24-оқу іс-әрекеті

Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік сала.

Білім көздері: Экология негіздері.

Тақырыбы: Көктемдегі еңбек.

Мақсаты: 1. Үлкендердің еңбектері туралы балалардың түсініктерін әрі қарай дамыту.

2.Ауылшаруашылық өнімдерінің түрлері, оларды өндіретін адамдардың еңбектері жайлы мағлұматтар беру.

3.Еңбексүйгіштікке баулу.

Сөздік жұмыс: егінші, малшы, диқан, шопан, жылқышы және т.б.

Күтілетін нәтиже: даладағы еңбек пен ауылшаруашылығы еңбегінің ерекшелігін ажырата алады.

         Білуі тиіс: басқа жыл мезгілдеріндегі еңбек пен көктемгі еңбектің айырмашылықтарын білу.

         Түсінігі: табиғат қорғау жұмыстарының қажет екендігін түсінеді.

         Көрсете білуі: табиғат бұрышындағы өздерінің еккен гүлдерін көрсетеді.

25-оқу іс-әрекеті

Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік сала.

Білім көздері: Экология негіздері.

Тақырыбы: Наурыз – жыл басы.

Мақсаты:1. Наурыз – жыл басы, күн мен түннің теңелуі, табиғатқа қамқорлық мерекесі екені жөнінде түсінік беру.

2.Көктем мезгіліндегі табиғаттың жаңаратынын мысалдар келтіру арқылы түсіндіру.

3.Балаларды еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

Сөздік жұмыс: салт-дәстүр, ырым, т.б.

Күтілетін нәтиже: наурыздың көктем мерекесі екенін, наурызда бүкіл табиғат оянып, тазалық жұмыстары жүргізілетінін ұғынады.

         Білуі тиіс:науры жыл басы екенін білу.

         Түсінігі: күн менен түннің теңелуін түсіну.

         Көрсете білуі: наурызда ағаштар, көшеттер егіп, ауланы көгалдандыруға үлес қосады.

26-оқу іс-әрекеті

Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік сала.

Білім көздері: Экология негіздері.

Тақырыбы: Үй жануарлары мен үй құстары.

Мақсаты:1.Үй жануарлары мен үй құстары және олардың адамға келтіретін пайдасы туралы түсініктерін қалыптастыру.

2.Үй жануарлары мен үй құстарына деген қамқорлық сезімін ояту және оларға жағдай жасауға үйрету.

3.Еңбекқорлыққа баулу.

Сөздік жұмыс: қора, азық, т.б.

Күтілетін нәтиже: төрт түлік мал мен үй құстарының пайдасы туралы түсініктерін жетілдіру.

         Білуі тиіс:үй жануарлары мен үй құстарының келтірер пайдасын және оларды күтіп-баптауды білуі тиіс.

         Түсінігі: үй жануарлары мен құстардың пайдасын білу.

         Көрсете білуі:үйіндегі жануарлар мен құстарды күтіп-баптау.

27-оқу іс-әрекеті

Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік сала.

Білім көздері: Қоршаған ортамен таныстыру.

Тақырыбы: Байқоңыр ғарыш айлағы.

Мақсаты:1.Байқоңыр жайлы түсіндіру.

2.Ғарыш әткеншегі ойынын ойнату арқылы Күн жүйесіндегі ғаламшар туралы мағлұмат беру.

3.балалардың ғылымға деген ынталарын ояту, білімпаз болуға баулу.

Сөздік жұмыс:айлақ, күн жүйесі, ғаламшар, т.б.

Күтілетін нәтиже: ғарыш айлағы және оның келтіретін пайдасы жөніндегі ұғым қалыптастыру.

Білуі тиіс: Байқоңырдан зымырандар ғарыш әлемін зерттеуге ұшырылатындығын білу.

Түсінігі: білімді, денсаулығы мықты адам ғана ғарышкер болатындығын білу.

Көрсете білуі: ғарыш әлемі туралы ойын тиянақты жеткізе білу.

28-оқу іс-әрекеті

Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік сала.

Білім көздері: Экология негіздері.

Тақырыбы: Құстар біздің досымыз.

Мақсаты:1.Құстар және олардың көктемдегі тіршілігі, табиғатқа келтіретін пайдасы туралы түсініктерін қалыптастыру.

2.Құстардың тірішілігінде болатын өзгерістерге мысалдар келтіре отырып түсінідіру арқылы есте сақтау қабілеттерін және зейіндерін дамыту.

3.Құстарға қамқорлық жасауға баулу және оларға қалай жағдай жасау керектігін үйрету.

Сөздік жұмыс: қарлығаш, тоқылдақ, балапан, торғай, қараторғай және т.б.

         Күтлетін нәтиже: құстар және оның табиғатқа келтіретін пайдасы жөніндегі ұғымының қалыптасуы.

         Білуі тиіс: жыл құстарын жырата білу.

         Түсінігі: құстардың тіршілігі, немен қоректенетіні туралы түсінігі.

         Көрсете білуі: құстарға қамқорлық жасап, оларды қорғау.

29-оқу іс-әрекеті

Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік сала.

Білім көздері: Қоршаған дүниемен таныстыру.

Тақырыбы: Қазақстан – ортақ үйіміз.

Мақсаты:1.тәуелсіз еліміз туралы білімдерін толықтыру.

2.Көпұлтты республикамызда татулық, дочстық орын алғандығын түсіндіру.

3.Отансүйгіштікке тәрбиелеу.

Сөздік жұмыс: ұлт, достық, тілек, т.б.

         Күтіілетін нәтиже: көпұлтты республикамыздың тыныс – тіршілігі туралы ұғымдарының қалыптасуы.

         Білуі тиіс: әр ұлт өкілдерімен тату – тәтті қарым – қатынаста болу керектігін.

         Түсінігі: достықты қадірлеу керектігі.

         Көрсете білуі: әр уақытта айналасындағы адамдарды алаламай, сыйластық қарым-қатынаста болуы.

30-оқу іс-әрекеті

Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік сала.

Білім көздері: Қоршаған дүниемен таныстыру.

Тақырыбы: Ер есімі – ел есінде.

Мақсаты:

1.Ұлы Отан соғысы кезіндегі Қазақстандық батырлар,олардың ерлігі туралы түсіндіру.

2.Егеменді Қазақстанның Ұлан әскері туралы түсіндіру. Еліміздің қарулы күштері туралы мағлұмат беру.

3.Еліміздің батыр ұлдары мен қыздарының ерліктерін дәріптеу арқылы бала санасына ерлік, батырлық ұғымдарын қалыптастыр.

