Ө-ө дыбысы мен әрпі

Сабақтың тақырыбы: Ө ө дыбысы мен әрпі.

Сабақтың мақсаты: Ө дыбысы және әрпімен таныстыру; дыбысқа сөз, сөйлем құрастыра білуге үйрету; өткен дыбыстарды қайталау; дауысты, дауыссыз дыбыстардың ерекшеліктерін еске түсіру; баланың ойлауын, сөздік қорын дамыту дамыту; буынға бөлуін, ауызша, жазбаша жаза білу қабілеттерін арттыру; дауысты, дауыссызын ажырата білуге баулу;

Көрнекіліктер: суреттер, деңгейлік тапсырмалар, тірек-сызба.

Әдіс-тәсіл: ойын, сұрақ-жауап, әңгімелесу;

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Балалар бір біріне жақсылық тілек тілейді.

Аспан ашық болсын!

Күн күлімдесін!

Жұлдыздар жарқырасын!

Молшылық болсын!

Тыныштық болсын!

Татулық болсын!

Достарымыз көп болсын!

Әке-шешеміз аман болсын!

Қуаныш болсын!

Денсаулық болсын!

Бір-біріне жылы лебіздерін білдірген соң балалар өткенді қайталау бойынша деңгейлік тапсырмалармен жұмыс істейді.

Мысалы: Өткен әріптерді қайталау. Дауысты, дауыссыз екенін ажырату.

І.Сары түс.        

ІІ. Көк түс.

1. Дыбыс дегеніміз не?          2. Әріптерден не құралады?        3. Сөзден не құралады?

ІІІ. Қызыл түс.

1. Сөзді буынға бөл.
2. Неше буын бар?
3. Неше дауысты, неше дауыссыз бар екенін ажырат.

1. Негізгі бөлім.

Балалар бір-біріне жұмбақ жасырып, шешуін тауып ойнады.

Жұмбақ жасыру.                                                                Өрде өскен өрікті,                                         

                                                                                             Өмірсерік көріп тұр.

Сарғайып отсыз піседі,                                                      Сөйлемде бұл қай әріп,                                                                                                 

Үзіліп жерге түседі.                                                            Бірінші рет келіп тұр.           

                          (өрік)                                                                                      (Ө)

Өө

-Өрік деген сөзде бірінші қандай дыбыс естіліп тұр?

-Ө дыбысымен танысады екенбіз.

-Дауысты екенін қайдан білдіңдер?

-Созылып айтылады, қызылмен белгіленеді.

-Олай болса балалар бәріміз Ө әрпіне байла.нысты тақпақ жаттайық.

Не десе егер Ө деген,

Белін буған Ө дер ем.

Өлең, Өрнек, Өрмекші

Басталар бәрі Ө-менен

Ө дыбысына көптеген сөз ойлап табайық.

Ойын: «Жасырынбақ».

Ойынның шарты: Балалар көзін жұмған кезде бір әріп тығылып қалады. Бала сол әріпті тауып, ол қай әріптің алдында, қай әріптің артында тұрғанын табады. Әріпке сөз олап, сөзден сөйлем құрайды. Осы сөздерді буынға бөлу; неше буыннан тұрады? Неге? Екі буын екенін дәлелде.

Сергіту сәті:

Орнымыздан тұрайық.

Қолды алға созайық.

Бір отырып, бір тұрып,

Жоғары, төмен қарайық

Орнымызды табайық.

(қимылдармен орындау қажет)

Жазу.

А) жазуға қолды даярлау

Ә) ауада жазу

В) өз бетінше жұмыс.

-Әр әріпті жазған сайын екі тор көзден тастап, оң жақтан  бастап жазамыз.

Дәптермен жұмыс. Сабақты бекіту.

Сөз оқыту: өрнек, көл, көп. (хормен)

Ойын: «Жалғасын тап».

Ойынның шарты:

Балалар тақтада жазылған сөзді хормен оқып, сол сөздің жалғасын табады.

(көп) ойнаймыз далада,

Шомыламыз (көлге) біз.

Ою (өрнек) сызамыз,

Қызығамыз сабаққа.

Қорытынды.

Өө

1. Қандай дыбыспен таныстық?
2. Ө ө әрпі дауысты дыбыс па?
3. Ө ө дыбысы сөздің қай жерінде кездеседі?

Батыс Қазақстан облысы Орал қаласы  

№19 жалпы орта білім беретін мектебі

Түзету сынып мұғалімі

Шайхуалиева Раушан Сериковна 

Түзету сабағы: графомоторика   2 сынып                                                

Сабақтың тақырыбы: Тор қөзде бағдарлау.Қисық таяқшалар салу, үшбұрышты штрихтау, бояу.У әрпін таяқшамен салу.Жалауды бояу.

