Ш.Айманов атындағы жалпы орта

білім беретін қазақ гимназия мектебі

Сауат  ашусабағына шақырамыз!

Мектепалды даярлық сынып

жетекшісі: Сарсенбекова Гульназ Шарамазанқызы

Мақсаты:

Білімділік:  Оқушыларға  Г  дыбысы мен әрпін таныстыру 

Дамытушылығы:  Г  дыбысы мен әрпін таныстыру арқылы оқушылардың ойлау, есте сақтау

қабілеттерін, танымдық іс - әрекеттерін,

шығармашылығын, сөздік қорларын дамыту.

Тәрбиелігі: Оқушыларды отан сүйгіштікке, ұқыптылыққа, сауаттылыққа,   табиғатты қорғауға, оқуға дағдыландыру.

ТОЛЫҚ ЖҮКТЕУ

Қысқа мерзімді жоспарлау

Қысқа мерзімді жоспарлау

Қысқа мерзімді жоспарлау

Қысқа мерзімді жоспарлау

«Сымбат»   жеке  мектебі

Мектепалды даярлық класының жетекшісі: Н.Ж.Оңайбаева

 Ақтөбе қаласы, 2017 жыл

 «Аналар – асыл жандар»

 жүргізуші: Қымбатты әжелер, аналар, құрметті қонақтар!

8-Наурыз Халықаралық әйелдер күніне арналған ертеңгілігімізді бастаймыз.

Мерекелеріңіз құтты болсын!

Ақ тілекті ағытып бір тастайық,

Аналардың мерекесін бастайық.

Көздеріңнен көрем шаттық арайын,

Өтсін солай әрбір күнің, әр айың.

Ардақты ана, аяулы ана, қымбаттым,

Тәтті ұйқыңды бөліп талай үн қаттың.

Өміріме нәрін берді ақ сүтің,

Кең шуағың аясындай гүл бақтың

Ғұмар: Той пердесін ашайық,
Тойға шашу шашайық.
Аналарды қуантып,
Ән маржанын шашайық

Мұхаммед: Бүгін наурыздың сегізі,
Әдемі сөз адамның,

Сұлулықтың негізі.
Анаға айтар лебізі.

Алан: Құшағыңа кіргенде,
Жылынамын бір демде.
Не жетеді көзіңе
Мейірімді күннен де.

Жәңгір: Ана деген асқақ ән
Орындайтын әрқашан
Анадай қымбат сыйлықты
Таба алмайсың әрқашан.

Топтық би: «Миллион қыздар»

Дания: Мәпелейсің мені анам
Қолыңдағы құсындай.
Құлпыра өсіп дем алам
Құшағыңда қысылмай

Ару: Айналайын анашым
Көкте күн боп жанасың
Ет жүрегің елжіреп
Құшағыңа аласың

Тамина: Менің әжем, ақ әжем
Ұлмен қыздың бағы әжем
Ертегі айтып бер десең
Айтып берер тағы әжем

Ән: «Анашым, қартамайшы жалынамын»

Ақбота: Сен жалықпай жетектеп
Мен жаттыға жетермін
Айтқаныңды екі етпей
Ақ сүтіңді өтермін

Әмина: Бәрімізге анасың
Біз үшін күн боп жанасың
Құтты болсын мейрамың
Құттықтаймын анашым.

Жания: Ана деген – мейірім,

Ана деген – шапағат.

Ана деген – құдірет,

Ана деген – махаббат.

Жүргізуші: Құрметті аналар! Бізде мына бүлдіршіндерге анамыз, бізді де дүниеге алып келіп осындай бақытқа жеткізіп отырған аналарымыз бар. Сол аналарымыздың құрметіне бәріміз бірдей рахмет айта отыра, басымызды иіп бірге «Ана туралы жыр» әнін хормен орындап өтейік.

Ата-аналармен караоке: «Ана туралы жыр»

Би: «Қуыршақ Барби»

Майра: Сыйлаған маған өмірді,

Анашым менің аялы.

Жүрегі жұмсақ көңілі,

Күн шуақты саялы.

Әсем: Теңдесі жоқ данасың,

Арқа сүйер панасың.

Еңбегіңді ақтаймын,

Аман болшы анашым!

Ән: «Аяулы анашым»

Салика: Жарқын жүзді жан анам,

Сендей болсын бар адам.

Сендей болса бар адам,

Шаттық кетпес баладан.

Жұлдыз: Сенен өскен балалар,

Батырлар мен даналар,

Құттықтаймыз мейраммен,

Құрметті аналар!

Мұғалім: Мерекені қарсы алып,

Мәз болады барша жұрт,

Гүл ұсынып анаға,

Бердім өзім ән салып.

Ақ анашым, аппағым,

Өзің жайлы тақпағым,

Өзің жайлы әнім де,

Арнадым саған бәрін де!,- дей отырып, балаларымыздың аналарымызға арнаған сыйлықтарын қабыл алыңыздар.

• Ендігі кезекті аналарымызға береміз. (аналардың балаларға дайындаған сыйлықтарын табыстау)

Би: «Анаға алғыс биі»

Мұғалім: Наурыз күні  ана күні, әлем күні,

Әлемді тебірентер ана үні.

Анасыз жан туған жоқ жер бетінде,

Ұғып ал бөбектерім сендер мұны.

Слайд – шоу көрсету. Ән: «Сенің анаң алтын, менің анам алтын».

Мұғалім: Арулар – әрбір үйдің шаңырағы,

Әрбір үйге от болып жағылады.

Әрбір үйде таң болып атты-дағы,

Әрбір үйге сәуле боп жамырады.

Жимайды-ау бір шашылған шуақтарын,

Саясына келеді-ау шуаңтағың.

Жамандыққа қиярсың қалай ғана,

Жайнаған бір-бір үйдің шырақтарын.

Аналар – аяулылар, ардақтылар,

Өмірдің жылуы боп қалмақ бұлар.

Аналар – тіршілікке күре тамыр,

Өмірді бір-біріне жалғап тұрар.

Аналар – асыл жандар,

Шуақ боп шашылғандар,

Қуат боп тасығандар,

Құшақ боп ашылғандар,

Аналар – асыл жандар!, - дей келе бүгінгі ертеңгілігімізді аяқтаймыз. Келесі жүздескенше аман болыңыздар. Мереке құтты болсын.

Сауат ашу негіздері

Маңғыстау облысы Жаңаөзен қаласы №21 орта мектептің

Бастауыш сынып мұғалімі Борашова Багила Илесқызы

Сабақтың тақырыбы:Ә дыбысы мен әрпі

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:Оқушыларды Әә дыбысымен таныстыру,ә дыбысының орнын анықтау,сауатты оқуға және жазуға дағдыландыру,сөздерге дыбыстық және буындық талдау жасай білуге үйрету.

Дамытушылық:Балалардың шығармашылық қабілетін,ой-өрісін,сөйлеу тілін,сөздік қорын дамыту.

Тәрбиелік:Әдемі,көркем,таза жазуға үйрету,бауырмалдыққа,еңбекшілдікке,ұйымшылдыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі:аралас сабақ

Сабақ типі:жаңа білімді меңгерту

Сабақ әдісі:түсіндіру, талдау-жинақтау,сұрақ-жауап,топтастыру,салыстыру

Сабақ көрнекілігі:алфавит,ә дыбысының таңбасы,суреттер,кеспе әріптер,текшелер,буындар,интерактивті тақта.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру бөлімі

Психологиялық дайындық

Үлкенге де сіз,кішіге де сіз.

Ұстаздарды құрметтеп,бас иеміз біз.

ІІ.Өткен сабақты тексеру

1.Ін мәтінін әңгімелету,бағандағы сөздерді оқыту.

2.І дыбысының қандай дыбыс екендігін сұрау,оның неліктен дауысты дыбыс екендігін пысықтау

3.І дыбысы қай буындарда кездесетінін сұрау.Мысалдар келтіру.

ІІІ.Жаңа сабақ

Бұрап қойған сағаттай,

Айғайлайды таң атпай.

                                 (Әтеш)

Әтеш сөзі қай әріптен басталған?

Демек бүгін біз «Әә» дыбысы және әрпімен таныс боламыз.

1.Оқулықтағы суретпен жұмыс.Әже деген кім?Сен әжеңе кім боласың?Анаңның анасы саған кім болады? Деген сұрақтар қою арқылы әңгіме құрастыру.

2.Кеспе әріптерден әже сөзін құрастыру,оны буындап оқу,дыбыстық талдау жасау,ә дыбысы дауысты екенін,өздігінен буын жасай алатынын,көбінесе сөздің бірінші буынында қолданылатынын түсіндіру.

3.Оқулықпен жұмыс

Бағандағы берілген сөздерді буындап хормен оқыту.Түсініксіз сөздердің мағынасын түсіндіру.Тізбектеп оқыту.

«Әже» мәтінін оқып беру.Мәтінде неше сөйлем бар?Мәтін не туралы?сұрақтары арқылы оқушыларға мәтін мазмұнын түсіндіру.

Оқушыларға тізбектей оқыту.

Сергіту сәті

«Балдырғандар маршы»әнінің бір шумағын айту.

Дәптермен жұмыс

Дәптерімізді ашайық,

Қолға қалам алайық.

Түп-түзу боп отырып,

Әдемі етіп жазайық.

Ә дыбысының бас жән екіші әрпін көрсетіп,таныстыру.Баспа және жазба түрлерін салыстыру.Әріпті ауада,тақтада,дәптерде жазу.

Көшіру диктанты

«Әжім-әженің әрі,

Әженің батасы - дәрі» деген сөйлемді әдемі,қатесіз көшіріп жазу.

Тақтамен жұмыс

Осы сөйлемге дыбыстық талдау жасату.

«Қай әріпті жоғалттым?»ойыны

...ке,...демі,с...нді,...н,д...рі

Сабақты қорытындылау

Венн диаграммасы

А  Ә –жұп дауыстылар

Сабаққа белсене қатысып отырған оқушыларды мадақтау,жұлдызшалармен бағалау.

Қызылорда облысы, Жалағаш ауданы, Қаракеткен ауылы

№114 орта мектеп жанындағы шағын орталық

тәрбиешісі Қалмаханова Роза

Тақырыбы:    "Мақта қыз бен мысық" ертегісі

Білім беру саласы: Қатынас

Бөлімі: Көркем әдебиет

Әдіс-тәсілдері: сұхбат,әңгіме,ойын.

Қостілділік компонент: Қыз – девочка, мысық – кошка, сүт - молоко

Көрнекіліктері: Интереактивті тақта,

ертегі кейіпкерлері, сыйлықтар.

ТОЛЫҚ ЖҮКТЕУ

Қызылорда облысы, Жалағаш ауданы, Қаракеткен ауылы

№114 орта мектеп жанындағы шағын орталық

тәрбиешісі Бескулакова Ақтоты

Білім беру саласы: Әлеуметтік орта

Бөлімі: Қоршаған орта

Тақырыбы:  Су .Судың қасиетін анықтау.
Мақсаты:  Су және оның маңызы туралы білімдерін тереңдету.

 Су –тіршілік көзі екенін, пайдасы, маңызы, қасиеті туралы білімдерін кеңейту, тәжірибе жасау барысында бақылағыштық, дәм сезу дағдыларын жетілдіру.  Қоршаған ортаны қорғау, суды ластамауға, ұқыптылыққа, жинақылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі:суреттер, су, сүт, қасық, бояу түрлері, шырын, түтікше, тұз, стакан, мұз, бу

Қолданылатын әдістер: түсіндіру, сұрақ – жауап, ойын, көрсету, тәжірибелер, су туралы тақпақтар, ырым, тиым сөздер.                                                                                          

Басқа пәнмен байланыс: Қоршаған орта, тіл дамыту, құрастыру                                                                         

Сөздік жұмыс: Жаңбыр - дождь - rain. Су - вода - water.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі:

«Жылулық шеңбер»

Самал жел бізді желдетші,

Күн нұры бізді жарқырат.