Сөздік жұмыс: ұшақ, танк, кеме.

         Күтілетін нәтиже: Ұлы Отан соғысының батырларының аттарын есте сақтау.

         Білуі тиіс: Отанды сүйіп, оны құрметтеуге тиіс.

         Түсінігі: өздері болашақ Егеменді Қазақстанның азаматы болатынын түсіну.

         Көрсете білуі: еліміз туралы ойын жеткізе білу, өлеңді жатқа айту.

31-оқу іс-әрекеті

Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік сала.

Білім көздері: Экология негіздері.

Тақырыбы: Қазақстан қорықтары.

Мақсаты: 1.Қазақстан қорықтары және оның маңызы, орналасқан жері туралы балаларға түсінік беру.

2.Қорықтарда атқарылатын жұмыс түрлері, қамқорлыққа алынған жануарлар мен құстар жөнінде әңгімелеу.

3.Табиғатты аялауға баулу.

Сөздік жұмыс: қорық, қаскер және т.б.

Қорытынды тізімі

Кестеде қорықтар құрылған уақытына сәйкес келтірілген.

         Күтілетін нәтиже: қорық туралы түсінгенін айтып, оны мекендейтін жануарларды атап білуі.

         Білуі тиіс: жойылып бара жатқан аңдарды, өсімдіктерді, құстарды білу.

         Түсінігі: қорықтардың қаншалықты пайдасы барын, мағынасын түсіну.

         Көрсете білуі: табиғатқа деген сүйіспеншілік сезімдерін көрсету, қамқор болу.

32-оқу іс-әрекеті

Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік сала.

Білім көздері: Экология негіздері.

Тақырыбы: Экологиялық сокпақ.

Мақсаты: 1.Балалардың санасына экология деген түсінікті қалптастыру.

2.Қоршаған ортаға қамқорлықпен қарау керектігін түсіндіру арқылы эстетикалық талғамдарын дамыту.

3.Табиғатқа қамқор болуға тәрбиелеу.

Сөздік жұмыс: саяхат, соқпақтаар, шартты белгілер.

         Күтілетін нәтиже: балалардың экологиялық сопақтар туралы түсініктерін қалыптастыру.

         Білуі тиіс: экологиялық саяхаттың мақсатын білу.

         Түсінігі: соқпақтағы шартты белгілерді түсіну.

         Көрсете білуі: дидактикалық ойында ағаштарды, бұтақтарды дұрыс ажыратып көрсету.

Оқу іс-әрекетінде пайдалануға болатын қосымша

материалдар

         Қазақстан Республикасы қысқартылған атауы ҚР).

         Жер көлемі жағынан әлем елдерінің ішінде 9-ыншы орын алады (2 724 900 км). Батысы Орталық Азияда орналасқан, батыстан шығысқа,яғни Еділдің төменгі ағысынан, шығысында Алтай тауларының етегіне дейін 3000 км-ге, солтүстіктегі Батыс – Сібір жазығынан, оңтүстіктегі Қызылқұм шөлі мен Тянь – Шань тау жүйесіне 1 600 км-ге созылып жатыр. Қазақстан Каспий теңізі арқылы Әзірбайжан, Иран елдеріне, Еділ өзені және Еділ – Дон каналы арқылы Азов және Қара теңіздерге шыға алады. Мұхитқа тікелей шыға алмайтын мемлекеттердің ішінде Қазақстан ең үлкені.

         Бес мемлекетпен көршілес, солтүстігінде Ресеймен, оңтүстігінде Түркіменстан,Өзбекстан және Қырғызстан, ал Шығысында Қытаймен шектеседі. Батыста Каспий теңізімен, оңтүстікте Арал теңізімен шайылады.

         Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы

         Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы – Қазақстан Республикасының мемлекеттік негізгі рәміздерінің бірі. Мемлекеттік ту көгілдір түсті тік бұрышты кездеме. Оның ортасында арайлы күн, күннің астында қалықтаған қыран бейнеленген. Ағаш сабына бекітілген  тұста – ұлттық оюлармен кестеленген тік жолақ өрнектелген. Күн, арай, қыран және ою-өрнек – алтын түсті. Тудың ені ұзындығының жартысына тең.

         Қазақстан республикасының Мемлекеттік Гербі

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасының негізі – шаңырақ. Шаңыырақ мемлекеттің түп-негізі – отбасының бейнесі. Шаңырақ киіз үйдің күмбезі – көшпелі түркілер үшін үйдің, ошақтың, отбасының бейнесі. Тұлпар дада дүлділі, ер азаматтың сайгүлігі, желдей ескен жүйрік аты, жеңіске деген жасымас жіердің, қажымас қайраттың,мұқалмас қажырдың, тәуелсіздікке, бостандққа ұмтылған құлшыныстың бейнесі. Қанатты тұлпар – қазақ поэзиясындағы кең тараған бейне. Олұшқыр арманның, самғаған таңғажайып жасампаздық қиялдың, талмас талаптың асыл мұраттың, жақсылыққа құштарлықтың кеәпі.

         Әнұран (гимн) туралы

         Әнұран – бұл дыбстқ рәміз, әлеуметтік – саяси бірігуде және еліміздегі азаматтарды этномәдени ббіртұрпаттылықта айтарлықтай мағына береді. «Гимн» терминінің өзі гректің «gimneo» сөзнен алғанда «салтанатты ән» дегенді білідреді.

         Кез келген халықтың тарихында музыкалық шығармалар бар, ол тарихтың белгілі бір уақытында халықтың гимні болған. Осындай ән қазақ халқында да бар. Ол Жоңғар шапқыншыылығы кезіндегі қазақ халқының ауыр тауқыметін көрсетуге арналған «Елім – ай» әні, оны XVIII ғасырдың атақты батыры, ақын-саазгер Қожаберген жырау Толыбайұлы жазған.

         2006 жылы жааңа Мемлекеттік нұран қабылданды.

         Жаңа әнұранның негізі өткен ғасырдың екінші жартысының елуінші жылдарындағы бақытты өмірді жырлаған, халыққа танымал патриоттық ән – «менің Қазақстаным». 2006 жылғы 6 қаңтардағы Қазақстан парламенті палаталарының бірлескен отырысында «Мемлекеттік нышандар туралы» Жарлыққа түзулер енгізілді.

         Елорда тарихы.