Сабақтың  мақсаты: 1)Ұсақ саусақ моторикаларын,кеңістікті бағдарлауға үйрету, есте сақтаудың түрлерін ,қиял мен зейінді қалыптастыру және дамыту.

2)Таза,  ұқыпты жаза білуге, алғырлыққа, саналылыққа, қамқорлыққа тәрбиелеу.

3)Қол қимыл үйлесімділігін, зейін мен сөйлеу тілін дамыту.

Керек заттар:қалам,түрлі-түсті бояулар,пішіндер,таяқшалар                   

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру бөлімі.
2. Негізгі бөлім.

                  Қызығушылықтарын ояту.

      Балалар шеңбер құрып, бір-біріне  деген ізгі тілек білдірумен сабақты бастайық:

                        (барлығымыз бірге)

Топ-топ басайық,

Жалаудан күн жасайық.

Жайна, жайна жарқын күн,

Жаса, жаса алтын күн!

Тапсырма №1

                                «Суретті құрастыр»

        Мұғалім қиындыдағы суреттен заттың бөлігін көрсетеді, ал бала    сол бөлікке қарап ненің суреті екенін табу қажет( 2-4 бөлік)

Тапсырма №2

   Графикалық диктант.

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ `~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

) ) ) ) ) ) )

( ( ( ( ( ( (

Cергіту сәті.

(ауада саусақтарымен жазу)

Біз жазамыз,жазамыз,

Таусылғанша сиямыз.                 

                                                  Тапсырма №3

Үшбұрыштарды штрихтау,бояу.

Сергіту сәті

(Тыныс алу жаттығулары)

Ішін тартып жел соқты(ауаны ішіне тартып,шарға үреді)

Ағаштар былай дыбыстайды:

Алма ағашы А-А-А-А

Өрік ағашы Ө-Ө-Ө-Ө

Алмұрт ағашы Ұ-Ұ-Ұ-Ұ

Шие ағашы  И-И-И-И

           Тапсырма №4

Жалауларды бояу.

Cергіту сәті. (қимылмен көрсету арқылы)

Қанат жаям,жалма-жан,

Талпынғандай ұшуға

Иіліп келіп,қол созам

Аяғымның ұшына

Тапсырма №5 (көк және қызыл түсті таяқша)

У әрпін таяқшалармен салу.

Сабақтың нәтижесі

Оқушының естіп, тыңдап, ажыратып, анық сөйлегенін, мұқият орындағанын, әдемі жазғанын тексеріп, мадақтау.

Маңғыстау облысы, Түпқараған ауданы,Ақшұқыр ауылы

М.Әбдіхалықов атындағы орта мектебінің

даярлық сынып мұғалімі,

Өтегенова Әйгерім  Жаналықызы

Білім беру саласы: Қатынас

Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:Сауат ашу және жазу

Тақырыбы: «Ұ» дыбысы және әрпі

Мақсаты: Ұ ұ дыбысы және әріп таңбасымен таныстыру. Ұ дыбысын басқа дыбыстардың ішінен айыра білуге, сөзге дыбыстық талдау жасауға, сөзді буынға дұрыс бөлуге үйрету. Жеке сөздерді оқуға және тез оқуға дағдыландыру. Ұқыптылыққа, әдемі жазуға дағдыландыру.  Жазуға қолдарын жаттықтыру.

Сабақтың көрнекіліктері: кеспе әріптер, суреттер, слайд.

Әдіс-тәсілдері: түсіндіру, әңгімелесу, ойын, сұрақ-жауап, жұмбақ жасыру.

Оқу іс-әрекетінің барысы:

Ұйымдастыру кезеңі.

-Сәлеметсіздер ме, оқушылар!Балалар бізде қазір қандай сабақ?(Сауат ашу)

-Сауат ашудан нелермен таныстық?(дыбыс, әріп,сөз,сөйлемдермен таныстық).

-Әріп деген не?

-Дұрыс айтасыңдар! Әріп-бұл дыбыстың таңбалануы, оны көреміз, жазамыз.

-Дыбыс деген не?Нешеге бөлінеді?

-Бәрекелді, жарайсыңдар!Дыбысты естиміз, ауызымызбен дыбыстап, айтамыз.

Дыбыстар 2-ге бөлінеді: дауысты және дауыссыз.

-Өткен сауат ашу сабағында қандай дыбыспен таныстық?(Ж дыбысы және әрпі)

- Ж дыбысы дауысты ма, дауыссыз ба?(Ж - дауыссыз, көк текшемен белгілейміз).

-Ал, балалар, буын деген не?