Таза ауа бізге дем берші,

Мөлдір су бізді салқындат.                                                                                                                                                                          

Топпен жұмыс : 1- топ «Су»

                              2-топ «Мұз»

                              3-топ «Бу»                                                                                                                                                  

Өткен сабақты пысықтау:

1-топ: 1. Ауа туралы не білеміз? (Барлық тіршілікк ауа керек)
            2. Ауаның қандай қасиеттері бар? (көзге көрінбейді,түссіз,иіссіз                                                                                     

2-топ: 1. Қандай тәжірибелер жасадық? (мысал: шарды үрлесек ішіне не толады,қолбақтан қолымыз   неге тоңбайды,себебі: түктерінің арасында ауа бар)

3-топ:Ауаны қалай қорғаймыз? (мысалы: ауаны ластамауымыз керек)

Қызығушылықты ояту «Ой қозғау». Үнтаспадан судың дыбысы естіледі.                                                                    

Жаңа тақырып: Су.Судың қасиетін анықтау

-Су туралы түсіндіру, әңгімелеу.. Картада су көк түспен белгіленген. Су жердің төрттен үш бөлігін алып жатыр. Сусыз өмір жоқ. Су тіршілік көзі. Ол сұйық зат. Өзен, көл, теңіз, мұхиттарды құрайды. Аспаннан жаңбыр түрінде түседі. Күн суытқанда су қатып мұзға айналады. Мұз бен қар – судың қатты күйі.
Дымқыл шүберекпен үстел үстін сүртсек, бірнеше минуттардан кейін ол кеуіп қалады. Оның бетіндегі су буға айналып ұшып кетеді. Су адамның шөлін қандыру немесе тұрмыстық қажеттілігінен басқа да жайларға пайдаға асады. Сіз шаршап, көңіл-күйіңіз болмай үйге келдіңіз делік. Сол кездесалқын душ қабылдасаңыз, түрлі ойлардан арылып, сергіп қаласыз. Кейін бір пиала шай,  кофе ішсеңіз болғаны, көңіліңіз қалпына келеді. Демек, расымен де, су – адам өміріндегі елеулі қажеттіліктердің бірі. Сумен шайыну, бет жуу, моншаға барып тазарыну тек тән тазалығы ғана емес, сонымен бірге жан тазалығы да.

Тәжірибе - дегеніміз шындыққа сынақ жүргізу арқылы көз жеткізу, танып білу 

Жаңа мағынаны таныту. Судың қасиетін анықтау үшін тәжірибелер жасаймыз                                                                                     

1- топ «Су»                                                                                                                                                          

1. Тәжірибе «Судың дәмі жоқ» (Стакан,су,түтікшелер беріледі)                                                              

Балалар түтікше арқылы су ішіп көреді. Онда дәм бар ма? Оларға салыстыру үшін суға қант қосып көрулерін ұсынады. Суға қант қосып, дәмінде өзгертуге болады. Балалар өз ойларын айтады, неліктен судың дәмі өзгергенін айтады                                                                                                                                                          

2. Тәжірибе  «Судың иісі жоқ»                                                                                                               

Тапсырма: Суды иіскеп көру арқылы иісін анықтайды                        

2-топ «Мұз»                                                                                                                                                                                                    

1.Тәжірибе «Су — мөлдір»                                                                                                                                                                      

Балалардың алдына екі шыны ыдыс тұрады: біреуіне су, ал екіншісіне сүт құйылған. Екі ыдысқа да қасық салып, қайсысынан көрінетінін, қайсысынан көрінбейтінін бақылайды. Суы бар ыдыстан қасықты көруге болады, ал сүт тұрған ыдыстан қасық көрінбейді. Яғни, «Су – мөлдір, сүт мөлдір емес».                                                                                                                                                                                                                             

3-топ «Бу»    1.Тәжірибе «Су -ериді»                                                                                                                       

 Балалар ыдысқа мұздың ерігенін бақылайды. Мұз  еріп,суға айналады.                                                           

2.Тәжірибе  «Су –буға айналады»

Судың нақты пішіні болмайды. Сызба арқылы тәжірибені қорытындылау.
Су 
↓
мөлдір
ағады
түсі жоқ
иісі жоқ
дәмі жоқ
Судың қасиетін айту..                                                                                                                                                       

1. Судың пішіні
2.Судың иіссіздігі
3. Судың ағуы.
4. Судың түссіздігі
5.Судың мөлдірлігі                                                                                                                                                                                Ойын: «Бұлт пен тамшылар- Күн қатты ысығанда су буланады да бұлтқа айналады, бұлттан жаңбыр жауады, жаңбырдан су пайда болады

--Ерте,ерте,ерте де Су атты қыз өмір сүріпті.Ол гүлдерді бақшаға отырғызып,күнде суғарып қарайды екен.Гүлдерін жақсы көрген қыз оларды мәпелеп,аялайды екен.Бір күні күн өте ыстық болып,Су қыз маужырап ұйықтап  кетіпті.Ұйықтап кеткен Су буланады да аспанға ұшып бұлтқа айналады.Гүлдерін сағынған бұлт жаңбыр тамшысы болып жауады.Жаңбыр тамшысы  болып себелеп,гүлдерін суғарады.Гүлдері биік болып жайқалып өседі.                                                                                                                                                                                                          

Қорытынды: Су-бу-бұлт-жаңбыр-су болады.                                                                                                          

Сөздік жұмыс: Су – азық.,шөлімізді басамыз.Ағзамыз су арқылы магний, фтор, темір, йод, кальций секілді минералдарды алады.  Су азық құрамындағы керекті элементтердің ағзаға сіңуін арттырады. 5.. Ішектердің жұмысын реттейді, майлануын қамтамасыз етеді. Дене температурасын реттейді. Су – мидың функциялары үшін күш және электрлік энергия көзі. Жүрек ауруы мен сал болу (параллич) ауруынан сақтайды.. Мидан бөлінетін гормонардың жасалуы үшін қажет.. Су адам зейінін ашады. 14. Жұмыс өнімділігін арттырады. 16. Стресс пен депрессияны басады. 17. Ұйқыны жөнге келтіреді, шаршағанды кетіреді, теріні жұмсартады. 18. Көздерге жанар береді, ағзада қан жасалуын реттейді. 19. Инфекция мен рак ауруына қарсы иммунитетті күшейтеді. 20. Қанды сұйылтып, қан айналымы кезінде қоюлануының алдын алады.. Қанның 90 пайызы, бұлшық еттердің 75 пайызы, мидың 85 пайызы, сүйектердің 28 пайызы судан тұрады. Қажетті мөлшерде су ішпегенде: 1. Мидың жұмыс істеуі баяулайды. 2. Қан қоюланады. 3. Жүрек көп жұмыс істеуге мәжбүр болады5. Іш қатуына (запор) себеп болады. Су жетіспегенде: 1. Бас ауырады. 2. Бас айналады. 3. Шаршау, әлсіздік пайда болады. 4. Ойдың тынықтығы бұзылады. 5. Тәбетсіздік туады..                                                                                                                  

Қызықты деректер: Қарбыз 92 пайыз судан тұрады. 22. Жылан суда  шаға алмайды     .Видеоролик: Су айналымы видео                                                                                                                                

Топтық жұмыс: ( Плакаттар,пламастер)
1- топ «Су»   Берілген өлеңнің ұйқасын табу
Су дегенің немене?
Достым ------келе  ме?
Су -- ------- баласы,
Су - ------ анасы.
Сусыз - ----------
Жоқ болса-------------
Дейміз -------------оны

2-топ «Мұз»  Су туралы мақал-мәтелдер жаз

1.Сөз анасы — құлақ                                                                                                                                                             

 2.«Бір кісі қазған құдықтан, Мың кісі су ішер».                                                                                                      

3.«Су қадірін шөлдеген білер».
4.«Сыйлап берген су да тәтті».
5.Сусыз өмір жоқ,                                                                                                                                                 

6.Судыңда сұрауы бар.             
7.Сулы жер қүрақсыз болмас, 
   Таулы жер бүлақсыз болмас.
 8.Сулы жер — нулы жер,
    Бұлақты жер — тұрақты жер.
9.Сумен ойнама — батарсың, 
   Отпен ойнама — жанарсың.

3-топ «Бу»    Су туралы тыйым сөздер жаз                                                                                                                                                     1.Кірдің суын баспа.

      2.Құдыққа түкірме.

3. Қақтың суын ішпе.

4.Суға дәретке отырма.

5. Сумен ойнама — батарс,
6. Отпен ойнама — жанарсың.

Отқа түкірме, су төкп           
     8. Суға түкірме                                                                                                                                                                                            

9.Суды бекер ағызба
10.Ағынды суға кір жума                                                                                                                                                  11.Шелектегі суға аузыңды батырма.                                                                                                                                                   

12.Суды сапырма, суға дәретке отырма, суға түкірме.                                                                                                                          

13.Түнде суға барма.   

                                                                                                                                                                              14.Судың бетін ашық қойма

Рефлексия.

1 Дәміде жоқ, түсі жоқ,

Пайдаланбас кісі жоқ.  (Су)

Суды қалай пайдаланамыз?
• Лас суды ішпеу.
• Суды ластамау, үнемдеу.
• Қайнамаған суды ішпеу.
• Тазалықты сақтау, жуыну.

Бағалау.

Атырау облысы Атырау қаласы

№24 орта мектептің бастауыш сынып мұғалімі

Аты жөні: Жаңбырбай Гүлмерей Жалғасқызы

Сабақтың тақырыбы: «Б б» дыбысы мен әрпі

Сауат ашу

Сабақтың тақырыбы: «Б б» дыбысы мен әрпі

Сабақтың мақсаты: Б дыбысымен танысу сюжетті сурет бойынша әңгіме құрату арқылы, балалардың ойлау қабілетін дамыту, сөздік қорларын молайту. Б дыбысына қатыстырып сөздер ойлатып талдауға үйрету. Балаларды ұқыптылыққа, ептілікке тәрбиелеу. Жазу дағдысын қалыптастыру

Көрнекіліктері: ойыншық балға, балта, балық, бүркіт, бұғы, бұзау, балапан, бақа, саңырауқұлақ, кеспе әріптер, текшелер т.б

Сабақтың барысы:            І .Ұйымдастыру

• Балалар, қазір жылдың қай мезгілі және қай ай?
• Көктем. Мамыр айы.
• Дұрыс айтасыңдар, көктемнің мамыр айы екен.
• Аптаның қай күні?

Осы кезде үстелге секіріп бақа шыға келеді?

• Мынау не екен балалар?
• Бақа бізге неге келді екен, мен сұрап көрейінші.
• Балалар бақа бізге қонаққа келіпті, сендермен бірге болғысы келеді?

Балалардан бақаның қимылын жасауын және бақа туралы ән айтып беруді сұрайды.

• Бақа, бақа, балпақ,

Басың неге жалпақ?

• Темір телпек көп киіп,

Басым содан жалпақ.

• Бақа, бақа, балпақ,

Бұтың неге талпақ?

• Су бетінде көп жүзіп,

Бұтым содан талпақ.

• Өте жақсы айттыңдар, балалар, таныс емес қай дыбыс?              Дұрыс Б дыбысы екен.

ІІ. Негізгі бөлім.

1. Балаларға ойыншық балға, балтаны көрсету, балалар көрсеткен заттардың аттарын атайды. Олардың ортақ аттары құрал-саймандар екені айтылады. Осылайша басқа да ойыншықтар: балық, бүркіт, бұғы, бұзау, балапан және бақаны көрсетіп, аттарын ататқызады.

• Осы сөздердің барлығында б дыбысы қай жерде тұр?
• Шалбар деген сөзде б дыбысы бар ма?
• Өте дұрыс. Бұл сөзде ортасында естіліп тұр.
• Енді осы б дыбысын дауыстап айтып көрейікші, не байқадыңдар?

Балалар б дыбысын дауыстап айту кезінде еріндерінің бір-біріне тигенін айтады. Жаңа дыбысты бір-біріне қарап дыбыстатып айтқызу.

• Б дыбысын созып айтып көрейікші, созып айтуға келе ме екен?
• Жоқ, б дыбысын созып айтуға келмейді. Б дыбысын ы  дыбысының көмегімен ғана созып айта аламыз.
• Олай болса б дыбысы қандай дыбыс екен? Дауысты ма, әлде дауыссыз дыбыс па?
• Дауысты дыбыстар қалай айтылады және оларды қандай текшемен белгілейміз? Ал дауыссыз дыбыстарды қандай текшелермен белгілейміз?

Б дыбысына келетін сөздерді буынға бөлдіріп айтқызу.