         Астана Қазақстан Республикасының елордасы. 10 желтоқсан 1997 жылы ҚР-ның президенті жарлығымен 1997 жылдың 20 қазаннан бастап ҚР-ның қолдауымен Астана қаласы елорда болған. Қазақстанның жаңа елордасы болған Астананың халықаралық ашылуы 1998 жылдың 10-шы маусыымында болд.

         Қала Қазақстанның орталық бәлігінің солтүстігінде Ақмола облысында, Есіл өзенінің алабындағы өзен маңы жаазықтығында орналасқан.

         Тарихы

         Астана 1830ж.Есіл өзенінің жағасында қазақ-орыстар әсерлері негізін қалаған бекіністен бастау алады.

         1862 ж, Ақмола қала мәртебесін алады.

         962 ж.қалаға Целиноград атауы берілді.

         1997ж. Егемен Қазақстанның Президенті Н.Назарбаев Жарлығымен елорданың Алматыдан Ақмолаға көшіру туралы шешім қабылдады.

         1998 ж .6 мамыр жаңа елорданың аттау Астана болып өзгертіледі.

         1998 ж. ЮНЕСКО – ның шешімі бойынша Астана қаласына «Бейбітшілік қаласы» жоғаары атағы беріліп, медальмен марапатталды. Бұл атақ қысқа мерзім ішінде әлеметтік-экономикалық, саяси және мәдени дамуда неғұрлым әсерлі әрі қуатты өсуге, тұрақты этниааралық қатынасты орнықтыруға қол жеткізе алған ғаламшардың жас қалаларына беріледі. Бразилияда өткізілген бұл конкурста Астана барлық өлшемдер бойынша әлемнің әртүрлі елдерінің он екі қаласын басып озды.

         Соңғы жылдары қалада мәдени-ағарту мекемелері желісі едәуір көбейді. 3 театр, 23 ктапхана, 5 музей, 2 сарай, 3 балалар музыка мектебі, өнер мектебі, көркемөнер мектебі жұмысістейдіі.

         Астана қаласының назар аудараралық орындары.

• Суыл-Жасыл бульвар – Астана орталығындағы жаңа көше.
• Ақ-Орда – Қазақстан Республикасы Президентінің резиденциясы.
• Бәйтерек Астананың басты символы.
• Тәуелсіздк сарайы – мемлекеттік ресми іс-шараларды, форуумдарды, мәжілістерді, кездесулерді, съездерді өткізу орны болып табылады.
• Хан –Шатыр Астананыың ең үлкен ойын сауық орталығы.

Қазақстанның қызыл уітабы.

         Қазақстанның Қызыл кітабнда сирек және жойылып бара жатқан түрлердің тізіміне енгізілген жабайы омыртқалаодың 87 түрінің және өсімдіктердің 303түрінің қазіргі таралуы, санының жай-күйі, биологиясы туралы мәліметтер келтірілген.

         Қызыл кітапқа ресми енгіізілген өсімдіктердің 16 түрі Батыс Алтай мемлекеттік табиғи қорығының аумағында тіркелген. Адамдар мыңдаған жылдарбойы өсімдіктер мен жануарлар дүниесін пайдаланып келді және өзінің жан-жақты тіршілігінде жануарлар мен өсімдіктердің пайдалы қорын қолданып ғана қойғанжоқ, сонымен бірге табиғатты өзгерту арқылы көптеген түрлерің өмір суру жағдайларына әсер етті. Осының нәтижсінде жербетінде өсімдіктер мен жанууаарлардың кейбір түрлерінің жойылу үдерісі басталды.

         Табиғатта пайда болған әрбір түр өзншее бірегей және ешқашан қайталанбайды, сондықтан да оның жойылуы – орны қайта толмайтын нәрсе. Және де бұл жоғалту қауымдастықтың бүтінділігі мен табиғаттағы жалпы тепе – теңдіктің бұзылуына әкеп соғады. Сондықтан да қазіргі кезде табиғатты қорғау мәселесі дүниежүзілік мәселеге айналып отыр. Бұл мәселе бүкіл әлемде маңызды мемлекеттік мәселе ретінде қаралады.

         Қазақстан жануарлары

         Қазақстан жерінде жануарлар әлемі алуан түрлі және саны жағынан өте көп. Тек жәндіктер түрлерінің өзі-ақ 30 мыңнаан асады. Қзақстанның солтүстігіндегі орманды далада бұлан, елік, ақ қоян, сұр тышқан, су егеуқұйрығы, орман тышқаны, бұлдырық, ақ кекілік, көл айдындарын су құстары аққу, қаз, үйрек,шағала, тарғақ, қасқалдақ мекендеген. Еділ өзенінің жағалауынан Алтай тауы бөктеріне дейінгі аймақта суыр, дала алақоржыны, сүйірбас сұр тышқан, кәдімгі сұр жылқышы, сұңқар т.б. кезедседі.

         Едәуір бөлігін Жайық өзенінің аңғарындағы орман алып жатқан далалық белдемнің батыс бөлігін бұлан, елік жайлаған, мұнда қара күзен, жұпартышқан, орман сусары да кездеседі. Бұдан 200 жыл бұрын түгелдей жойылуға жақын қалған құндыз қайта пайда бола бастады. Қосмекенділерден Жайық, т.б. өзендердің аңғарында тарбақа, орман бақасы, т.б. кездеседі. Ақбөкенде сондай-ақ 20ғасырдың 40-50 жылдарында қарақұйрық та көптен кездесетін. Бұл белдемде құстан дуадақ,, шіл, қылқұйрық, бозторғай, т.б. бар. Қыста қр тоқтап, көктемде қар суы жиналатын Үстірт пен Маңғыстау жартастрының арасында кездесетін үстірт арқары жұтаң кірпі, шөл сілеусіні – Қарақал кездеседі.

         Сауыр, Тарбағатай, Жетісу (Жоңғар) Алатауы тауларында марал, елік, арқар, сібір таутекесі, қоңыр аю, саршұнақ мекендейді. Жетісу (Жоңғар), Іле Алатауы мен Талас Алатауында көкшіл суырдың орнына қызыл суыр және өте сирек кездесетін Мензбир суыры жерсіндіріле бастады. Қазақстанның оңтүстік-шығыс тауларында жыртқыш құстардан қозы құмай, тазқара, бүркіт тіршілік етеді.

         Өсімдіктер

         Қазақстанда өсімдіктердің 15 мыңдай түрі бар.