-Буын – дауысты дыбыстардан құралады, әріптермен таңбаланып жазылады.

-Буындардан не құралады? (Сөз)

- Сөйлем дегеніміз не?

 Сөйлем- аяқталған ойды білдіретін, бірнеше сөздерден құралады. Сөйлемнің басындағы сөздің бірінші әрпі әрқашан бас әріппен жазылып, қалғандары кіші әріптермен жазылады және соңына нүкте қойылады.

Негізгі бөлім.

-Жарайсыңдар, оқушылар «Ж» дыбысын жақсы меңгерген екенсіңдер. Ал, бүгінгі сауат ашу сабағында қай дыбысты өтетінімізді білу үшін, мен сендерге жұмбақ жасырамын. Балалар, жұмбақ шешкіміз келе ме?(Иә)

Жұмбақтар    

1.Шыр айналып биші қыз,                            

     Билеп-билеп алады.                                                      

     Өз бұрымын беліне,

     Орап, түсіп барады.            (Ұр-шық)

   -Ұршық деген не? Ұршықты көріппе едіңдер? Үйлеріңде бар ма?

  Ұршық – малдың жүнінен жіп иіретін құрал. Ол — мұрындық , басы мен саптан тұрады.  Ұршықпен қап, алаша, т.б.тұрмыстық бұйымдар мен киім-кешектерге арнап жіптер иірілген.

2. Құстан аумайды,

Көкке заулайды.  (Ұ-шақ)

-Ұшақ деген не?

-Ұшақ – әуе көлігі, онымен алыс жерге көкке көтеріліп, ұшып барып, келеміз.

    Дыбыстық талдау жасату.Ұр-шық, ұ-шақ сөздерін қол саусақтарын айқастырып, иек тұсына қойып, буынға бөлдірту. Иегіміз қолымызға қанша рет тисе, сонша буын бар екенін айту.

-Осы сөздерде бірінші қай дыбысты естіп отырмыз?(Ұ дыбысын естиміз).

-Балалар, «Ұұ»дыбысын хормен айтайық!(Ұ дыбысының баспа және жазба түрін көрсету, тақтаға ілу).

-Ұұ дауысты әлде дауыссыз дыбыс па?Қандай текшемен белгілейміз?

-Суретте көріп тұрған «ұя» деген не?

- Ұя - құстың түрлі шөп, бұтақ, ағаш қалдықтарынан өздері жасаған үйшігі.Ұя бұталарда, үй шатырының қырасында орналасады.

    Әліппе дәптермен жұмыс.

1. Ұя, құдық, бұзау сөздеріне дыбыстық талдау жасатып, ондағы ұ дыбысының орнын ажыратқызады.

- Ұя сөзінде ұ әрпі қай орында тұр? (ұ-я)

-Құдық деген не? Құдық сөзінде ұ әрпі қай жерде тұр?

-Құдық- онда су қоры сақталады. Мына суреттегі құдық-бұл жердің тереңінен су алынатын құдық түрі. (құ-дық)

-Бұзау деген қай түліктің төлі? Бұзау сөзінде «ұ» дыбыс қай орында тұр?

-Бұзау-төрт түлік малдың бірі сиырдың төлі. (бұ-зау)

Буындап оқыту. Ұ-лу, сұ-лу, бұ, бұ-лан, бұр, тұ, тұр, тұ-рақ, құ, құр, сұ, сұр, құ-лан, құ-лын, ұ-я, ұн, құ-рақ, құс, ұш-қыш, ұ-шақ.

  -Құлан-бұл жабайы жылқы, есекке ұқсас.

   Бұлан-бұғыға ұқсас жануар.  Құр –бұл  орман құсы.

Сергіту сәті:

Ұлпабастың басына

Ұлу шықты асыға.

Ұстап алмақ боп оны,

Ұмтылғандай боп еді,

Ұлу қаша жөнелді.

2. Ауада жаздырту. Ұ әрпі таңбасының жазылу элементін көрсету, жазылуы 3 элементтен тұрады.

   Ұ әрпін ауада жазып көрсету, балалардың өздеріне жаздырту. Баспа Ұ әрпін негізгі жолға жазғанда жоғарыдан төменге сүйірлеп көмекші жолға дейін сызып, қайтадан негізгі жолға жоғары көтеру.Тік сызық көмекші жол ішіне сызылады, ал содан соң, белінен сызамыз.Мінеки, Ұ ұ әрпінің баспа түрін осылай бастырып жазамыз.

3.Жазу жұмысы. Үлгі бойынша ұ дыбысының кіші және бас әріпін бастырып жазады.