• Балға деген сөзді буынға бөлейік, қане шынтақтарыңды парта үстіне тіреп, саусақтарыңды айқастырыңдар да, айқастырылған саусақтарыңды иектеріңнің астына қойып, бәріміз бірге буынға бөлейік. Бал-ға. Иектеріңе саусақтарың неше рет тиді?
• Екі рет.
• Олай болса балға сөзінде неше буын бар екен?
• Б дыбысы қай буында тұр?
• Шалбар сөзін де тура осылай буынға бөлейік.
• Шал-бар
• Неше рет иектерің саусақтарыңа тиді?
• Б дыбысы қай буында тұр екен?
• Олай болса б дыбысы сөздің басында, ортасында және соңында кездеседі екен.
• Міне балалар біз бүгін сендермен жаңа дыбыспен яғни дауыссыз б дыбысымен таныстыңдар.

ІІ. Дәптермен жұмыс

а) Бөрік, барабан, клуб сөздеріне дыбыстық талдау жасатып, ондағы қ дыбысының орнын ажыратқызады. Балалардың өздеріне б дыбысының сөздің басында, ортасында, аяғында келетін сөздер ойлатады. Дәптердегі буындарды, сөздерді құратып оқытады.

ә) Жазу жұмысы. Үлгі бойынша б дыбысының кіші және бас әрпін бастырып жазады. Торкөздегі б дыбысының орнына қарай сөз ойлап табады. Торкөзді санап, суретті қайталап салады. Торкөздегі «оюды қайталап сал» тапсырмасын орындайды. Сөйлем құрайды.

б) Кеспе әріптен б-ның бас әрпі мен кіші әрпі көрсетіледі. Тақтаға жазып көрсетеді.

2. Сергіту сәті: Бала-бала, балақан,

                                    Қане қайсы алақан?

                                    Саусақтарың әйбат,

                                    Былай-былай ойнат.

3. Жұмбақ шешкізу табада бар, танада жоқ, сабада бар, санада жоқ (б).

4.Сөйлемдер құрастыру

1. Жаңбыр жауды. 2 Саңырауқұлақ үлкен болып өсті. 3. Балапандар саңырауқұлақ астын паналап тұр.
2. «Саңырауқұлақ» дидактикалық ойыны. Шарты:Балалардың ішінен біреуі «саңырауқұлақ»болып сайланады.Қалғандары «балапандар»болады. «Саңырауқұлақ»қолшатырды ашып отырады. «Жаңбыр жауды»деген белгімен орнынан жайлап тұрады. «Балапандар» «саңырауқұлақтың»астына жиналады.

«Екінші буыным қайда?» ойыны.                                                                                                                                            Шарты:бұзаудың суретін көрсетіп «бұ»,-дейді,балалар «-зау»,-дейді.Бүркіттің суретін көрсетіп «бүр»,-дейді,балалар «-кіт»,дейді.Ойын осылай жалғаса береді.

ІІІ. Қорытындылау.            

Сұрақ-жауап әдісі арқылы б дыбысы және әрпі туралы алған білімдерін бекіту.         

Бекітемін____________  Жаметова.А.Ж

Жайық негізгі орта білім беретін мектебі

«Коммуникация» ББС  сауат ашу негіздері пәні бойынша                                                 «Ққ  дыбысы  және  әрпі» тақырыбында ашық ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті.

Өткізген ; МАД тобының тәрбиешісі Омарова М.Н

2016-2017 оқу жылы.

Ұйымдастырылған оқу  іс-әрекетінің техналогиялық картасы.

Білім беру саласы: «Коммуникация»
Пән: Сауат ашу негіздері
Тобы; МАД
Күні 
Тақырыбы
Ққ  дыбысы мен әрпі
 
 

Бұл  осы тақырыптағы  3 сабақтың __1__-сабағы
 
 

Оқу мақсаты
          Сын тұрғысынан ойлаудың әдіс-тәсілдерін негізге ала отырып, сауат ашу  пәні туралы жалпы мағлұмат беру, әріптер әлемінің сырын ашу.Түрлі әдістерді пайдалана отырып оқушылардың ой-қабілеттерін, сөздік қорларын, байқағыштық қасиеттерін дамыту.Ойын түрлері арқылы оқушылардың тапқырлық, ізденімпаздық қасиеттерін қалыптастыру, шығармашылыққа баулу, өз ойын тиянақты жеткізуге дағдыландыру, ұжымшылдыққа тәрбиелеу. Бірлесе жұмыс жасай отырып, өз бетінше ақпаратты түсіну,Ауызша, жазбаша байланыстырып, сөйлеуге үйрету; 
-Өзіндік көзқарасын жетілдіру;
Күтілетін нәтиже
Оқушылар топ арасындағы ынтымақтастыққа үйреніп,өз ойларын айта алады,әртүрлі деңгейде тапсырмалар орындай алады.

Сабақта көңілді орта қалыптасады;
- Сыни ойлау дағдысы анықталады; 
- Тыңдай отырып, ойын жеткізеді; 
- Өзіндік көзқарасы жетіледі; 
- Тұжырым жасауға дағдыланады; 
Сабақтың түрі
Жаңа сабақ
Ресурстар
Қыстың суреті, дала жануарларының суреттері, Қ әрпінің баспа түрі, интер белсенді тақта.слайд.Тақырыпқа байланысты түрлі суреттер. интерактивті тақта,слайдтар.
Қолданған

модулдер:
Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету, АКТ қолдану дағдылары ,оқушылардың жас ерекшелігіне  сәйкес оқыту,диалог арқылы сөйлеу
Сабақтың  әдіс-тәсілдері

 
 ой- қозғау, кластер,тест тапсырмалары, ойын элементтері, синквейн, сұрақ-жауап. «Топтастыру» стратегиясы,

Іс-әрекет кезең дері
Тәрбиешінің іс-әрекеті

І кезең         Ұйымдастыру кезеңі
Балалардың іс-әрекеті
 

Мотивациялық қызығушылық
Психологиялық дайындық.

Оқушылармен шеңберге тұрып шаттық шеңберін өткіземін.                                                       

Қайырлы таң,

Қайырлы күн,

Күліп шықсын күн бүгін.

Сәлеметсізбе!

Қайырлы таң досым!

 Бәріміз дос болайық,

Бәріміз тату болайық.

Қатар қатар тізіліп қолымызды түсіріп

Тіп –тізеу болып отырайық.

 
Шаттық шеңбері

   «Топтастыру» стратегиясы  

АКТ қолдану дағдылары

Терминдік жұмыс
III  Ой қозғау әдісі.

Балалар біз бүгін саяхатқа аттанамыз. Саяхатымыз орман болмақ.

-         Орманды кәне көз алдымызға елестетейікші

-         Қазір жылдың қай мезгілі?

-         Қыс мезгілі. 

-         Қандай аңдарды білетін едік.

-         Ал ендеше біз білетін түлкі қандай аң?

Ол барлық аңдарды алдап жүреді. Бір күні аңдар: « Қап бәлем түлкінің сазайын тартқызайын» –деп ақылдасып, түлкінің үйіне баратын жолды бөгеп, өздері тұрып алыпты:

Біз түлкіге көмектесеміз бе?Олай болса түлкіге кедергі келтіріп тұрған аңдардың тапсырмасын орындап түлкіге көмектесейік.

1-ші аң түлкіге кездескен – қасқыр

Қасқырдың тапсырмасы.                                               Өткен сабақтан алған білімін тексеру.Миға шабуыл
«Кім жұлдызға бірінші жетеді»ойыны.
Оқушыларды екі топқа бөлу. Алғырлар,Тапқырлар, Ойшылдар.

 1-топқа;Сұрақ-жауап:

-Балалар, біз сауат ашу сабағынан не үйрендік? 

-Дыбысты біз не истеймиз?
-Әріп дегеніміз не? 
-Қазақ тілінде неше әріп бар? 
-Дыбыстар нешеге бөлінеді? 
-Дауысты дыбыстарды қандай текшемен белгілейміз? 
-Дауыссыз дыбыстарды қандай текшемен белгілейміз? 
-Балалар дыбыстардан не құраймыз? 
-Буыннан не құраймыз? 

 2-топқа; Ал,балалар біз өткен сабақта қай дыбыспен таныстық? 
- О дыбысы қандай дыбыс? 
- Кәне,айтып көрейік 
- О дыбысына қатысты сөздер айтып көрейік. 
О дыбысы сөздің басында,ортасында кездеседі,сөз соңында кездеспейді.
Оқушылар көздерін жұмып,елестету,қиялдау арқылы орманға саяхақа шығады.

-         ( балалар өз ойларын айтады)

Түлкіге көмектесуге келісіп тапсырмаларды орындайды.

Әріпті,дыбысты,сөзді,сөйлемді,буынға бөдіп оқуды.

- естейміз,айтамыз

-көреміз.жазамыз

-42 әріп бар,дыбыстар 2ге бөлінеді.

-қызыл.көк Буын,сөз.

- О дыбысы 

- Дауысты 

- О-о-о 

Орамал,орақ,ору,ойна,ойла,от,тон,қол,қора,қола т.б. 
3 –топ; Орман
-Орман сөзін буынға бөліу,дыбыстық талдау жасау. 

 -Орманда нелер тіршілік етеді ? 
  Қасқырдың сыйластық жақсы сөзі: «Жолың болсын!»

Келесі кедергіде тұрған аң-қоян.

Ол « Ойланда тап?» деген тапсырма: Мына сиқырлы сандардын ішінде жұмбақтар берілген.

Жұмбақ

Қалқиған екі құлағы, 
Елеңдеп қорқып тұрады. 
                                             (Қоян) 

Қыс бойына жатады, 
Тәтті ұйқыға батады. 
(Қонжық) 
Қыстағана болады 
Үстасан қолың тоңады 
(Қар)

Міне балалар бірнеше жұмбақ шештік, жұмбақғымыздың жауабы суреттермен берілген екен.

Енді интерактивті тақтадағы суреттерді   қарап  аудиожазбаны тыңдап  қайталап айтайықшы. Бұл сөздер қандай дыбыстан басталады                                        ( қоян,қонжық, қар)

Олай болса бүгінгі сабағымыздың тақырыбы:

« «Қ» дыбысын дыбыстату. –

 -Қ дыбысы дауыссыз дыбыс. 

«Қ» дыбысын таңбасын көрсетіп, дауыссыз дыбыс көк текшемен белгіленетіні айтылады.  «Қ» дыбысы сөздің  басында, ортасында, сонында кездесе  береді екен. 
-Кәне, бәріміз Қ деп айтып көрейікші 

Арыстаннын тапсырмасы: «Ажырату»

Ойын. Кім шапшаң? 
Келесі интерактивті тақтадағы тапсырманы орындайық. Ққ әріпінен басталатын суретті тап.Қай топ көп тапса сол топ жұлдызша алады.

Арыстанның сыйластық сөзі: «Рахмет сау бол!»

Сергіту сәті.

Ормандағы аюдың,

Құлпынай көп екен.

Теріп, теріп алайық,

Қалтамызға салайық

Дәптермен жұмыс

Ұйқасын тап.

Жарайсыңдар балалар Түлкі үйіне келді, жетті сіздерге алғыс айтты.
           Қоян.                        Қонжы       .

Қар.

Жеке жұмыс
 
ІІ кезең  Жаңа тақырыпты  меңгерту
 

Тыныш оқушымен жұмыс түрі

Деңгейлік тапсырма:
І- топқа  Суретпен  жұмыс  «Қ» әрпі бар суреттерді айту

ІІ- топ   «Қ»  әрпінен басталатын адамның аттарын айту.

III-топ Сурет арқылы сөйлем құра.

Топтық жұмыста тыныш оқушылар ашылып, белсене қатысып қызығушылығын арттырамын.

Өз деңгейлеріне байланысты  жұмыс

І деңгей. Тапсырма:   Қ әрпінен басталатын сөздер айту

2 деңгей  Тапсырма: «Қ»  әрпінен кездесетін сөздерді айту. Сөздерде буынға бөл.                                             

3 деңгей  Тапсырма:  Суретпен сөйлем құра.Дыбысық талдау жаса.

Тестік жұмыс

1 Қ әрпі бар сөздерді белгіле

А) сағат

Ә) дәптер

Б) қасқыр

2.Мына сөздерді буынға бөл

А) қоңырау

Ә) қарлығаш.

Әр топ өздерінің деңгейлік тапсырмалаларын орындайды.
Рефлексивті – түзетушілік

«Бағалау»

Кері байланыс: 
Қорытынды:

- Қ- қандай дыбыс?

- Неліктен?