         Қазақстанның жазық бөлігі орманды далалық, дала, шөлейт және шөл белдемдерінде (аймақтарға) ажыратылады. Орманды далалық аймақта жылауық қайың, талдың бірнеше түрлері, бұталардан: итмұрын, тобылғы, далалаық шие, т.б. бар. Сондай – ақ қайыңды теректі және терек ормандары басым.

         Далалық аймақта қау (боз), бетеге, тобылғы, қарағай, аласа бадам сияқты өсімдіктер өседі.

         Шөлді аймақта жусан, изен, сексеуіл және басқа да бұталы өсімдіктерді кездестіруге болады.

         Еліміздің таулы аймағында өсетін шырша, қарағай, самырсын, қайыңды теректі ормандарды атап өтуге болады. Сонымен қатар арша, қылша, бетеге, сарыкүйік сияқты өсімдіктер кең тараған.

         Қазақстанның өсімдіктер әлемі – пайдалы өсімдіктердің қайнар көзі.

117-сабақ.

Сурет. Тақырыбы: Бозқараған гүлінің бұтағы. (сирень)

Сабақтың мақсаты: Қылқаламды тік бағытта қолдану арқылы сурет

салу техникасымен таныстыру. Бозқараған гүлінің ерекшелігін сала білуге баулу. Ұқыпты жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру

Қажетті құралдар: ақ қағаз, қылқалам, су, бояулар.

Сабақтың барысы: Тәрбиеші бөлмеге ыдысқа салынған бозқараған гүлін әкеліп, оны қарап, иіскеп көруіне ұсыныс жасайды, оның, иісі хош иісті барлық бөлмеге жайылып тұр.

- Балалар, кәне ойланып көріңдерші, осы бозқараған гүлін көргенде қандай сөздер айтуға болады? (нәзік, хош иісті, көгілдір түсті т.б).

- Міне, дұрыс айттыңдар біздің салатын гүліміз де дәл өздерің айтқанға сәйкес болады. Суретті салғанда оның хош иісі сезіліп тұратындай болсын. Ол үшін біз бозқарағанның гүлінің түсіне сәйкес бояу түстерін таңдап аламыз.

Күлгін (сиреновый) немесе көгілдір түстер таңдалады. Гүл шоғына қарасаңдар күлгін түстін бірнеше реңктері: қою көк, көгілдір, ашық көк, көкшіл т.б. Енді, палитраны алып күлгін тусті бояуды сумен араластырамыз, оның түсі өзгереді.

Содан кейін тәрбиеші негізгі гүлдін бұтағын қалай салу керектігін көрсетеді. Бұтақтарды салып болған қысқа бұтақтардың қасына қылқаламды күлгін түсті бояуға батырып алып, оны тік бағытта қатты баспай, тез-тез бірнеше рет бірінің жанына бірін тигізеді, сонда бозқараған гүлі әдемі, ерекшелігі нақты көрінетін болады.

Балалардың өз бетінше жұмыстары.

Тәрбиеші балалар жұмысқа кіріскенде қылқаламды қағаз бетіне тік бағыттай отырып ете қатты баспай кезек-кезек дұрыс қимыл қозғалыспен қайталауды қадағалайды.

Балалар жұмыстарын талдау

118-сабақ.

Сурет салу Тақырыбы: Қазақстандағы жануарлар. Қоян.

Сабақтың мақсаты. Қазақстанның жануарлар әлемімен таныстыруды жалғастыру, "жапырақ" тәрізді бейнеге келтіру әдіс-тәсілін пайдаланып, қоянның суретін сала білуге үйрету бейнелі ойлауын, қиялын дамыту.

Қажетті құралдар: қарындаш, гуашь, қылқалам, қағаз.

Сабақтың барысы: Тәрбиеші жұмбақ жасырады.

Қыста - ақ

Жазда - сүр.

(қоян)

Тәрбиеші балаларға қоянның дене бөліктері, олардың көлемі жайында сурет көрсете отырып әңгімелейді. Дәптердегі нүктелерді қосатын жаттығуларды орындап, қоянның суретін бояйды. Педагог оның суретін көрсетеді.

Балалардың өз бетінше жұмысы.

Балаларға бұрыннан таныс "жапырақ" тәсілінің техникасының орындалуын қадағалау.

Балалардың жұмысын талдау

Балалар салған қоянның суреттеріне назар аударып, сипаттама беру.

119-сабақ.

Мүсіндеу. Тақырыбы: Ермексаздан жасалған қойылым. (көрініс)

Сабақтың мақсаты: Балалардың мазмұнды мүсіндеуге деген қызығушылығын арттыру мазмұнды өз еркімен ойлап, оны өздігінен құрастыра білу дағдысын қалыптастыру кейіпкерлердің ерекше сипатын көрсете білуді үйрету.

Қажетті құралдар: ермексаз, стек, қосымша материалдар.

Сабақтың барысы: Алдын ала И.А. Крыловтың "Квартетімен" таныстыру. Балалардың назарын батырлардың мінезіне, олардың түр-түсіне аудару. Сабақты әңгімеден бастауға болады.

- Мысал дегеніміз не?

- Қандай мысалдарды білесіңдер?

- Мысал спектакльге ұқсай ма?

- қандай жануарлар музыкант болғылары келеді? Олардың мінездері туралы не айтуға болады?

Жауаптар тыңдалғаннан кейін тәрбиеші балаларға И.А.Крыловтың "квартет" мысалы бойынша ерекше ермексазды спектакль дайындап, кейіпкерлерді мүсіндеп, қойылымды ата-аналарға көрсетуді ұсынады.

Жұмыстың мөлшері балалардың қызығушылықтары мен қабілеттеріне қарай бөлінеді. Тәрбиеші мүсіннің масштабын анықтап алуға кеңес береді.

Кейіпкерлер: Тентек Маймыл, Есек, Ешкі, Маймақ Мишка, Бұлбұл.

Музыкалық аспаптар: екі скрипка, виолончель, қыл керілген шыбығымен альт. Балалардың қалауынша мысалда аталмаған бақа, қоян, кірпі, кесіртке және басқа да жануарларды мүсіндеуге болады.

Балалардың өз бетінше жұмыстары.

Балалардың жұмысын талдау

120-сабақ.

Жапсыру Тақырыбы: Таңғы шапақ

Сабақтың мақсаты: Бірнеше бөліктен туратын заттарды жапсыра білу дағдыларын қалыптастыру. Мазмұнды композиция құра білу көз мөлшерін дамыту, затты қағаз бетіне дұрыс орналастыра білуге тәрбиелеу.

Қажетті құралдар. Түрлі түсті қағаздар, қайшы, қарындаш, желім, суреттер.