Тіл ұстарту жаттығуы.(2 рет)

    Ұс-ұс-ұс

    Қарлығаш – киелі құс.

4.Тақтамен жұмыс және кеспе әріптерден сөз құрату.

Торкөздегі ұ дыбысының орнына қарай сөз ойлап тауып, жазу және дәл сол сөзді екінші бала кеспе әріптер кассасына осы сөздерді құрайды.

 Сұр(тұр), сұ-лу, тұл-пар.

5.«Сөйлем құра» тапсырмасы (3 сөзден тұратын ортасында ұршық сөзі кездесетін сөйлем құрату).

Әжем ұршық иірді.                                        Мен ұршық иірдім.

Ойын: «Сөз ойла, тез ойла»

Шарты: 3 қатар болып «ұ» әрпі кездесетін  сөздер ойлатып,  жарыстыру. Көп сөз айтқан қатарға                   пішіндерін беру. Кім көп жинаса, сол жеңеді. (балалар соңында пішіндерді атайды, түстерін ажыратады және санайды).

Жаңылтпаштар жаттату.(3-4 рет)

Талап-тұлпар

Білім-сұңқар.

Тұз-мұздай,

Мұз-тұздай.

-Балалар, тұз деген не, мұз деген не?

-Тұз-тағам қосылатын түссіз, ащы кристалл зат, онсыз астың дәмі болмайды.

-Қазір жылдың қай мезгілі еді? Қыс мезгілінде өзен, көлдің суы қатады, судың бетінде мұз пайда болады. Судың үш күйі: газ,қатты,сұйық күйі болады. Ендеше судың қатты күйі мұз болғаны.

-Мінеки, жарайсыңдар!Жаңылтпашты да жақсы қайталап, жаттап алдыңдар.

Қорытынды.

-Балалар, бүгінгі сауат ашу сабағынан қандай әріппен таныстық?

-Ұ дауысты ма, дауыссыз ба?

-Иә, дұрыс айтасыңдар! Дауысты дыбыстар созылып айтылады.

-Қандай жаңа сөздермен таныстық?

-Бұлан, құлан, сұлу, тұрақ, құр, сұр,т.с.с. сөздермен таныстық.

Қорытынды. Мадақтау.(жұлдызшалармен бағалау).

-Бүгін бәріңде сауат ашу ашық оқу іс-әрекетіне өте жақсы,белсенді қатыстыңдар, келесі сабақтарға да дәл осылай қатысыңдар.

-Балалар, орнымыздан тұрып, сау болыңыз айтайық! Сау болыңыздар!

Сауат ашу және жазу пәнінен «Ұ» дыбысы және әрпі тақырыбы бойынша өткізілген ашық сабақ сәттері 

ТОЛЫҚ ЖҮКТЕУ

КӨШІРУ

Маңғыстау облысы, Түпқараған ауданы,Ақшұқыр ауылы

М.Әбдіхалықов атындағы орта мектебінің

даярлық сынып мұғалімі,

Өтегенова Әйгерім  Жаналықызы

Тақырыбы: «Үлкенге – құрмет, кішіге - ізет»

Мақсаты: Оқушыларды жаман әдеттен аулақ болуға, үлкенді сыйлауға, кішіге қамқор болуға үйрету. Тыйым сөздер, мақал-мәтелдер арқылы бір-бірімен дос, тату, әдепті болуға тәрбиелеу.

Көрнекі құралдар: Өнегелі сөздер, мақал-мәтел, суреттер, тақырып атауы, плакат.

Барысы:

-Балалар, орнымыздан тұрып, амандасайық.

         Шаттық шеңбері.

-Кәне, бәріміз бір-бірімізге жақсы тілек тілейік.

-Әдепті бол! Мейірімді бол!

-Кішіпейіл бол! Қамқоршы бол! т.с.с.

Бәрі бірге:    Үлкенге де «сіз»,

Кішіге де «сіз»,

Бар адамға құрметпен,

Бас иеміз біз.

Тәрбиеші: Балақайлар, қазір жылдың қай мезгілі?

• Ал, осы қыз мезгілінде ауа – райы қандай болады?
• Ия, дұрыс, қыста суық болады, үскірік аяз болады, гуілдеп боран соғады. Ендеше боран соқаннын қимылмен қалай көрсетеміз?(Балалар қолдарын жоғары көтеріп, әрі-бері шайқалып, ауыздарымен гуілдеп дыбыс шығарады, қолдарын қуыстырып, аяқтарын тыпырлатады)

   Негізгі бөлім.

• Жарайсыңдар! Бүгін мен мектепке келе жатып, бір оқиғаға куә болдым. Бұл жағдайды суретке түсіріп алған едім, көрсетейін. Ал, сендер бұл суретте не жайында айтып тұрғанын айтып беріңдерші?!