- Қ  әрпін қандай текшемен белгіледік ?

- Оқушылар,  бүгінгі  өткен сабағымызды «Сиқырлы  таяқша» ойыны арқылы қорытамыз. Сиқырлы таяқшаны ұстап  тұрып, әрпіне байланысты сөздер айту.

- Қ  дыбысы  сөздің  қай  жерінде келеді?

Б а ғ а л а у: Жеңімпаз  атанған топтарды мадақтау.

Кері байланыс:  қызыл, сары, көк спикерлерді  пайдаланып,  алма ағашына жапсыру.

 
Қ дыбысының дауыссыз екенін айтады және көк текшемен белгілейтінін , айтады.

 Оқушылар ойынды қызыға ойнап шығады.  Қ  дыбысы-ның сөздің басында, ортасында ,соңында кездесетінін айтты..

Мектепке дейінгі тәрбиеленушілер бойында патртоттық тәрбие қалыптастыру жолдары

Жаңа кезеңдегі білім берудің өзекті мәселесі жас ұрпаққа рухани–патриоттық тәрбие беру. Құнды қасиеттерге ие болу, рухани бай адамды қалыптастыру оның туған кезінен басталуы керек. Халықта «Ағаш түзу өсу үшін оған көшет кезінде көмектесуге болады, ал үлкен ағаш болғанда оны түзете алмайсың» деп бекер айтылмаған.

Сондықтан баланың бойына жастайынан ұлттық намыс, мінез-құлық, тектілік, отансүйгіштік, яғни руханипатриоттық құнды қасиеттерді сіңіріп, тәрбиелеуде отбасы мен тәрбиешілер шешуші роль атқарады. Еліміздің болашағы жас ұрпақты тәрбиелеуде бірінші бесік - отбасы, ата-ана тәрбиесі болса, екінші бесік - білім беру мекемесі. Мектепке дейінгі кезеңдегі тәрбие - адам қалыптасуының алғашқы баспалдағы. Балабақшадағы тәрбие бала табиғатына ерекше әсер етіп, оған өмір бойы өшпестей із қалдырады. Заман талабына лайық тәрбие білім беру жұмысын кешенді ұйымдастыру жаңа технологияларды, идеялар мен шығармашылық, инновациялық жаңашылдықты қажет етеді. Жас ұрпаққа білім беруді жетілдіру мәселесі толассыз күн сайын өзгеріп тұрған әлеммен бірге жүрері анық. Балабақшада берілетін тәрбие - барлық тәрбиенің бастамасы, әрі жан-жақты тәбие мен дамыту ісінің түпкі негізін қалайтын орын. Бала бойындағы жақсы қасиеттер мен мүмкіндіктерді ашып, олардың өнегелі, тәрбиелі болып өсуіне балабақша ошағының тигізер әсерінің маңызы зор. Баланың бойында адамгершілік патриоттық тәрбиені қалыптастырудың негізгі міндеттері мына жайлармен түйінделеді:

• Ізгілік бастамасымен тәрбиелеу. Өз отбасына, балабақшасына, туған

қаласына, көшесіне сүйіспеншілікпен, қамқорлықпен қарау;

• Табиғатқа қамқорлықпен қарау;
• Еңбекте еңбексүйгіштік, үлкендер еңбегін құрметтеу;
• Қазақ халқының салт-дәстүріне қызғушылықпен қарау.

Мемлекеттік рәміздермен таныстыру. Отанға деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу. Еліміздің Президенті Нұрсұлтан Назарбаев: «Қазақстанның отаншылдық сезімін тәрбиелеу білім берудің мектепке дейінгі жүйесінен жоғарғы оқу орындарына дейінгі орталықтарда барлық ұйымдарда көкейтесті болып табылады. Балаларды Отанды, туған жерді, өзінің халқын сүюге тәрбиелеу - мұғалімнің аса маңызды, аса жауапты да қадірменді парызы»-деген еді. Әр дәуірдің тарихи кезеңдерінде отансүйгіштікке тәрбиелеудің өзіндік мүдделері болады. Ол ең алдымен, «ұлтжандылық», «отансүйгіштік», «патриотизм» ұғымдары сол заманның ақиқаты – наным – сенімінен туындайды. Еліміз егемендік алғаннан бері жас ұрпақ тәрбиесінің темірқазығы - қазақстандық патриотизм болды.

Бүгінгідей демократиялық бағыт ұстанып отырған қоғамда балалар мен жастардың тағдыры өздеріне, отбасының материалдық ахуалына байланысты болып отырған жағдайда патриотизмнің маңызын айқындау басты мәселелердің бірі екені даусыз. Өсіп келе жатқан жас буындардың бойында қазақстандық патриотизм сезімін қалыптастыру үшін әр ұлттар мен ұлыстар тек өз мәдениетін ғана танып білуі жеткіліксіз, сонымен қатар олар бір–бірін танып-біліп, құрметтеуі тиіс. Сондықтан бала бойына халқымыздың мәдениетін, әдет-ғұрпын, тарихын кішкентайынан сіңіре білгеніміз жөн.  Мектеп жасына дейінгі балалардың бойында патриоттық сезімді қалыптастыруда тіл дамыту, көркем әдебиет пәндерінің алатын орны ерекше. Отанын сүйген, елін, жерін қорғаған батырларымыздың ерлігі, ақындардың елін сүюге шақырған өлең-жырларының балалардың бойында патриоттық сезімді қалыптасытыруда маңызы зор. Патриоттық сезімнің объектісі мен қайнар көзі – Отан десек, оның мазмұны - туған жер, табиғат, оның байлықтары, тіл , дәстүр, тарихи ескерткіштер, туған өлкедегі тамаша киелі орындар. Олардың адам көкірегіне жылылық, жақындық, туысқандық сезімдерді ұялатып, ізгі де ерлік істердің қайнар көзіне айналуы патриотизмге тәрбиелеудің арқауы. Қасиетті сезім ананың сүтімен бірге өзінен–өзі келмейтін, баланың бойында біртіндеп қалыптасатын құдіретті сезім.

Бұл сезім әркімде әр кезеңде оянып, кейін кәмелетке келгенде біржола буыны қатып, тәжірибемен, уақытпен, біліммен, қоршаған ортаның ықпалымен, балабақша, отбасы, мектеп, жоғарғы оқу орындары, бұқаралық ақпарат құралдары, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар әсерімен қалыптасады. Патриоттық сезім тұлғада тәрбие арқылы өсіп жетіліп, патриоттық сана түрінде қалыптасады. Сондай-ақ, жеке адам өз ұлтының қасиеттерін бойына сіңіруі керек. Мектепке дейінгі жастағы балалардың патриотизм сезімін тәрбиелеу – күрделі және ұзақ үрдіс. Баланың тұлға ретінде дамуында жақындарына,балабақшаға, туған қаласына және еліне деген сүйіспеншілігі үлкен роль атқарады. Мектепке дейінгі мекемеде патриотизм сезімдерін тәрбиелеуде басымды бағыттың бірі - ол экологиялық білім беру болып табылады. Балаларды өз елімен, ұлттық, тарихи мәдениетімен, табиғатымен таныстырғанда, олардың өз Отанының, патриоты және азаматы болатындай мінездері қалыптаса бастайды.

Адамның  балалық шағында  алған  әдемі табиғаты, елінің тарихы туралы әсері, көбіне өмір бойы есінде қалады екен. Шындығында, біздің еліміз қандай болса да, адам өзінің туған, өсіп – өнген жеріне, көшесіне, алғаш рет ағаш еккен ауласына деген сүйіспеншілігін өз Отанына деген сезімімен байланыстырады. Балаларды өз туған қаласымен таныстыру біздің ойымызша өте қажетті жұмыс, өйткені ол танымдық, рухани–адамгершілік, табиғатты қорғау қызметін атқарады. Балабақша баласына «өзінің кішкентай Отаны» туралы көп қызықты мәлімет беруге болады (қаланың тарихи және қазіргі кейпі, сәулетті жерлері,ескерткіштер туралы). Педагогтың берілген ақпаратының қандай әдіс –тәсілдер арқылы жеткізе алуына байланысты балалар оны қабылдайды және жаңа нәрсе білгісі келетін қызығушылығы пайда болады. Біздің педагогикалық ұжым балаларды қоршаған ортамен таныстырудың, яғни экологиялық тәрбиенің жүйелілігін ескере отырып, балаларды рухани – патриоттық тәрбиелеу сабағына тақырыптық жоспар өңдедік. Үй, балабақша, туған қаласы, сонымен қатар қоршаған табиғат «балабақшаның жасыл желегі» - табиғат бұрышы, экологиялық соқпақ сияқты тақырыптар кірді. Бұл жұмыс барлық топтарда жүйелі түрде жүргізілуі тиіс. Барлық топтардың тәрбиешілері өз жұмыстарында балаларды туған қаласымен,елімен таныстырудың әр түрлі формаларын қолдануы тиіс: мақсатты серуен, саяхат, әңгіме, бақылау, дидактикалық ойындар, әр түрлі көркем әдебиет оқу және т.б. Бұл жұмыстар үлкендер мен балалардың ұйымдасқан түрінде өтуі тиіс. Мектепке дейінгі жаста кіші топтағы балаларға қаланы көз алдарына елестету өте қиын. Сондықтан олармен жақын көшеге серуен жасау, өз үйлері, көшелері, үйлерінің нөмірлері туралы әңгіме жүргізу. Ортаңғы топ балаларымен бұл бағытта мынандай жұмыстар жүргіземіз: алдымен балабақшаның тұрған ауданымен таныстырамыз, балабақшаның айналасының қолымен жасалған әдемілігімен таныстырамыз. Қаланың ауылмен айырмашылығы туралы әңгімелеу. Ересек топта туған қаласы туралы білу мәліметі ұлғаяды. Балаларды  өз туған қаламыз Сәтбаев қаласының  тарихымен, оның көрікті жерлерімен таныстырамыз. Осылай таныстырғаннан балаларда өз туған қаласы бойынша мақтаныш сезімі туады.

Балалардың өзінің туған қаласымен және Отанымен танысқаннан олардың көңіл – күйлері көтеріліп, көріп-білгендерін сурет арқылы көрсеткілері де келеді. Сондықтан, бұл жұмыс бейнелеу өнерінде де жалғасын таба білді. Балалардың салған суреттерінде өзінің туған қаласына деген сүйіспеншілігі және де серуен кезінде бақылаған табиғаты жөнінде бейнеленеді. Музыка сабақтарында өз халқының дәстүрін танып араласады. Балабақшада патриоттық тақырыпқа мерекелік ертеңгіліктер өткізу дәстүрлі болып кетті. Балалармен өзінің туған өлкесі бойынша танысу кітап бұрышында, түрлі – түсті суреттер, дидактикалық материалдарды қарау бойынша, ұлттық салт – дәстүр өнері бойынша жүргізіледі. Жыл бойы балалармен жүргізілетін жұмыстың негізі - ол табиғатпен танысу, қорғау қызметі. Табиғатты танып–білу, қорғау – Отанды тану, қорғау болып табылады. Тәрбиешілер балалармен аракідік «экологиялық күзетке» өз ауласын тазалауға шығып тұрады. Осы арқылы балаларға олардың айналаны таза ұстап, үлкендерге көмектесіп, өздерінің осы қаланың тұрғыны ретінде қаланы таза сақтау керектігін түсінулеріне құлшындыру.

Осы айтылғандарды есепке ала отырып, біртіндеп балабақшада рухани – адамгершілік – патриоттық тәрбие жұмысының жүйесі қалыптасады. Біздің жұмыстың жемісі – бұл ата-аналармен бірлесіп қызығушылықпен жасаған жұмыстар. Бүгін біз, педагогтар балаларға өзінің туған өлкесіне, салт–дәстүріне және осындай Қазақстан еліне деген сүйіспеншілігін тәрбиелей аламыз, яғни балаларға рухани – патриоттық тәрбие бере аламыз деп сенімді түрде айта аламыз.

Әдебиеттер:

1. Әбиев Ж, Бабаев С, Құдиярова А. Педагогика. Оқу құралы. Алматы,2004ж.
2. Әбентаев С. Тәрбие теориясы мен әдістемесі.Оқу құралы. Алматы, «Дарын» 2004 ж.
3. Бабаев С.Б. Кемел адам-тұлға қалыптасуы. Түркістан, 2010 ж.
4. Жарықбаев Қ. Қалиев С. Қазақ тәлім тәрбиесі. Алматы, 1995ж.
5. 5. Ұзақбаева С. Тамыры терең тәрбие. Алматы: Білім, 1997ж., 231 бет.