Сабақтың барысы: Тәрбиеші өлең оқыды.

- Көркем шығарма жайында әңгімелесу, мазмұнын сұрау? Неге ұнады?

- Аталған шығарманың сипатын айту.

- Сендер таңертең тұрғанда күн сәулесі түсіп тұрғанын жақсы көресіңдер ме? Педагог балаларға:

- Келіңдер, балалар, біз жапсыру арқылы таңғы шапақтың барлық қуанышын көрсетейік. Балаларға И.Шишкиннің "Қарағайлы ормандағы таң" картинасының көшірмесін көрсетуге болады. Сонымен бірге міндетті түрде жапсыруда қолданылатын жылы түстер туралы айтып өткен дұрыс. Балалардан олар жапсыруда нені бейнелегісі келгенін сұраған дұрыс.

Альбомнан осы тақырыпқа арналған жапсыруларды қарастырған жөн. Заттың қандай бөлшектерден: үй, шыршалар, күннен тұратынын таңдау. Жапсыруды қалай дайындауға болады? Педагог фланелеграфта заттарды орналастыру мүмкіндігін қарастыруды көрсетеді.

Балалардың өздік жұмысы.

Композицияны құруда қағаз бетіне заттарды дұрыс орналастыру дағдысын дамытуды есте сақтау. Алдымен бала формаларды орналастыру қажет, содан кейін басқа да нұсқаларын қарастырып барып желімдеген дұрыс.

Балалардың жұмысын талдау

121-сабақ.

Сурет салу Тақырыбы: Жайлау

Сабақтың мақсаты: Жайлаудың табиғатын сурет салу барысында бере білу дағдысын жетілдіру сурет салу барысында әртүрлі әдіс-тәсілдерін пайдалану.

Қажетті құралдар: бояу, гуашь, акварель, қарындаштар, борлар, қылқалам.

Сабақтың барысы:

Тәрбиеші жайлау туралы өлең оқиды.

Тәрбиеші балаларға жайлаудағы табиғатты (тауда, жазықты) киіз үйді, жануарларды (жылқы, қой) көрсетеді. Олардың орналасуын: бір зат неғұрлым алыс болса, ол кішкентай сияқты болып көрінеді. Әрі қарай тәрбиеші таулардың биік, одан төмен киіз үй, адамдар, ең төмендегі сызықта жануарлар жүретінін түсіндіреді.

Балалардың өз бетінше жұмыстары.

Әр түрлі материалдар таңдап алуды ұсынады.

Балалардың жұмысын талдау

122-сабақ.

Жапсыру Тақырыбы: Ауыл (ұжымдық жұмыс).

Сабақтың мақсаты: Балалардың ұжыммен жұмыс істеу дағдыларын арттыру. Балаларды контур бойынша қиюға, үлгілермен жұмыс істеу білуге үйрету.

Қажетті құралдар: ауылдың суреті: үлкен қағаз немесе қатырма қағаз, қара қарындаш, қайшы, желім, түсті қағаз.

Сабақтың барысы:

Тәрбиеші: қазақтар ерте кезде ауылда, киіз үйлерін таудың етегіне тігіп жазық далада тұрған. Олар мал ұстауға қолайлы жерде тұрады. Бүгін бәріміз бірге ауылдың суретін саламыз. Қазақтың суретшілерінің жұмысына талдау жасаймыз. Тәрбиеші балаларға жұмысты бөлісуге көмектеседі. Қажетті заттарды жеке үстелге қойып, балалардың таңдап шығуына мүмкіндік туғызу. Балаларға, қатырма қағаздың шаблонынан үй жануарларын тауды киіз үйді, адамдарды қиып алуға үйрету.

Балалардың өз бетінше жұмысы.

Балалармен бірге қағазға композицияның эскизін бірнеше рет қойып көру Бір балаға суретті алып желім жағуға, ал басқаларына оны қағазға жапсыру ұсынылады.

123-сабақ.

Мүсіндеу. Тақырыбы: Картинадағы пішіндерді жина.

Сабақтың мақсаты: Ойлаған бейненің негізін сызбамен мүсіндеу. Балаларда құрастырмалы мүсіндеу дағдысын бекіту.

Қажетті құралдар: сызба пішіндегі картиналар, геометриялық пішін негізінде, жапсыруға арналған бөлшектер (цилиндр, шар, - т.б.)

Сабақтың барысы:

Тәрбиеші балаларға әр түрлі пішіндерді жинайтынын айтады. Балаларға картинаны көрсетіп, мысалы: көрсете тұрып, осындай етіп мүсіндеу керектігін айтады. Балаларға сызбадағы тапсырмалармен құрастырған үлгі сәйкес келуін айту. Барлық сызбаларды таратып беріп бір-бірімен алмастырып жинауға мүмкіндік беру.

Балалардың өз бетінше жұмысы.

Ойынды пішіндерді еске сақтап құрастырып, бір бөлшекпен басқа бөлшекті айырбастап жинап, күрделендіруге болады.

Балалардың жұмысын талдау

124-сабақ.

Таңдаулы жұмыстар көрмесі.

Сабақтың мақсаты: Бейнелеу іс-әрекетіне балалардың қызығушылығын  арттыру. Жыл бойы балалардың меңгерген іскерлік - дағдыларың бекіту. Қоршаған ортаны эстетикалық қабылдауын қалыптастыру суреттерді талдай білу іскерліктерін бекіту. Балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту. Живописьтін жанрларын ажырата білуге баулу, көлем, пішін және түстердің бай реңктерін сезіне білуге, көркемөнерге сүйіспеншіліктерін тәрбиелеу.

Қажетті құралдар: қылқалам, оны қоятын тұғырлар, бояулар, қарындаштар, фломастерлер, қағаздар, үлкен қағазға қарындашпен салынған қала көрінісінің суреті, су, сүлгі.

Сабақтың барысы: Жыл бойы балалардың салған жұмыстарының ең жақсылары таңдалып алынып, топ бөлмесі безендіріледі. Сиқырлы сазды әуен ойналады, топқа Сиқырлы Ертегіші кіреді.

- Амансыңдар ма, балаларым? Менің сиқырлы таяқшам мені қайда бастап әкелді, білуге бола ма?!