 Тыйым және нақыл сөздерді сурет арқылы түсіндіру, әңгіме, сөйлем құрату.

1. Сөз басында “сәлеметсіз бе!” және сөз соңында “сау болыңыз” деу керек. Сөз басы- амандасу.

2. Барлық бала сыпайы болуы тиіс: Сөйлесіп тұрғанда сен асықпа, қасыңдағы досың сөзін аяғына дейін тыңда, сосын өз пікіріңді айт;

3. Сұрақты алдымен тыңдап алып, “өтінемін”, “рахмет!” деп айт

4. Ешқашан ешкімге жаман және көңіліне тиетін сөз айтпа!

5. Ешқашанда ешкімді мазақтама! Тентек болма!

6. Үлкеннің сөзін бөлме!

7. Рұхсатсыз өзгенің затына қол сұқпа!

8. «Болмайды!» деп тыйым салған нәрсеге мүлдем жолама!

9. «Үлкенге – құмет, кішіге – ізет» көрсет.

Тәрбиеші: Шаршаған боласыздар, ойын ойнап, бойымызды сергітіп, «достық көпірінен» өтейік, балалар өткенде, бір-бірімізді құлатпай өтуіміз керек.

• Көпірден барлығымыз аман-есен өттік, ешкім құлаған жоқ, бұл ненің белгісі – достық пен көмектің белгісі, бір-бірімізбен татумыз, доспыз.
• Осы үлкенді құрметтеу туралы кім қандай тақпақ біледі?

Сұлтанбек:   Жақсылықтан үйреніп,

                      Боламыз біз жақсы адам,

                      Жамандықтан жиреніп,

                      Үлгі аламыз жақсыдан.

     Мәдина:  Атаң болса анаңмен-

Алтыннан соққан қорғаның.

Ағаң болса ақылды –

Ешкімнен кем болмадың.

Қарақат:     Інің болса жанашыр,

         Семсер, қылыш білегің.

         Ақылды қыз, ақылды ұл

         Өкпе, бауыр, жүрегің.

Құдайберді: Не қасиетсіз?

  Бал салмаса – ара қасиетсіз,

  Жанбай қалған шала қасиетсіз.

  Әдепсіз болса – бала қасиетсіз,

  Әділетсіз болса – дана қасиетсіз.

Абылайхан: Дөрекі сөз айтпаңдар,

Жақсы істі жақтаңдар,

 Сыйлап сынып қыздарын,

 Әдепті болса бастаңдар.

   Жансерік: Бүгінен бастап бар бала,

Үлгілі мінез көрсетсін.

Сынайын достым досыңды,

Мін тізейік, осылай.

Ақжол:      Жақсылықтан үйреніп,

        Боламыз біз жақсы адам.

        Жамандықтан жиреніп,

        Үлгі аламыз жақсыдан.

Мұхамбет: Жабырқауды білмейміз,

           Жалқаулықты сүймейміз.

         Біз талапты жас ұлан,

         Үлгі аламыз жақсыдан

Ақниет:   Үлкендерді сыйлаймыз,

       Үй тазалап жинаймыз.

       Біз қолқанат баламыз.

Ақылды біз боламыз.

Қазақ биі: «Қара жорға» орындалады.

Дария:     Көп жасаған қария-

               Ақылы теңіз дария.

               Көп өнеге сөзі бар,

               Сөзі – соқпақ, сөзі – нәр.

Перизат: Ата салты ардақты,

               Әрбір сөзі салмақты.

               Сол сөздерді ұқпасаң,

               Тістейсің бір күн бармақты.

• Енді балалар, ізгілік жайында білетін мақал-мәтелдерге кезек берейік.

Ерболат:  Ата-анаңды құрметесең,

               Сенде жақсылық, игілік көресің.

               Атаңа не қылсаң, алдыңа сол келер.

Нұрсая:   Ата-бәйтерек,

               Бала-жапырақ,

               Әке-асқар тау,

               Ана-бұлақ.

               Бала- жағасындағы құрақ.

Сая:        Құрметтеп ата-анамды,

               Ардақтап әпке, ағамды,

               Қамқор боп сіңлі-ініме,

               Сыйлымын үлкен-кішіге.

Нұрбек:  Бәрін де жақсы көремін,

               Үнемі көмек беремін.

               Үлкенді сыйлау кішілік,

               Үлгілі мінез-кісілік.

Дамир:    Үлкендерді сыйлайтын,

               Кіші қамын ойлайтын.

               Сүймейтін жат әдетті,

               Ақжолдай досым бар,

               Өзі сондай әдепті.

   Қорытынды.