Асанова Сауле Турсуновна

Қарағанды облысы, Сәтбаев қаласы, №7 «Алпамыс» бөбекжай

балабақшасы КМҚК, тәрбиеші

«Өрттен сақтануды білейік»

Мақсаты: Балалардың өрт қауіпсіздігі ережелері туралы білімдерін        қалыптастыру, қауіп төнген кезде өздерн қорғай білуге машықтандыру, өз өмірлері үшін қауіпті екнін ұқтыру. Өрт  сөндірушілердің қалай жұмыс жасайтындарын көрсете отырып, осы мамандыққа дегшен құрмет сезімдерін күшейту. Ұйымшылдыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.

Көрнекіліктер: Телефон, шелектер, өрт сөндіру машинасы, құм,балта, су, күрек, өртеніп жатқан үйдің макеті.

Тәрбиеші:

Таңғы шеңбер ұйымдастырады.

Армысың, мейірімді аспан Ата,

Армысың, қайырымды жер Ана,

Армысың шұғылалы нұрлы күн.

Армысың балабақша , дорс-жараң,

Армысың, құрметті қонақтар!

Сахнада үй.( көңілді музыка ырғағымен сайқымазақ келеді).

Тәрбиеші: Саламатсыз ба? Сайқымазақ сен мұнде неғып жүрсің?

Сайқымазақ: көңілімнің түсіп тұрғаны. Көңілімді  көтертіндей не бұзықтық жасасам екен?(қолындағы сөмкесін сілкейді де, сіріңкенің дайысын құлағы шалып қалады) О,О,О, менің сөмкемде сіріңке бар екен ғой, қалай бақамағанмын? Сөйтіп сіріңкесін бір-бірден жаға бастады.

Ескендір: Ой сайқы мазақ. Сен мұнда не істеп жүрсің?

Сайқымазақ: Артынан шыққан дауыстан қорқып кетіп селк ете қалады!

Ой, қорқытып жібердің ғой. Не болды сонша айқайлап? Мен бар болғаны сіріңкені жағып ойнадым ғой. Ал сен болсаң мен үлкен өрт шығарардай айқайлайсың

Ескендір: Қайдан білесің, мен сені тоқтатпағанда бұл ойынынң үлкен өртке ұласар ме еді?

«Ойыннан от шығар» деген мақал бар.

Сайқымазақ: Қойшы сен де бір сіріңкеден қандай өрт шығар дейсің?

ӘминаТ: (сіріңкенің макетін ұстап)

Балалар-ау балалар,

Сіріңкеге қараңдар

Өзі кішкентай болса да,

Бойында  алып бір күші бар.

Сіріңкемен ойнасаң,

Абайсызда от шығар,

Соны есте сақтаңдар.

Сайқымазақ: О мен енді түсіндім. Сріңкеңнің тентек екенін бұрын білмеппін.

Қауіпті екен сіріңке

Осы бәрі біледі

Дос болудың сіріңкемен

Жоқ-ау сірә кереге.

Тәрбиеші: Сайқымазақ, біздің балалар дұрыс айтады. Сіріңкемен ойнауға болмайды.

Тәрбиеші: Сайқымазақ кенеттен сенің үйіннен өрт шықты, не істерт едің?

Сайқымазақ: Мен төсектің астына тығылып қалар едім.

Тәрбиеші:Өрт кезінде шкафтың, керуеттің ішіне тығылып қалуға болмайды. Өрт қатты жанап тұрмаса, үйдің іші түтін болса тез шығып кету керек. Себебі: түтін өрттен де қауіпты, сондықтан түтін мен дем алмауға тырысып, ауыз бен мұрынды сулы шүберекпен жауып алу керек. Қосылған электронды үтікті, телевизорды қараусыз қалдыруға болмайды.

Тәрбиеші: Сайқымазақ көз алдынызға елестетіңізші. Сіз бір үйдің терезесінен будақтап түтін шығып өртке оранып жатқанын көріп қалдыңыз. Сіз не істер едіңіз?

Сайқымазақ: Кім? Мен бе? мен қашып кетер едім., Әйтпесе басқалар үйді өртеген мен деп ойлап қалады?

Тәрбиеші: Сайқымазақ қашып кеткенің қалай? Көмектесуіміз керек емеспе? Балалар сайқымазақ білмейді екен.Өрт шыққан кезде ең алдымен не істеуіміз керек.

Балалар: «101» номеріне телефон шалуымыз керек.

Асылы:

Егер кенет от шықса,

Зыр жүгіріп тек тұрма.

101 – ге хабарла

Ұмытпа сен айтуды,

Мекен – жайды, атыңды.

Ойын: «101» номерін теру.

Тәрбиеші: Сайқымазақ, сен білесің бе, өрттен немен өшіруге болады.

Сайқымазақ: Иә мен өте жақсы білемін. Отты жемістерімен, көкіністермен, тамақтармен өшіруге болады.

Тәрбиеші: Сен оны қайдан шығарып жүрсің? Сонымен сайқымазақ тыңда: Біздің балалар айтып береді. Өрт сөндірушілердің пайдаланатын құрал- жабдықтарына назар аударайық.

Шелек, күрек, балта, құм, су, өрт сөндруші, өрт сөндіру машинасы.

«Ойлан тап» ойыны. (жұмбақтар)

Нұрдәулет: (шелек) Жуылған киімдеріміздің қыртысын кептіріп,

ретке келтіретін зат. (үтік)

Бекежан: (балта)

Күндіз жіпке байладым

Күндіз ұйықтап, түнде тұрар

Айналаны жап-жарық қылар (электр шамы)

Мирас: (құм)

Өзінің түсі қызыл,

Дауысы шықса жаңғырар

Өрт шықса көмекке дайын тұрар (өрт сөндіру машинасы)

Тоғжан: (су)

Жалынмен алысқан,

Өрт сөндіріп жарысқан.

Бәріне көмек берер,

Дер кезінде көмекке келер. (өрт сөндірушілер)

Ойын. «Дұрыс немесе бұрыс» (лентамен)

Тәрбиеші: Ал сайқымазақ ойына не түйіпті.

Сайқымазақ: Балалар, бүгін мен сендердің өрт қауіпсіздігі жайлы ережелерін білдім, көп нәрсе үйрендім. Енді мен сіріңкемен ойнамаймын. Балалар мен сендерге көп рақметімді айтамын. Сендер нағыз өрт сөндіруші екенсіздер. Сау болыңдар.

Өрт сөндіруші маманы: сабақты қорытындылап слайд көрсетіледі.

«Қоштасу шеңбері»

Ал кәнеки балалар,

Тік түзу боп тұрайық.

Көріскенше күн жақсы

Сау-саламат болайық.

Магзумова Гулшат Кенжебековна

Қарағанды облысы, Сәтбаев қаласы, №33 «Күншуақ» бөбекжай балабақшасы КМҚК, тәрбиеші

Оқу іс-әрекетінің тақырыбы: Жаңа жылым — тамаша.

Оқу іс-әрекетінің мақсаты:

• Қыс туралы білімін бекіту.
• Жаңа жыл мерекесі ең қызықты, отбасылық мереке еке­нін балаларға түсіндіру.
• Жаңа жыл мерекесіне деген қызығушылығын арттыру.

Сөздік жұмыс: ырыс-құт, әлем.

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, әңгімелеу, көрсету.

Оқу іс-әрекетінің көрнекіліктері: Жаңа жыл мерекесі суреттері.

Оқу іс-әрекетінің барысы:

Ұйымдастыру кезеңі.

- Қазір жылдың қай мезгілі?

- Қыс мезгілі неше айдан тұрады?

- Қыс мезгілінде қандай мерекені атап өтеміз?

Педагог балалармен жаңа жыл мерекесі туралы әңгімелеседі. Мереке туралы балалар өз ойларын айтады.

Тыныштық сәті: Балалар көздерін жұмып, терең тыныс алады. Көз алдарына Жаңа жыл мерекесін, жасыл шыршаға ілінген ойыншықтарды, шыршаны айналып ән айтып жүрген балаларды елестетеді. Жаңа жыл мерекесі қандай тамаша! От-шашулар не деген керемет. Көздерін ашады.

Көңіл күйлері жайлы әңгімелесу.

Дәптермен жұмыс: Ә. Табылдының «Жаңа жылым - тама­ша» өлеңін жаттау.

Әкелді жыл ырыс-құт:

Әлемде той, тыныштық.

Жарқын өмір жаңаша,

Жаңа жылым - тамаша.

Педагог: Қыс - жылдың қызықты мезгілі. Жаңа жыл мерекесі - отбасылық мереке. Жаңа жылдың өз ерекшелігі болады. Әрбір келген жыл ырыс, құт-берекесімен, өз жақсылығымен келеді. Жаңа жыл мерекесін бүкіл әлем халқы тойлайды. Жаңа жыл мерекесінің қонақтары - Аязата мен Ақшақар.

Дидактикалық ойын: «Шыршаны құрастыр».

Ойын шарты: Балалар екі топқа бөлінеді. Бірнеше қиып дайындалған шыршаны алып, тез арада құрастыру керек. Тез аяқтаған топ жеңіске жетеді.

Дәптермен жұмыс: Шыршаны безендір.

Қорытынды:

- Жаңа жыл мерекесі сендерге несімен ұнайды?

- Жаңа жыл мерекесін қалай қарсы алғыларың келеді?

- Аязатадан қандай сыйлық күтесіңдер?

Оқу іс-әрекетінің тақырыбы: Ормандағы шырша тойы.

Оқу іс-әрекетінің мақсаты: Балаларға әңгімені тыңдата отырып, қыс мезгілінің ерекшелігімен таныстыру. Ормандағы аңдарға қамқорлық жасауға тәрбиелеу.

Әдіс-тәсілдер: Сұрақ-жауап, әңгімелеу, көрсету.

Сөздік жұмыс: безендіру.

Оқу іс-әрекетінің көрнекіліктері: Балалардың шыршаны безендіріп жатқан суреттері. Сәбіз жеп отырған қоянның суреті.

Оқу іс-әрекетінің барысы:

Ұйымдастыру кезеңі.

Балалар шаттық шеңберіне тұрады, бір-біріне жаңажылдық жақсы тілектер айтады. Педагог:

- Жылдың қай мезгілі?

- Қыс мезгілі неше айдан тұрады?

- Қыста қандай мерекені атап өтеміз?

- Жаңа жылда нені безендіреміз?

- Шыршаны безендіру сендерге ұнай ма? Ендеше, шыршаны безендірген кезімізді көз алдымызға елестетеміз.

Тыныштық сәті: Баяу музыка әуенімен көзімізді жұмамыз. Көз алдымызға жасыл шыршаны елестетеміз. Қолымызға түрлі ойыншықтарды алып, шыршаға іліп жатырмыз. Шыршамыз жарқырап кетті. Қандай әдемі шырша! Көзімізді ашайың.

«Ормандағы шырша тойы» әңгімесімен балаларды таныс­тыру.

- Руслан ата-анасымен қайда тұрады?

- Жаңа жыл қарсаңында қонаққа қаладан кім келді?

- Тимур Русланға қандай ой айтты?

- Екі бала шыршаны қалай безендірді?

- Шыршаға ілген тамақты қандай құстар жеді? Аттарын ата.

- Анасы нені көріп қалды?

- Балалардың шыршаны жейтін нәрселермен безендіргені дұрыс па?

Адамдар ғана емес, аң, құстар да жаңа жылды осылайша тойлады.

Сергіту сәті:       Тербеледі шыршалар,

Алдымнан жел еседі.

Кіп-кішкентай шыршалар

Үп-үлкен боп өседі. (Қимылмен көрсетеді).

Дидактикалық ойын: «Аңдарды құрастыр».

Ойынның шарты: Балалар екі топқа бөлінеді. Алдын ала қиып дайындалған аң денелерін құрастыру керек. Қай топ тез қүраса, сол топтың жеңіске жеткені.

Қорытынды: Балалар Жаңа жылды қалай қарсы алатынын суретке салып, әңгімелеп береді.

Оқу іс-әрекетінің тақырыбы: Біз тебеміз сырғанақ.