- А, мен онда қуаныштымын! Бірақ, мен бір мейірімсіз сиқыршы сиқырлап қойған елден келемін. Ол сиқыршы дүниеде суретшілерді және ашық күндерді жақсы көрмейді екен. Оны ешкім де қуанта да, таңданта да алмайды. Соның әсерінен ол өте қайырымсыз, мейірімсіз әрі қызғаншақ, күншіл бола түсіпті. Ол үш сиқырлы түстерді ұрлап алыпты, сондықтан басқа түстер жоғалып кетіпті. "Алуан түрлі кемпірқосақ" елі түссіз қалыпты. Барлығы сүр, ешқандай ештеңе жоқ болыпты. Балалар, сендер маған сол қаланы қайтадан сиқырлауға көмектессеңдер қалай болады?!

Тәрбиеші сиқыршының назарын көрмедегі балалар жұмысына аударады. Өте сәтті салынған жұмыстарды ерекше атап өтеді. Сиқыршы балалармен бірге "Алуан түрлі кемпірқосақ" еліне жол тартады.

Ал біз жолға сиқырлы ұшақпен ұшамыз. Жол қысқарту үшін қызықты бір ойын ойнайық.

1. Ойынның аталуы: " Мен балық, құс немесе күн боламын". Ойынның шарты: балаларға кез келген жануарлардың кейпін бейнелеуді - ұсынады. Олар өздері таңдап алған жануарлардың қимыл-қозғалысын музыка әуені бойынша салып кейіптендіреді, аттарын айтады. Содан кейін өздерінің сезімдерін қағазға түсіреді.
2. Үлкен қағазда ұйықтап жатқан мейірімсіз сиқыршының суреті болады. Балаларға сиқырлы фломастермен оны (суретті) айналдырып сызып шығуды ұсынады. Сөйтіп сызып шығу арқылы балалар, сиқыршыны оятып алмай оның арбаушы яғни сиқырлаушы күшінен айырады.
3. Біз сиқырланған елдің тұрғындарына көмектесуіміз керек. Ол үшін менің таңыс суретшіме қонаққа барайық. Ол өте қайырымды, ықыласты адам бізге көмектеседі.

Балалар суретшінің шеберханасына келеді, ол жерден сурет салуға арналған барлық құрал - жабдықтарды көреді. Живописьтің негізгі жанрлары - портрет, пейзаж, натюрморт жайында әңгімелеседі. Содан кейін суретші ертегі қаласын қайта сиқырлау үшін түрлі түсті бояулармен бояуды ұсынады (қала суреті үлкен қағазда қарындашпен салынған). Балалар түрлі түсті бояуларымен қылқаламды алып, қаланы әдемі түстермен бояйды.

8 класс                         Урок 22               Русская литература

 Тема урока:        А.С. Неверов «Ташкент – город хлебный»

Цели урока:

1.познакомить учащихся с содержанием повести;

2 .развивать аналитические умения и самостоятельную деятельность учащихся, развивать устную  и письменную речь, выразительное чтение, логическое мышление;

3.воспитывать у учащихся   мужество и нравственную силу.

Тип урока: изучение нового материала

Дидактическое обеспечение урока:  учебное пособие,  портрет

А.С. Неверова, интерактивная доска

Ход   урока:

 1.Организационный момент.

2.Опрос домашнего задания.

 повторить главы из повести, стр.144-152

3. Изучение нового материала

 *Чтение  биографической справки о писателе

*Беседа по справке (по вопросам учебника), стр.156

*Краткий пересказ учителем содержания повести «Ташкент – город хлебный»

*Чтение учащимися фрагментов повести

*Словарная работа

4. Закрепление изученного материала

 *Работа над анализом фрагментов из повести и его содержанием:

-Почему Мишка решил добраться до Ташкента?

-Кто спас его, когда он отстал от поезда?

-Какая картина из жизни родной деревни вспоминалась Мишке, когда он, едва спасшись, сидел около сундука?

-Какая внутренняя сила помогает герою достичь своей цели?

-Почему Мишка не озлобляется в этой жестокой борьбе за существование?

-Можно ли назвать рассказ о голоде гимном великому мужеству и нравственной силе народа?

5. Домашнее задание: стр. 157-164, прочитать и пересказать

6.Итог урока

8 класс                                   Урок 23                        Русская литература

 Тема урока:  Г.Н. Гребенщиков «Ханство Батырбека»

Цели урока:

1. познакомить учащихся с фрагментами повести;
2. развивать аналитические умения и самостоятельную деятельность учащихся, развивать устную и письменную речь, выразительное чтение, логическое мышление;

3.воспитывать у учащихся  любовь к родине.

Тип урока: изучение нового материала

Дидактическое обеспечение урока: интерактивная доска, учебное пособие,  портрет  Г.Н. Гребенщикова

Ход урока:

1.Организационный момент.

2.Опрос домашнего задания.

  Пересказ фрагментов из повести А.С. Неверова «Ташкент – город хлебный»

3.Изучение нового материала

*Краткий рассказ учителя о Г.Д. Гребенщикове (с показом его портрета)

 *Чтение  учащимися биографияеской справки

*Беседа по вопросам к биографической справке, стр.166

*Комментированное чтение фрагментов из повести «Ханство Батырбека»

4. Закрепление нового материала

*Вопросы по содержанию и анализу, на стр. 172-173

*Комментированное составление плана к одному из фрагментов

*Комментированное чтение высказываний о повести

5. Домашнее задание: стр. 166-173, пересказ + дополнительное чтение рассказов Г. Гребенщикова из хрестоматии