Осындай жылы жүректерге толы шеңбер аясында тұрып, қуанышты көңілмен ән салып, бүгінгі тәрбие сағатымызды аяқтаймыз. Рахмет, сау болыңыздар!

  «Үлкенге – құрмет, кішіге - ізет» тақырыбында өткізілген ашық тәрбие сағатының сәттері

Маңғыстау облысы, Түпқараған ауданы,Ақшұқыр ауылы

М.Әбдіхалықов атындағы орта мектебінің

даярлық сынып мұғалімі,

Өтегенова Әйгерім  Жаналықызы           

Тақырыбы: «Мектепке дейінгі оқушылардың тілін дамыту»

Бүгінгі сайысты тамашалауға, сайысқа әділқазылық етуші алқа мүшелері мен барлық көрермендерге сәлем бере отырып, өзімді тыныстырып өтейін.

Мен Өтегенова Әйгерім кішкентайымнан киелі өлкем Маңғыстаудың топырағына аунап, ауасын жұтып өскенмін. Ата-бабаларымыз да өз тарихының тамырын кеңге жайған әулет. Тамырды бойлай өскен сабақ тәрізді бойыма ата-ананың өнегесі мен тәрбиесін сіңіре отырып, оқып, жетіліп өзімнің болашақ мамандығымды таңдадым. Күн сияқты айналасына жылуы мен шуағын жарқырай төгіп, жүректерге қуаныш сыйлай білетін, үлкен жүректілік пен ізгілікті талап ететін талант иесі болсам деген ой мені баламен жұмыс жасауға жетеледі.

Мен мектеп табалдырығын осы өз ауылымдағы М.Әбдіхалықов атындағы орта мектебінен аттадым. 9 сыныпты бітіре салысымен, Ақтау қаласындағы «Маңғыстау гуманитарлық колледжіне» оқуға түсіп, теориялық білім мен практикалық тәжірибемді шыңдап, мен сапалы маман болып, үздік дипломға тәмамдадым.  Дипломды қолға алып, осы өзімнің Ақшұқыр ауылы М. Әбдіхалықов мектебінде қазіргі таңда «мектепке дейінгі даярлық тобының тәрбиешісі», яғни өз мамандығым бойынша жұмысқа орналастым.

Ендігі мақсатым - әлі хат танып, сауатын аша қоймаған, ақ парақтай, мұнтаздай тап-таза әр үйдің кішкентай ерке балапанадарына сапалы білім нәрін, шуағын бойына дарытып, тәрбиелеу және жан-жақты дайындау.

Әуелде жүрек қалауымен таңдаған мамандығымды Каспий жағасындағы Ақшұқыр ауылында өзім білім алған М. Әбдіхалықов атындағы орта мектептен бастадым. Ең алғашқы оқу іс-әрекетімді «1 қыркүйек- білім күнінен» бастап, мен өзімнің бойыма сіңірген білім мен меңгерген әдіс-тәсілдерімді қолданып, балаларды ұйымдастыра алдым. Бүгінгі таңда осы мектепте енді сауатын ашуға келген әр үйдің ерке бүлдіршіндерін қамқорлықпен және психологиялық тұрғыдан жанын түсініп, сабақты қызғылықты ұйымдастыра алдым. Мәселен, ата-аналармен жүргізілген жұмыстар, сауалнамалық сұрақтар арқылы баланың тәрбиесін, сондай-ақ, тілінің даму деңгейін анықтай алдым. Оны мына диаграмма арқылы байқауға болады.

Биыл мектебіме 70 жыл толып отыр. 70 жылдық тарихы бар мектебімді мақтан етемін. Жас мамандарға деген оң көзқараспен тәжірибелі ұстаздың тәрбиелеуімен мен де шыңдала түсіп, шығармашылыққа ұмтылып, шәкірттерімді соған баулыдым.

Мен тәрбиелеп оқытқан оқушыларымның алған жетістіктерін де мақтанышпен айта аламын. Оқушыларымның жетістіктері: 2012 жылы «Күз - береке бастауы» сайысында Бахитжан Бексұлтан мен Кадыркалы Гүлнәз «Бас жүлдеге» ие болды. Кадыркалы Гүлнәз «Күз аруы» номинациясымен марапатталды. «Тәуелсіздік тәубе етер жалғыз кием» атты мәнерлеп оқу сайысында Сембай Ақерке ІІ орын, «Табиғат-тал бесігім» атты сурет сайысынан Бақытжанқызы Шарқат ІV-орын  алды. Мектепшілік «Ал қызыл  гүл» фестивалінен Марат Нұрлыбек пен Сембай Ақерке ІІ орын алып, Марат Нұрлыбек «Өнерлі ұл» номинациясымен, ал мәнерлеп оқудан ерекшеленген Мергенбай Жансая

номинациямен марапатталды және 2013 оқу жылында «Күз - береке бастауы» сайысында «ІV» орынмен марапатталдық.