Оқу іс-әрекетінің мақсаты: Қыс мезгілі туралы балалардың түсінігін кеңейту. Қыс мезгілінің ерекшеліктерін бақылау. Балалардың табиғатқа деген қызығушылығын арттыру.

Әдіс-тәсілдер: Сұрақ-жауап, әңгімелеу, көрсету.

Сөздік жұмыс: шыңдайды, құйындатып, мығым.

Оқу іс-әрекетінің көрнекіліктері: Сырғанап жүрген бала­лар суреті.

Оқу іс-әрекетінің барысы:

Ұйымдастыру кезеңі.

Балалар шаттық шеңберіне тұрады. Бәрі бірге төмендегі өлең жолдарын қайталайды.

Қыс келді, қыс келді,

Ақтарды ақ қарды.

 Ақ қарды шимайлап,

Шаңғымен сызалық.

Педагог:

— Қыс мезгілінің басқа жыл мезгілдерінен ерекшелігі қандай?

- Қыс мезгілі сендерге несімен ұнайды?

Суда мұз бар,

Жерде қар бар,

Боран борап соғады.

Бөбектерім, айтыңдаршы,

Бұл  қай кезде болады? (Қыс)

Қимылды ойын: «Қандай қимыл екенін тап». Ойын шарты: Балалар шеңберге тұрады, әр бала кезекпен ортаға шығып, қимылды қозғалыс жасайды, қалған балалар шешуін табуы керек. Бірнеше (шаңғы, коньки тебу, шанамен сырғанау, т.б.) қимылдар көрсетіледі.

Дәптермен жұмыс: Б. Жақыптың «Сырғанақ» өлеңін жаттау.

Сырғанакқа мығымбыз,

Шыныққанбыз, шымырмыз.

Таудан төмен сырғанап,

Біз тебеміз сырғанақ.

- Сырғанақ тебу сендерге ұнай ма?

- Сырғанақ тебу үшін қандай болуың керек?

- Достарыңмен бірге сырғанаққа барасың ба?

Сергіту сәті:       Ішік, пима, қолғаптар,

Арада жоқ тоңғақтар.

Баста қалың малақай,

Біз тоңбаймыз, алақай.

(Қимылмен көрсетеді).

Дәптермен жұмыс: Қыс мезгілінің ұнаған сәттерін, өз ойларын қағаз бетіне түсіреді. Ребус шешеді.

Тыныштық сәті: Балалар денелерін еркін ұстап, көздерін жұмады. Көз алдарына қыс мезгілін елестетеді. Терең тыныс алады. Ауа неткен таза, айнала аппақ қар, жылт-жылт етеді. Қарды алақанымызға салдық, сұп-суық.

Аққала соқтық. Аққаламыз қандай әдемі болып шықты. Көзімізді ашамыз.

Қорытынды:

- Қыста сырғанаған сендерге ұнай ма?

- Сырғанақта немен сырғанайсыңдар?

- Сырғанаққа бару үшін қалай киіну керек?

- Қардан не жасауға болады?

Оқу іс-әрекетінің тақырыбы: Білім күні.

Бағдарламалық мазмұны: Музыкалық шығарманы тыңдау және әмоциясын ажырата білуге үйрету. Әннің сөзін анық, дұрыс айтуға талпындыру. Зер салу, есте сақтау қабілеттерін қалыптастыру.

Мектепке, оқуға деген ынта-ықыласын, қызығушылығын қалыптастыру.

Пайдаланылатын құралдар: мектеп суреттері, балалар әдебиеті, оқу құралдары, мектеп өмірі көріністерінен көрме; саз аспаптар; 1 үлкен және балалар санына сәйкес ұсақ қоңыраулар мен ағаш таяқшалар.

Қазақстан Республикасының Гимні (үнтаспа). Музыка Әліппе-дәптері.

Алдын ала ұйымдастырылатын жұмыс: мектепке даярлық тобы түлектерінің бірінші қоңырауға қатысуы, балабақшаның, мектептің есігін бірінші күн ашып отырған балалармен танысу; ойын ұйымдастыру; балабақша түлектерінің сыйлық жасауы. Қазақстан Республикасының Гимні орындалған кезде адам өзін қалай ұстау керектігі туралы түсінік беру.

Іс-әрекет кезеңі.

Ән тыңдау. «Қазақстан». С. Мұхамеджанов.

- Ән қалай аталады?

- Қазақстан дегенді қалай түсінесіңдер? (Біздің туған еліміз. Отанымыз, Тәуелсіз Қазақстан).

- Музыка қандай, көңілді ме, әлде көңілсіз бе?

- Балалар, бүгін Қазақстан Республикасында барлық елдерде «Білім күні» тойлануда.

- Бүгін қай күн? (1 қыркүйек)

- Иә, дұрыс, бүгін 1 қыркүйек - Білім күні.

- Білім күні дегенді қалай түсінесіңдер?

- Оқушыға не қажет?

Олай болса, жұмбақ шешейік:

Қабат-қабат ақ тақыр

Беті тегіс жап-жалтыр.

Қабат сайын тізілген

Қатар-қатар жол жатыр. Бұл не?

Із қалдырып үнемі

Тұмсығымен жүреді. Бұл не?

Бетін адам ашады,

Білім нұрын шашады. Бұл не?

Келесі жылы сендер де мектепке барасыңдар, сондықтан оқушыға не қажет екенін кім жақсы білетінін байқап көрейік.

Ойын: «Кім дұрыс және шапшаң жинайды?»

- Балалар, «Білім - теңіз, түбі де, шегі де жоқ» дегенді қалай түсінесіңдер?

- Білім туралы кім мақал-мәтел біледі?

Ән айту. «Мен бақшаға барамын». Т.Тайбеков.

Ән орындамас бұрын алдымен дауысымызды бір қалыпқа келтіріп алуымыз керек. Ән бастар алдында денені тік ұстап, қолды тізеге қойып, дыбыстың дұрыс шығуына жағдай жасау қажет.

Ән жеңіл, көңілді орындалады.

Психологиялық жаттығу: шапалақтың соғуын қайтала.

Музыкалық аспапта ойнау: Қоңырау.

- Қоңырау - сілкіп ойнайтын, ұрмалы музыкалық аспап.

- Қоңырау неден жасалады? Қоңыраудың үні қандай (нәзік, ашық, жіңішке, сыңғырлаған).

- Қоңырау не үшін қажет? Бүгін мектептерде балаларды сыңғырлаған күміс қоңырау алғашқы сабаққа шақырады.

Балалар кезектесіп қоңырауларын сілкіп, үрып, дыбысын тыңдайды.

Барлығы қосылып қоңыраумен «Мен бақшаға барамын» әнін қостайды.

Дәптермен жұмыс.

Қорытынды: Бүгін қандай ән тыңдадық? Ол әнді шығарған кім? Қандай күн туралы әңгімеледік? Қандай ән орындадық? Қандай музыкалық аспаппен таныстық?

Педагог қоңырауды соғады: «Қоңырау бізге не дейді? Қош келдіңдер! Сыныпқа еніңдер!» - деп шақырады.

Оқу іс-әрекетінің тақырыбы: Қайырымды қоян.

Оқу іс-әрекетінің мақсаты:

• Ертегіні балаларға түсіндіре отырып, қайырымдылыққа, адалдыққа, мейірімділікке тәрбиелеу.
• Бала мен қоян арасындағы достықты үлгі ете отырып, достыққа адал болу қажеттігін түсіндіру.

Әдіс-тәсілдер: Сұрақ-жауап, әңгімелеу.

Сөздік жұмыс: қайырымды.

Оқу іс-әрекетінің көрнекіліктері: Қоянның, баланың, ата-анасының және ормандағы аңдардың суреттері.

Оқу іс-әрекетінің барысы:

Ұйымдастыру кезеңі. Балалар шаттық шеңберіне тұрады. Төмендегі өлеңді балалар бірге айтады:

Біз қандаймыз, қандаймыз,

Шұғылалы таңдаймыз.

Жарқыраған күндейміз,

Ренжісуді білмейміз.

Дәптермен жұмыс:

Педагог «Қайырымды қоян» ертегісін оқып таныстырады (67-68 беттерден қарау). Сұрақтар:

- Әке-шешесі баласына қонаққа кімдерді шақыр деді?

- Бала қонаққа кімдерді шақырды?

- Әкесі баласына не үшін ұрысты?

- Бала жылап отырғанда көмекке не келді?

- Қоян қандай қайырымдылық жасады?

- Біз де қоянға ұқсап қайырымды бола аламыз ба?

Сергіту сәті:       Ұзын құлақ сұр қоян,

Естіп қалып сыбдырды,

Ойлы-қырлы жерлермен

Ытқып-ытқып жүгірді.

Қарап еді артына,

Қиығын сап көзінің,

Келе жатқан томпаңдап

Көжегі екен өзінің.       (Қимылмен көрсетеді.)

Дидактикалық ойын: «Досым - менің мақтанышым».

Ойынның шарты: Балалар бір-біріне гүл ұсыну арқылы өз достарының бойындағы жақсы қасиеттерін айтады.

- Елжан, сен менің мейірімді досымсың.

- Жайна, сен ақылды қызсың. Осылайша ойын жалғаса береді.

Тыныштық сәті: Көзімізді жұмып, денемізді бос ұстап, терең тыныс аламыз. Көз алдымызға қайырымды қоянды елестетіп көрейік. Қоян балаға қалай көмектесті? Көздерін ашып, қоянның қандай жақсылың жасағанын айтып береді.

Мақал жаттау:   «Досы көпті жау алмайды

Ақылы көпті дау алмайды».

Қорытынды:

- Балалар, Қоянның қайырымды екенін білдік. Сендер де достарыңа көмектесіп, қамқорлық жасай біліңдер.

Пәні: Сауат ашу

Сыныбы: 1^а-сыныбы

Мерзімі: 17-қыркүйек

Сабақтың тақырыбы: «А а дыбысы мен әрпі»

Мақсаты:  А а дыбысы мен әрпін таныстыру,

                 алғаш рет танысайын деп отырған әріптерінен

                 келетін сөздерді, дыбысына байланысты буындар

                мен сөздерді білуге үйрету. Сөздерге дыбыстық

                талдау жасауға дағдыландыру. Сөздерде қанша әріп қанша

                дыбыс бар екенін ауызша үйрету.

                 Сөздік қорларын байыту, тіл байлықтарын дамыту,

                 дыбыстардан сөз, сөзден сөйлем құрау қабілеттерін

                 дамыту.

                 Оқушыларды сыпайылылыққа, жолдастыққа достыққа,

                 бір-бірінің ойын түсінуге бірін-бірі тыңдай білуге тәрбиелеу.

Сабақтың типі: жаңа білімді игеру

Сабақтың түрі: саяхат-ойын сабақ

Әдіс-тәсілдері: сұрақ –жауап, көрнекілік

Технологиясы: сын тұрғысынан оқыту

Көрнекілігі: көкөністер, жемістер, заттық суреттер, А әрпінің баспа, жазба

                      түрлері, себет.

Қажетті құрал-жабдықтар: интербелсенді тақта, бор, тақта.

Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру бөлімі.

1. II. Психологиялық дайындық

• Сәлеметсіздерме балалар. Бүгінгі сауат ашу сабағы өзгеше өткелі отыр, оған себеп, бүгін бізге қонаққа
• Ата-аналарымыз, апайлар келіп отыр. Солармен амандасып алайық.

1. II. Психологиялық дайындық.
2. Қайырлы таң досым

Қайырлы күн болсын

Жеті күннің әр кезі

Сәттілікке толсын

Біздің алар бағамыз, кілең бестік болсын!

III. Ой қозғау.

Балалар біз бүгін саяхатқа аттанамыз. Саяхатымыз орман болмақ.

• Орманды кәне көз алдымызға елестетейікші
• ( балалар өз ойларын айтады)
• Қандай аңдарды білетін едік.
• Ал ендеше біз білетін түлкі қандай аң?

Ол барлық аңдарды алдап жүреді. Бір күні аңдар: « Қап бәлем түлкінің сазайын тартқызайын» –деп ақылдасып, түлкінің үйіне баратын жолды бөгеп, өздері тұрып алыпты:

• Біз түлкіге көмектесеміз бе?
• Олай болса түлкіге кедергі келтіріп тұрған аңдардың тапсырмасын орындап түлкіге көмектесейік.

1-ші аң түлкіге кездескен – қасқыр

Қасқырдың тапсырмасы: Қандай зат артық.