6. Подведение итогов занятий

Біздің табиғаттағы достарымыз                                                                                                             Бөлімі: Қоршаған ортамен таныстыру. Экология негіздері.                                                Тақырыбы: Табиғаттағы маусымдық құбылыстар.                                                                                        Мақсаты: Әр жыл мезгіліне тән табиғат құбылыстарының ерекшеліктерімен таныстыру. Табиғат құбылыстарының адамның физикалық және эмоциялық күйіне әсері туралы білімдерін дамыту. Табиғат құбылыстарының сырын білуге деген қызығушылықтарын арттыру.                                                                                                                                                                                 Әдіс-тәсілі: ой қозғау, әңгімелеу, сұрақ-жауап.                                                               Көрнекіліктер: табиғат құбылысын бейнелейтін суреттер, жыл мезгілінің  суреті, Уақыт періштесінің киімі, Күннің бейнесі ,жаңбыр, найзағай, боранның дауысы жазылған аудиожазбалар.                                                                                                                                                   Билингвальді компонент : сұр бұлт-серая туча, боран-метель, дауыл-ураған, буря, бұршақ-град.                                                                                                                                              Мотивациялық қозғаушы –Сәлем сөздің анасы, адамгершіліктің, әдептіліктің баспалдағы. Ал балалар, алдымен бір-бірімізбен сәлемдесіп, жақсы лебіздерімізді білдірейікші.                                                                                                         «Қайырлы күн!»                                                                                                                           «Әрқашан күн сөнбесін»                                                                                                                       «Деніміз сау болсын»                                                                                                                                   «Бәріміз дос болайық»                                                                                                                                «Тату болайық»                                                                                                                                             Шаттық шеңбері                                                                                                                               Табиғат- біздің анамыз,                                                                                                                                Табиғатқа баламыз.                                                                                                                     Табиғатты қорғайтын,                                                                                                                                                      Біз әдепті баламыз.                                                                                                                                                  Іздену-ұйымдастыруы                                                                                                                       Уақыт періштесі келеді                                                                                                                                   -Сәлеметсіздер ме, балалар! Мен Уақыт атты періштемін. Менің сиқырлы таяқшам бар. Оның көмегімен барлық жыл мезгілдеріне саяхат жасауға болады.                                                                                                                                                     Балалар оның сиқырлы таяқшасын тамашалайды.                                                                    Тәрбиеші:                                                                                                                                                    -Балалар қандай жыл мезгілдерін білесіңдер?                                                                                        -Күз, қыс, көктем, жаз.                                                                                                                                         -Ал сендерге қандай жыл мезгілі ұнайды? Неліктен?                                                                   Балалар қандай жыл мезгілі ұнайтынын, неліктен ұнайтынын айтады.                                   Жұмбақтар:                                                                                                                                              Төгіліп жерге ақ моншақ,                                                                                                                    Ғайып болды сол шақта-ақ.    Бұршақ                                                                                           Әуеден күбі түсті,                                                                                                                                    Күбінің түбі түсті.      Найзағай                                                                                                                               Ақ сандығым ашылды,                                                                                                                                       Ішінен жібек шашылды.   Күн                                                                                                                  Қанаты жоқ ұшады,                                                                                                                                                 Аяғы жоқ желеді ,                                                                                                                                  Ауызы жоқ ұлиды.    Жел                                                                                                                         Сөздік жұмыс:  сұр бұлт, боран, дауыл, бұршақ,туман.                                                                                                                                                                                           - Балалар жыл мезгілі бір-бірінен қалай ерекшеленеді?                                                                                               Жыл мезгілінде ауа-райы әртүрлі болады.                                                                                    Уақыт періштесі:                                                                                                                                          -Сендер менімен бірге саяхатқа барғыларың келе ме? Әр жыл мезгілінде қандай құбылыстар болатынын байқап көрейік. Бізге менің сиқырлы таяқшам көмектеседі.                              1-2-3 бізді күзге алып ұш!                                                                                                                                   Балалар орнынан тұрып айналып, отырады.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   Тақтаға күз мезгілі бейнеленген сурет ілінеді.                                                                                                    –Балалар, суретке қарап ауа-райын сипаттап беріңдерші.                                                         Аспанды сұр бұлт басқан. Күн бұлттың артына жасырынған.                                                             -Аспанда сұр бұлт пайда болған соң, артынан не болады?                                                       Жаңбыр жауады. Балалар жылы киінген. т. б.                                                                       Жаңбырдың дауысы жазылған  аудиожазбаны тыңдайды.                                                                                             –Міне, сендер айтқандай-ақ жаңбыр тамшылай бастады. Жаңбыр қалай тамшылайтынын көрсетіңдерші!. Саусақ жаттығуын жасайды.                                                                                                     Бұлт қабағын түйіп ап,                                                                                                                                   Бүркеп алды аспанды, тырс, тырс, тырсылдап,                                                                                     Жаңбыр жауа бастады.                                                                                                                            Балалар саусақтарымен партаны ақырын тырсылдата бастайды, жаңбыр күшейген сайын, олар да, саусақтарын жылдамдата түседі.                                                                                                  -Жаңбыр қай мезгілдерде жауады?                                                                                              Жаңбыр күзде, көктемде, жазда жауады.                                                                                                   -Жаздағы жаңбыр мен күзгі жаңбырдың айырмашылығы қандай?                                   Жаздағы жаңбыр жылы, ал күзгі жаңбыр суық болады.                                                                       -Күзде тағы қандай құбылыстарды байқадыңдар?                                                                                                    -Жел соғады.                                                                                                                                                  Жәй соққан желдің дауысын аудиожазбасын тыңдайды .                                                         -Балалар жел жәй соғып тұр. Өсімдіктер қалай тербелейтінін көрсетіңдерші! Балалар жәймен тербеле бастайды. Желдің дауысы күшейе бастайды. Балалар тербелістерін жылдамдата бастайды.                                                                                                                                                            –Балалар, күн суытып, желдің дауысы күшейіп келе жатыр. Бұл қай мезгілдің жақындап келе Қыс мезгілінің жатқанын білдіреді?                                                                                                          жақындағанын білдіреді .                                                                                                                                     Уақыт періштесі сиқырлы таяғын көтеріп,                                                                                               -Олай болса, балалар, қыс мезгілін қарсы алуға аттанайық!                                                       Тақтаға қыс мезгілінің суреті ілінеді.                                                                                                                     -Балалар қыста қандай құбылыстар болады?                                                                                        Қар жауады, қатты боран соғады, аяз болады, мұз қатады.                                                                –Ал, қардың қандай пайдасы бар екенін білесіңдер ме?                                                                 Қар мол жауса, көктемде еріп, топыраққа сіңеді. Ылғал көп болса, өсімдік жақсы өседі.                                                                                                                                                           -Балалар мына жерде ұлпа қарлар жатыр,( мақтадан жасалған жасанды қар)                                                                                     Балалар ұлпа қарларды алақандарына салып, тыныс алу жаттығуын жасайды, қолдарын уқалап, үрлеп жылытады.                                                                                                                                          -Біз суықтан қорықпаймыз. Жақсы шыныққанбыз.                                                                                                                                                                                                                                   -Қазір жылдың қай мезгілі?                                                                                                                              -Қардың түсі қандай?                                                                                                                                  -Бүгінгі ауа-райы қандай?  т. б.                                                                                                              Сергіту сәті:      Ойын :  «Ауа-райы».                                                                                                          