Зерттеп жүрген шығармашылық тақырыбым: «Мектепке дейінгі балалардың тілін дамыту» болғандықтан, осы тақырыпты негізге ала отырып, 2012-2013 оқу жылында «Ана-өмір гүлі», «Бірлігіміз жарасқан» атты сыныптан тыс шаралар және математика пәнінен  «Қайталау» және «Мамандықтар»  тақырыптарында ашық сабақтар өткізіп,  әріптестерім арасында талданып, жақсы деп бағаланды.

Бала өмірге келген күннен бастап, айналасындағы қоршаған ортамен тығыз байланыста болады. Әр нәрсені ұстап, көріп, білуге талпынады. Естігенін ұғып, өз қабілетін жетілдіре түседі. Ол 2-3 жасқа келген соң, былдырлап тілі шығып, бірте-бірте сөйлеуі дами түседі.

Ол алдымен ата-анасынан өз ана тілінің алғашқы  дыбыстарын естіп, құлағына сіңіре береді. Қоршаған  ортамен, достарымен сөйлесудің қарапайым нормаға түсіп сұрыпталмаған түрін көп қолданып сөйлеседі де, балабақшаға келіп, тәртіп пен күн режимін түсініп, оған бейімделе бастайды. Сөздің де, сөйлеудің де өз орнымен айтылуы тиіс екенін ұғады. Тәрбиешімен танысып, оның жетелеуімен жаңа білімдер үйрене бастайды.

Әдетте, сөйлеу арқылы оқушының тілі дамиды. Ал, тіл дамыту жұмыстары ауызша, жазбаша жүргізіледі. Психологтар мен педагогтардың зерттеу қорытындысына қарағанда мектеке дейінгі 3-5 жас аралығында баланың зейіні өте ынталы болғандықтан, бұл кезеңді ынталы кезең деп атайды.

Менің зерттеп жүрген тақырыбым – оқушылардың ауызша сөйлеу тілін дамыту болғандықтан жұмыстарды осы бағытта жинақтадым.

Ең алдымен, тәрбиеші ұйымдастыру жұмыстары кезінде, әңгімелесу барысында баладан қойылған сұрақтарға толық жауап беруін, сөйлемді дұрыс құрап, сөздерді ашық айтуын, дауыс ырғағын келтіре сөйлеуін талап етеді. Баланың сөздік қорын дамытуға бағытталған бастапқы жұмыстар осылай басталып, сабақ барысында әрі қарай мақсатты түрде жалғастырылады.

Ауызекі сөздің жалпы міндеті – сөздің мағынасына түсініп, оны өз сөзінде дұрыс қолдану. Балалар байланыстырып, сөйлей білу үшін естігенін, оқығанын, түсінгенін анықтауға болады. Әдетте балалар басқалардың айтқөан әңгімесін тыңдай отырып, соларға еліктеп, өз түсінгендерін (сөз, сөз тіркесі, сөйлемдер) айтуға жаттығады. Демек, балаларға бірінші күннен бастап, қысқа сөйлемдер құрастырып, дағдыландырған жөн. Сондай-ақ, балалардың өз жолдастарының, тәрбиешінің, ата-аналардың, басқа топ балаларының алдында да сөйлетіп үйреткен пайдалы.

Балалар бертін келе, көркем әдебиеттен үзінділерді тыңдай отырып, сөйлеу дағдысына, сөздердің тура және ауыспалы мағынасын түсінуге қалыптасатын болады. Олар мазмұны жеңіл, мағынасы түсінікті, оқуға оңай мәтіндерден мәнерлеп оқуға жаттығады.(әңгіме, өлең,жұмбақ,ертегі,мақал, жаңылтпаш, т.б.)

Тіл дамыту арқылы балалардың ақыл-ойы кеңейеді, адамгершілік, эстетикалық тәрбие, бір-бірімен достық қарым-қатынас мәселелері де дұрыс жолға қойылады.

Тіл дамыту әдістері төмендегідей:

• Тәрбиешінің сөзі
• Әңгімелесу
• Салыстырмалы

• Кітап бойынша білімді меңгерту
• Көрнекілік
• Экскурсия
• Техникалық құралдарды пайдалану.

Тіл дамытудың негізгі міндеті – баланы өз ойын дұрыс айта білуге үйрету, оның ойлау қабілетін дамыту, өзін қоршаған заттар, құылыстар туралы білуге құмартуын, соларды бақылай білуге дағдыландыру қажет.(Табиғатты бақылау, сурет қарау, сурет бойынша әңгіме жүргізу, т.б.)