• кітап, дәптер, қалам –оқу құралдары

доп – ойын құралы

2. ұшақ, автобус, машина- көліктер

көйлек- киім

3. төрт түлік- жолбарыс-
4. ыдыс-аяқ-банан

Қасқырдың сыйластық жақсы сөзі: «Жолың болсын!»

• келесі кедергіде тұрған аң-кірпі.

Ол «төрт түліктің төлін тап » деген тапсырма:

                Қойдың тапсырмасы:

қой –қозы                             1) буынға бөлу, сөйлем құрау

жылқы-құлыншақ               2) жылқының пайдасы

сиыр-бұзау                          3)

ешкі-лақ                               4)

түйе-ботақан                       5)

Сыйластық  сөзі: «Саған сәттілік тілеймін»

Келесі кезекті аң – аю

Аюдың тапсырмасы: «Ажырату»

• оқушылар мына жерде күз мезгілінің байлығы жемістер мен көкөністер бар, бірақ ол қай сабетке барарын білмей тұр? Кәне ажыратайық

                                   Ортақ қасиет

                                Дәруменге бай

                               Денсаулыққа пайдалы

                               Адамның ағзасына пайдалы

Аюдың сыйластық сөзі: «Рахмет сау бол!»

-оқушылар біз жаңа қандай аңның тапсырмасын орындадық? – дұрыс аюдың.

Мына себеттегі жемістердің атын атаңдаршы?

- алма, алмұрт, алхоры

Олай болса бүгінгі танысатын алғашқы әрпіміз

 А әрпі болмақ.

Қане кітапқа қарайық, ненің суреті- алма, алмұрт, ананас.

-А әрпі қандай дыбыс деп?

-А дыбысы сөздің басында, ортасында, соңында да кездеседі.

                         А дыбысы

сөздің басында                 қызыл үйге кіреді

ортасында

соңында

Дыбысты біз айтамыз, естиміз.

Әріпті біз жазамыз, көреміз.

            Сергіту сәті.

Қара жорға биін билеу.

Оқушылар серігіп болсақ қане А дыбысының таңбалануымен танысайық, таңбасын біз әріп дейміз.

Әріптің баспа жазба түрі бар, біз мектеп алды даярлық тобында баспа түрімен таныстық. Енді жазба түрімен танысамыз.

   А әрпін енді кәне мен тақтаға салып көрсетемін сендер соны мұқият қараңдар:

Жоғарыдан  -оң жаққа қарай имектелген көлбеу

                     - сол жаққа қарай имектелген көлбеу

белін қысқа сызықпен сызамыз – бұл бас әріп.

Толық құрсау дөңгелектенген және имектелген көлбеу сол жаққа қарай

   а

А-бас әрпімен сөйлемнің басында, адамның аты, қаланың аты келеді, кіші әрпімен сөйлемнің соңында, ортасында жазамыз.

  Ауа жазу, санағышпен құрастыру, тақтаға жазу.

                               Дәптермен жұмыс

Жазу кезінде кеудені тік көтеріп дәптерді қиғаштап, қаламды дұрыс ұстап жазамыз.

-Балалар А дыбысынан келетін біздің сыныпта ұл-қыздар бар ма?

Қане тақтаға бері қарайық. А әрпін бекіту.

                асық                      балапан                      тырна

Ұйқасын тап.

Айбат шегер алыстан,

Аң патшасы арыстан

Түлкі үйіне келді, жетті сіздерге алғыс айтты.

Ойын: «Сиқырлы қалпақ» егер уақыт қалса бастарына кигізу арқылы а-ның ортасында, соңында, басында келетін сөздер айту.

   Мадақтау, бағалау.

Алма ағашынан алма теріп балаларға тарату. Сабаққа жақсы қатыстыңдар!

Сау болыңдар!

Мектеп жағдайындағы мектепалды даярлықтың сапасын бағалау және балалар шығармашылығын дамыту

Тәуелсіз Қазақстанның Білім заңына орай жаңа ұлттық білім үлгісі бойынша мектепке дейінгі баланың жеке басын тәрбиелеуде педагогикалық дамудың бұрыннан қалыптасқан әлеуметтік бағыттарын түбегейлі өзгеруге тура келеді.Бұл жастағы балалардың бойында адамға тән қасиеттердің жақсы, өнегелі үлгілерін ойдағыдай қалыптастыру арқылы мектепке дайындау мектепке дейінгі мекемелердің негізгі міндеті. Баланың тұңғыш рет мектеп табалдырығын аттап, білім алуға ден қоюы – оның өміріндегі дамуының негізгі кезеңі. Осы кезеңнен бастап баланың мінезі және жеке ерекшеліктері қалыптаса бастайды.

Мектепалды тобының балаларының мінезі мен ерекшеліктерін мектепке дейінгі дайындығын, денсаулығы мен даярлық сапасының бағалау өлшемін нақты білетін мектепалды даярлық тобының тәрбиешісі әрі психолог, әрі медицинадан хабары бар, әрі әртістік шеберлігі өте мықты дамыған тәрбиеші болу керек.Ол:

-  Сабақты жаңаша шығармашылықпен жүргізе білетін .

-  Ұстаздық жүрегіне жылылық қалыптасқан.

-  Балалардың ойындағы әртүрлі шығармашылық өнерлерін танып жолға түсіре білетін.

-  Оқушылардың қызығушылығын оятып, оқу әрекетіне белсенділігін арттыра білетін.

- Баланың отбасы және қоғамдық қарым-қатынасын тиімді ұйымдастырудағы ата-ана қызметінің проблемаларын нақты шешіп, жол көрсете білетін ұстаз болуы қажет.

Психологтар мен педагогтар осы кезеңдегі дайындықты жалпы және арнаулы деп екіге бөледі, соған байланысты балабақшада жалпы және арнаулы дайындықтар жүргізіледі.

        Жалпы дайындық – ол псхологиялық, адамгершілік және дене дайындығы. Адамгершілік дайындық және ерік дайындығы бір – бірімен тығыз байланысты. Әр баланың басқа баладан ерекшеленетін өз мінезі бар, соған байланысты істеген ісін, қылығын басқарып үйренуге тиісті. Сонда ғана мектепке барғанда  тез тіл  табысып кетеді.

 Арнаулы дайындық -  ол таным процестерінің дамуымен байланысты. Балалар өз еркімен жұмыс істеуге әлі толық дайын емес, зейіні тұрақсыз, тез шаршайды. Мектепке барғанда мұғалім барлық ерекшеліктерді ескеріп, дайындық кезеңіндегі әдіс – тәсілді жалғастыра отырып, осындай таным процесін дамытады.

Дене дайындығы – мықты денсаулық, шыдамдылық қасиеттер балаларда болу үшін дербестік, еңбексүйгіштік, жинақтылық сияқты қасиеттері де даму үшін ата – аналардың көмегімен жұмысты бекіту керек.

Әлеуметтік дайындық – оқуға, (дербес тапсырманы орындау) бастаған жұмысты аяқтауға қиыншылықтардан өтуге, ұстамдылыққа үйрету:

Жаңа ортаға үйрену.

а) құрдастарымен ұрыспау, ренжіспей тіл табысу

ә) үлкендермен тіл табысу

Баланы мектепке дайындықты балабақша мен мектептегі әдіс – тәсілдері ұштастыру арқылы жүзеге асыруға болады, бірақ оларға қойылатын міндеттілік, реттілік, ойын әдістерін пайдалану, өз кезегімен бір – бірден жауап беру сияқты талаптар бірдей болуға тиісті.

Арнаулы дайындық – мектепке баратын балалар санауды, әріптерді танып, біліп қана қоймай, қоршаған орта туралы да толық түсініктері болу керек. Сонымен бірге таным процестерін (ес, зейін, ой – қиял, қабылдау) де дамытып отыру қажет.

Оқушының мінез-құлқын, мәдениетін қалыптастыру мақсатында баланың мектеп табалдырығын аттамас бұрынғы психологиялық ахуалын зерттеу, тәрбие орнына яғни мектепке дайындығын анықтау болып табылады. Баланың мектепке психологиялық дайындығын зерттеу, тексеру мақсатымен олардың оқуға дайындық мүмкіндігін және даму дәрежесін анықтау үшін жүргізіледі. Зерттеу жұмысын жеке балалармен немесе топпен жүргізуге болады.

Психологиялық зерттеудің мынадай шарттары бар:

Баланың мектепке даярлығын мектепке дейінгі мекеме немесе балалар емханасындағы дәрігерлер анықтайды. Бала мектепке бармайтын болса онда оны жергілікті дәрігер анықтайды және баланың мектепке даярлық деңгейі медициналық психо-физиологиялық шарттар бойынша анықтайды. Баланың оқуға даярлығын терең зерттеу мектепке баратын жылдың алдында қазан немесе қараша айларында өткізіледі. Балалардың алғашқы әр жақты медициналық психо-физиологиялық тексеру нәтижесінде олардың зерттеу тәжірибесінде олардың дәрігерлік даму қатарына түсіріледі. Денсаулығын нашар әр түрлі ауытқуға ұшыраған балаларға және емдеу шараларының комплексі белгіленеді. Мектептегі оқуға қажет функциялары жете дамымай кемістігі байқалған балалардың тілдегі және қолдың бұлшық ет қозғалысын дамыту үшін әртүрлі жаттығулармен шаралары ұсынылады. Мұндай емдеу сауықтыру шараларын балалар емханасының маман дәрігері жүзеге асырады. Баланың дыбыстарды айтудағы кемістіктерді жою сабақтарын логопед жүргізеді. Қолдың бұлшық ет  қозғалысын дамытуға арналған сабақтармен жаттығуларды тәрбиешісі немесе ата – аналар жүргізе алады, атап айтқанда сурет салуды тапсыру. Құрастыру конструкциялық ойындар, әр түрлі жазу емлелерін жазып үйретуге болады. Осы психологиялық зерттеудің барысында мынадай нәтиже көрсетіледі.

Бала ақыл – ойының дамуы тек белгілі бір білім көлемін ғана емес танымдық іс-әрекет амалдары мен тәсілдерін игеруімен есте сақтау, елестету танымдық шығармашылық қабілеттерінің дамуын тұтас қамтиды. Баланың дамуы үшін есте сақтау мен ойлау қабілетінің мәні өте зор. Бұлардың бәрі қоршаған орта және өзі туралы білімді меңгеруі, мінез – құлық нормаларын игеруі, білім, білік, дағдысының қалыптасуы, есте сақтау және ойлау қабілеттерімен тығыз байланысты. Сөз бен сөйлеу әрекеті ойлау құралы болып табылады. Өйткені олардың негізінде логикалық ойлау, ұғым қалыптасады. 5 жасында  бала көрнекі – әрекеттік ойлаудан көрнекі – бейнелі ойлауға ауысады және 6 жасқа қарай ауызша – логикалық ойлауға үйренуі керек. Баланың көрнекі әрекеттік ойлауы заттармен нақты әрекеті арқылы жүзеге асады. Ол түрлі заттарды пайдалану, қоршаған ортамен, адамдармен қарым-қатынас жасау барысында білім және тәжірибе жинақтайды. Көрнекі – бейнелі ойлау мен оған ықпал ететін көрнекі – схемалық ойлаудың мәні одан туындаған жағдайларды шешу үшін бала заттардың өзіне емес, олардың бейнесіне сүйенуі арқылы бейнеленеді. Ол құбылыстар мен заттардың тек және қасиеттерін ғана емес неғұрлым маңызды байланыстарды, олардың арасындағы қатынастарды анықтап, схема бойынша жұмыс жасай біледі, заттарды әртүрлі кеңістікті елестете алады, оларды ойша орнынан ауыстыра алады. Бұл кітаптағы тапсырмалар мазмұны қоршаған орта қоғамдық өмірдегі құбылыстар, олардың арасындағы байланыстар мен қатынастар, адамның әлемдегі орны, табиғат пен оның құбылыстары,өсімдіктер мен жануарлар туралы білімдерді қамтиды. Оларды орындау барысында бала заттар мен құбылыстардың мәнді белгілерін айқындауды, кейбір дерексіз ұғымдарды сипаттауды, уақыт қатынасын, себеп- салдарды, кеңістік, көлем, өлшем туралы түсініктерді игереді. Ол сөздерді еркін қолдануды, өз пікірін айтуды, оны негіздеуді, қарапайым заңдылықтарды анықтауды, салыстыруды, талдауды, пайымдау логикасын, ойлануды үйренеді. Сөздік қоры, тіл байлығы артады, сюжеттік әңгімелер құру қабілеті дамиды.