Балалар шеңберге тұрады, бір біріне арқасымен, қолымен жасайды, көрсетеді.                                                                                                                                                        -Қызылорда –күн шығып тұр, жылы ауа-райы күтілуде.                                                                              -Ақтау- қар аралас жаңбыр жауады.                                                                                                       -Актөбе-бұршақ жауады.                                                                                                                                            -Карағанда- қатты аяз , боран болады.                                                                                                              -Алматы-қалың қар жауады.                                                                                                                           - Астана-қатты аяз, туман болады.                                                                                                                              -Бейнеу-қар жауады.                                                                                                                                            –Жарайсыңдар, балалар ,қыста аяз үрлеген кезде не болады?                                                                                   Аяз үрлегенде ақ түтек боран болады.                                                                                                            -Ал туман дегеніміз не білесіңдер ме?                                                                                           Туман кезінде ештеңе көрінбейді.                                                                                                              -Қыс қанша ашуланса да, мықты болса да, оның ашуын жұмсартатын қай мезгіл?                                                                                                                                                  Көктем мезгілі.                                                                                                                                       Уақыт періштесі:                                                                                                                                                –Онда дайындалыңдар! 1-2-3, бізді көктемге алып ұш!                                                                          Көктем мезгілінің суреті ілінеді.                                                                                                                 –Балалар, бізді жарқыраған күн қарсы алды. Ал, сендер өздеріңді күнбағыстың дәнімін деп, ойлаңдар.                                                                                                                                                            Балалар жүрелей отырады.                                                                                                                        -Күн сәулесі, жерді жылытып, дәннен кішкентай көшет өсіп шықты. Жылы жаңбыр жауып, суға қанған көшет, күнге қарай ұмтылды, бойы өсіп, гүлге айналды.                                                                                                                                                                           (Жаңбыр жауғанын бейнелейді. Ақырын орындарынан көтеріле бастайды. Қолдарын жоғары, күнге қарай созады).                                                                                                       Көктемдегі жаңбырдың дауысын аудиожазбадан тыңдайды. Бір кезде күннің күркірегені естіліп, найзағай шатырлайды.                                                                                                                                   –Балалар, ненің дауысын естіп тұрсыңдар?                                                                                                   Күн күркіреп, найзағай шатыр-шұтыр етті.                                                                                 Релаксация:                                                                                                                                                                            -Ал енді, бір сәт тыныштық сәтін ұйымдастырайық.  (Үнтаспадан жайлап саз әуені ойнайды, таудан судың сыңғырлап аққан, құстардың сайраған дыбыстары естіледі).                                                                                                                                  -Бәріміз ыңғайланып отырып, көзімізді жұмамыз. Өзіміздің әсем табиғат аясында, таулы аймақта серуендеп жүргенімізді көз алдымызға елестетеміз. Күн шайдай ашық, жағымды, жылы. Құстардың әртүрлі дыбыстар шығарып сайрағаны, қандай тамаша!. Таудың етегінде әдемі, қып-қызыл қызғалдақтар жайқалып өсіп тұр, неше түрлі гүлдердің иістері аңқып тұр. Терең демалып, гүлдердің аңқыған иісін иіскейміз.    Неткен керемет!.                                   Тек қана табиғаттың тылсым тіршілігін бақылап, тынығып, демалғанға не жетсін?!.                                        Біраз тынығып алдық, енді жайлап көзімізді ашамыз.                                                                                                 Уақыт періштесі:                                                                                                                                             -Балалар, жаз мезгіліне саяхаттайтын уақыт та, келіп қалған сияқты. 1-2-3 бізді жазға алып ұш!.                                                                                                                                                                                 Жаз көрінісінің суреті ілінеді.                                                                                                                       -Жазда қандай табиғат құбылыстарын байқадыңдар?                                                                  Жазда күн ысиды. Жел көп болмайды. Жаңбыр қатты жауады. Күн күркірейді, найзағай жарқылдайды.                                                                                                                                                                     -Қатты жауатын жаңбырды нөсер жаңбыр деп атайды. Ал нөсер жаңбырдың арты бұршаққа айналғанын көрдіңдер ме?!.                                                                                Дидактикалық ойын:  «Жыл мезгілдері».                                                                                                             Жеке жұмыс жүргізіледі. Балалар суретті бояйды, тапсырманы орындайды.                                        Көрме ұйымдастыру.                                                                                                                                   Тақпақтар:                                                                                                                                                  Күз     Жансерік                                                                                                                                            Қарашы күз келді күз келді                                                                                                                       Жапырақ жауыпты іздерді                                                                                                                        Құс біткен керуен тізеді                                                                                                                          Қара бұлт қабағын түйеді                                                                                                                       Қыс      Ұлболсын                                                                                                                                                      Далада қар борайды                                                                                                                                            Ақ мамыққа орайды                                                                                                                                      Мұз болады қатады                                                                                                                                 Жып жылтыр боп жатады                                                                                                              Көктем     Жанель                                                                                                                                                Жасыл көктем келеді                                                                                                                                  Самал беттен өбеді                                                                                                                             Көкте бұлттар көбейсе                                                                                                                          Мөлдір тамшы төгеді                                                                                                                             Жаз        Ақарыс                                                                                                                                                              Жазды ыстық сүйемін                                                                                                                    Сайраңдап жүремін                                                                                                                            Суына шомылып                                                                                                                                  Күніне күйемін                                                                                                                                                                                                                                                                                  -Сонымен, балалар, қандай табиғат құбылыстарымен таныстыңдар?                                                 Жаңбыр, қар, жел, боран, нөсер жаңбыр, найзағай, туман.                                                                              -Осы табиғат құбылыстарының ішінде қажетсізі бар ма?                                                            Балалардың жауаптары тыңдалады, оның қажеттігі дәлелденеді.                                                            –Балалар, бізді саяхатқа шақырған, Уақыт періштемен қоштасып, шығарып салайық!.                                                                                                                                                                Балалар Уақыт періштемен қоштасады.                                                                                                                      Қоштасу шеңбері                                                                                                                                        Біз балауса баламыз,                                                                                                                              Жетіліп ой-санамыз.                                                                                                                            Қоштаспаймыз сіздермен,                                                                                                              Жүздесеміз ертең біз,                                                                                                                            Сонда да біз айтамыз,                                                                                                                                 Сау болыңыз!.                                                                                                                                                                                                                                                                                                         Баланың білуі: Жыл мезгіліне тән табиғат құбылыстары бейнеленген суретпен жұмыс істейді.                                                                                                                                                            Баланың меңгеруі: Табиғат құбылыстарының атауын, әр мезгілге қандай құбылыстардың тән екенін.                                                                                                                                                             Баланың жасай алуы: Жыл мезгілдерінің атауын, оған тән ерекшеліктерді, берілген тапсырманы жасай алады.