Баланың ойлау және сөйлеу қабілетінің дамуы саусақтарының ұсақ бұлшық еттерімен, қолдарының қимыл үйлесімділігімен тығыз байланысты екенін ескерген жөн. Суретті жақсы салатын және әдемі жазатын балалардың байланыстырып сөйлеу және ауызша- логикалық даму деңгейлерінің жоғары болатыны белгілі. Бала саусақтарының ұсақ бұлшық еттерін дамыту үшін әр түрлі заттарды саусақтармен теру,алуан түрлі және әр түрлі көлемдегі тығындар мен бұрандаларды бұрау,илеу,жапсыру,сурет салу,үзік сызық сызу сияқты түрлі жаттығуларды пайдалануға болады.Аталмаған жаттығулар ішінде қарындашпен сурет салу мен үзік сызық сызудың мәні зор.Кітабымыз тапсырмалардың осы түрлерін ұсынады.Оларды орындай отырып бөбек қолдарының қимыл үйлесімділігі мен саусақтарының ұсақ бұлшық еттерін дамытып қана қоймайды,сонымен бірге ерікті зейінін,есте сақтау,көру және ойлау қабілеттерін дамытады және қағаз бетінде бағдарлау мен  өз әрекетін бақылауды үйреніп,алдына қойылған міндеттерді орындау барысында тапжылмай жұмыс істеуге дағдыланады, ынтасы, талабы артады.Қоршаған орта құбылыстары,заттар туралы түсінігі тереңдеп,өз қабілет мүмкіндігі сезінеді.

Графикалық тапсырмаларды орындау барысында балаға үзік сызық сызу мен сурет салуға қойылатын талаптарды қатаң сақтау және үзік сызықты көрсетілген бағытта ғана сызуды, олардың арасында бірдей қашықтық сақтауды, сурет шегінен шығып кетпеуді ескерту керек.Мұндай тапсырмаларды орындау үшін балаға жақсы ұшталған түрлі-түсті қарындаштар қажет.

Бала суреттерді мұқият қарап, тапсырманы орындау кезінде тәжірибесін пайдаланып, бейнені толықтыра түседі.Ол жағдаяттарды қиыстырып, өз үлесіне икемдейді. Нәтижесінде оның өзіндік ішкі позициясы, негіздей алатын пікірі туады. Мұндайда ересектердің міндеті баланың сөзін бөлмей оны тоқтатпай, асықпай тыңдау өз әрекетіне өзінің баға беруіне мүмкіндік жасау. Баланың шығармашылақ белсенділігіне қолдау көрсетіп, тіпті елеусіз деген табыстарын ескеріп отырыңыз.

Әр беттегі материал бір сабаққа есептелген. Әр сабақтан соң балаға парақ соңындағы жолақты өзі қалаған түске тапсырылады. Таңдаған түсіне қарап, сол сәттегі эмоционалдық – психикалық күйін аңғаруға болады. Ол сіздің баламен әңгімеңізге дұрыс бағдар береді. Кітап – дәптер бақылау тапсырмаларына құрылған. Бала оларды ересектердің көмегінсіз орындап болған соң өз жұмысына өзі баға береді. Егер жұмысын өте жақсы орындалды деп есептесе қызыл түспен, егер жақсы деп есептесе жасыл түспен бояйды.

Сабақ мерзімін естен шығармаңыз, ол 20 – 30 минут созылуы мүмкін. Бұл баланың жасына, екеуіңіздің көңіл күйіңізге байланысты. Жұмысты баланың көңіл күйіне жағымды ықпал арқылы бастағаныңыз жөн. Әйтпесе сіздің жайсыз күйіңіз балаға кері ықпал етеді. Сондай-ақ, баланы жиі мақтаңыз. Титтей жетістігінің өзіне шын жүрегіңізден қуантуыңызды қаблеттілігіне сеніміңізді ашық білдіріңіз.

Оқу, жазу, санаудың берік дағдыларын қалыптастыру мақсатында мектеп алды оқушысын мектеп өміріне енгізудің өзі таңдаулы технология мен асқан шеберлікті талап етеді. Баланың мектепке келгенге дейін «Мен бәрін де мектептен үйренемін» – деген үмітін анықтау, бүкіл мектеп ұжымымен  ата-анасының, туған-туысының қатысуымен жүзеге асырады.

Бұл жауапты кезеңдегі ең басты шаруа – баланың сауатын ашуы, тілін сындыруы. Яғни, өзінің ойын толық айтуы мен қатар оқуға, жазуға үйренуі.

Тіл дамытудағы сабақ бір-бірімен пікір алысу, қарым-қатынас құралы болып

қоймай, қазіргі кезеңде – кез-келген адамның мәдени және рухани өсуінің басты көрсеткіштерінің бірі саналады. Сондықтан да жас ұрпақтың тіл дамыту жұмысын отбасында баланың кішкене күнінен бастап қолға алудың қоғамдық әрі тәрбиелік мәні зор. Өйткені мектепке дейінгі шақ баланың тіл құбылыстарына аса сезімталдығының байқалатын кезі сондай – ақ бұл шақта баланың өзін қоршаған дүниені танып білуі құмарлығы, қызығушылығы ерекше дамиды. Танымдық белсенділік баланың сөйлеу, бір нәрсені сұрап білу өз ойын хабарлап жеткізу қажеттіліктерін тудырады. Осыған байланысты тәрбиешілермен ата-аналар үшін ұсынылып отыр бұл құрал мектепке дейінгі балалардың тіл дамыту мақсатын көздейді.

Мектепалды  даярлық сынып оқушыларының осылайша шығармашылығын дамыта отырып, қазіргі заманғы педагогикалық теориямен практиканы басшылыққа алып, жұмыс жасаудамын. Педагогикалық озық техналогияларды сабақ барысында пайдаланып, балалардың шығармашылағын дамытуға ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы жүзеге асырдым. Қортындылай келе мектепалды даярлық сынып тәрбиешісі ең озық педагог, психолог, ғалым және аса дарын иесі болу керектігіне көз жеткіземіз. Бес жастағы бала зейінін дамытып, жеке тұлғаға айналдыру әр тәрбиешінің басты міндеті. Сондықтан бала жүрегіне жылылық ұялатып, қабілетімен дарынын ашу әр тәрбиешінің алдына қойылған ең басты міндеті болуы тиіс.

Өз мақаламда мектепалды  тәрбиешісінің  оқу тәрбие процесіндегі бала шығармашылығын арттыруға арналған  қазіргі заманғы педагогикалық теориямен практиканы көрсеттім. Мақала барысында зерттелген жұмыстармен тәжірибелер арқылы баланы 5 жасынан даму зонасының айқын аймағына қол жеткен аймаққа дейінгі қабілетке жеткізуі ұстаздардың шығармашылық жұмысының міндеті зор екендігіне көз жеткіздім.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. М.Жанпейісова «Модельдік оқыту технологиясы»
2. Бастауыш мектеп.
3. Б.Тұрғанбаева «Шығармашылық қабілеттер және дамыта оқыту».
4. Қ.Жарықбаев «Психология»
5. Қ.Жарықбаев «Жалпы психология»

Балаларға қазақ тілін үйретуге арналған ресурс пайда болды Бала тілі сайты қазақ тілін оқып, дамытқысы келетін 5 жастан жоғары жасөспірімдерге, сонымен қатар бала тәрбиесі мен оқытуды жүзеге асырушы тәрбиешілер мен мұғалімдерге, ата-аналарға арналған. Сайт интуитивті іздеу жүйесі мен ыңғайлы классификациялау жүйесі бар онлайн платформа негізінде жұмыс істейді.

«balatili.kz» сайтында дыбыс пен әріп, сөз, сөз тіркесі, сөйлем, мәтін, тұрақты сөз тіркестеріне қатысты дидактикалық оқу материалдары, сонымен бірге балалардың тілдік, жазу және дұрыс жазу, оқу дағдыларын қалыптастыру мақсатындағы оқыту материалдары қамтылады.

Оқыту мен ойынның негізінде құрылатын қазақ тілін оқытуға бағытталған кеңістік жеке немесе топпен, білім беру мекемесінде немесе үйде қолдануға болатын білім беруші интерактивті мультимедиалы мазмұнды құрайды.

Баланың жеке өзіндік жұмыс істеуіне арналған жұмыс парақтары, ұcтаздар мен тәрбиешілерге, ата-аналарға әдістеме парағы ұсынылады.

Лингводидактикалық мақсаттарына сәйкес оқыту материалдары мазмұны мен нысанына байланысты бірнеше топқа топтастырылады. Олар: «Әріп», «Дыбыс», «Сөз», «Сөйлем», «Сөз тіркестері», «Мәтін», «Санамақ», «Шығармашылық жұмыс», «Әдістемелік бұрыш».

Қазақ әріптерінің жазылуынан бастап қазақ тілінің грамматикасы мен орфографиясын меңгеруге қатысты материалдар, соның ішінде интерактивті әліппе, жас ерекшеліктеріне сәйкес аудиодиктанттар, интерактивті ойындар, тапсырмалар, каллиграфиялық дағдыларды дамытуға арналған бастырмалар топтастырылады.

Қазақ тіліне ғана тән ерекше атаулар мен сөз тіркестеріне қатысты семантикалық түсіндірмелері беріледі. Тұрақты сөз тіркестерінің мазмұнына назар аударылып, оларды қолдану ерекшеліктеріне қатысты интерактивті ойындар ұсынылады.

Балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқуға арналған көркем мәтіндер, соның ішінде қызықты әңгімелер, тақырыптық өлеңдер, интерактивке негізделіп жасалған жаңылтпаштар, жұмбақтар мен мақал-мәтелдер топтастырылады.

Сонымен қатар ұсынылатын мәтіннің мазмұнын түсініп, мазмұндауды, мазмұндаманы жазуды, тірек сөздер арқылы әңгіме құрастырып, өз ойын қалыптастыруға көмектесетін арнайы тапсырмалар әзірленеді. Балалардың сөздік қорын байыту арқылы қазақ тілінің қазыналы бай тілдік әлеміне жетелеу, оқу дағдысын дамыту, сөздік қорын молайту сияқты дағдыларды қалыптастыру негізгі мақсатты құрайды.

Шығарма, эссе, мәтін түзу, мәтінге тақырып қою, жазу әдістері ұсынылады. Балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, басып шығарып алуға болатын бояуға арналған суреттер, сурет салуды үйретуге арналған материалдар топтастырылады. Олардың мазмұны ұлттық сипатта болады. Қазақтың ұлттық киімдері, үй жабдықтары, этнографиялық атаулар мен ұғымдар, ұлттық ойын түрлері, этникалық сипаттағы ономастикалық атаулар, т.б. тақырыптарын қамтиды.

Жалпы лингвистикалық мәселелерге қатысты, балалардың ой- өрісі мен сөз байлығының дамуына, азамат ретінде қалыптасуына, тәрбиеге қатысты арнайы мамандардың мақалалары, ғылыми еңбектері, сонымен қатар балабақша мен бастауыш сыныбының мұғалімдеріне көмекші құралдар, сабақ жоспарлары жарияланып отырады.

Шалқар аудандық білім бөліміне қарасты №12 балабақшасы

«Би билейміз тағыда, жасыл шырша жанында»
(Мектепалды даярлық тобының жаңа жылға арналған ертеңгілігі)
Тәрбиеші: Аманғожина Халима

2017-18 оқу жылы

23-оқу іс-әрекеті

Білім беру саласы: Қатынас. Әлеуметтік сала.

Білім көздері: Қоршаған дүниемен таныстыру.

Тақырыбы: Ана – біздің гүліміз.

Мақсаты:1.Отбасындағы ананың рөлі туралы түсінік беру.

2.Балалардың өздеріне аналары жайлы әңгімелету арқылы отбасы мүшелерінің арасындағы сыйластық туралы түсіндіру.

3.Ананы қадірлеуге тәрбиелеу.

Сөздік жұмыс: құттықтау, тілек.

         Күтілетін нәтиже: ананың аялы алақанын, жан жылуын сезіне білуі.

         Білуі тиіс: Халықаралық әйелдер мерекесі туралы түсінігі болуы.

         Түсінігі: отбасындағы ананың рөлі туралы білу.

         Көрсете білуі: Ойны жеткізіп айту.