Көрнекілік әдіс – сабақ сайын жүргізілетін әдіс. Ойыншықтарды көрсету арқылы балалар сөз үйренеді, ауызша сөйлеуге дағдыланады. Рольге бөліп ойнайтын ойын баланың ойын өз бетінше тұжырымдап айтуына көмектеседі, сөздік қоры көбейеді.

Балалардың сөздік қорын молайтуға пәнаралық байланысты ескермей кетуге болмайды. Себебі, сауат ашу, қазақ тілі, айналамен танысу пәндерінің қай-қайсысы да балалардың ақы-ойы мен дүниетанымын кеңейте отырып, тілін ұстартып, сөздік қорын кеңейтуде шешуші роль атқарады.

Педагог Я.А.Коменский айтқандай: «Адам баласы білімді кітаптан ғана емес, аспаннан, жерден, ағаштан, тас, топырақтан да үйренуі керек. Заттар туралы түсінікті басқа біреудің айтуынан емес, оларды тікелей өзі бақылау, көру арқылы алудың артықшылығы, әрине, даусыз. Ал, бұл үшін бақылауды оқушыларға жергілікті жердегі объектілерден, өздерінің күнделікті көріп жүрген айналасынан бастау керек. Осыған орай, табиғат көрінісін бақылау мақсатымен саяхатқа шығу, табиғат туралы білімдерін толықтырады. Табиғат байлығының адамға пайдасын, оны игерудегі адам еңбегінің ролін таниды. Осының бәрі баланың эстетикалық сезімін оятып, сөздің қорын байытады.

Математика сабағының да балалардың логикалық ойлау қабілетін дамыта отырып, дұрыс сөйлеу дағдысын қалыптастыруға әсері зор.

Балаларға ребустар шештіріп, математикалық ойын есептер шығарту, берілген суреттер бойынша есеп құрату ақыл-ойының жаттығуымен қатар, сөздік қорын молайтуға да өзіндік себін тигізеді. Мысалы, әр түрлі геометриялық фигураларды көрсету арқылы олардың түрлерін(төртбұрыш, үшбұрыш, көпбұрыш, шаршы) ажыратқызуды алайық. Осы фигураларды өзара салыстыртып, олардың атауын ерекшеліктеріне байланыстыра айтқызу, балалардың ойланып жауап беруіне жетелейді. Демек, бала фигураларды танып қана қоймай, олардың сыртқы көрінісіндегі айырмашылықтарын көріп, оны сөзбен атайды. Яғни, өздерінің ой-тұжырымдарын сөзбен баяндау арқылы бала тілі ұстарып, қолданатын сөздерінің саны молая түседі. Дара заттарды ұқсас қасиеттеріне қарай топтастыру, топтастырылған заттарды әрқайсысына тән ерекшеліктеріне қарай жіктеу, соны өз сөзімен тәрбиешіге айтып жеткізу арқылы балада жүйелі сөйлеу дағдысы қалыптасады.

Ауызша тіл дамытудың тиімді әдістерінің бірі – сабақта ойын элементтерін қолдану. Айталық, сабақ арасындағы  3-5 минуттық үзіліс кезінде қимылмен әндете жаттығулар жасату даярлық топ балаларының бойын сергітіп, оқуға ынтасын арттырады.  

           Мен осы аталған әдістерді өзімнің сабақтарымда қолданып, пәнаралық байланыстарды сақтай отырып, қоршаған орта пәнінен «Мамандықтар» тақырыбында өткізген ашық сабағымды өмірмен байланыстырып, балалардың өз ата-аналарының мамандықтары жайында да айтып өттім және зерттеп жүрген тақырыбыма байланысты тіл дамыту әдістерін тәрбиешінің сөзі,  әңгімелесу және сұрақтарға толық жауап беруін қадағалап, салыстырмалы әдіс бойынша суреттерді салыстырып және ажыратып, кітап бойынша білімді меңгертуде әліппе дәптермен жұмыс жүргізіп, дидактикалық ойындарда көрнекілік пайдаланып, экскурсия,

техникалық құралдарды, яғни жаңа технология слайдты пайдалана отырып және балалардың ауызекі сөйлеу дағдысын жетілдіріп, сөздердің тура және ауыспалы мағынасын түсіну үшін ашық сабағымда мақал-мәтел, өлең-тақпақтар ды да қолдандым. Мектепке дейінгі оқушылардың тілін дамыту жұмыстарын осындай бағытпен жүргіздім.

           Алдағы уақытта да жеткен жетістіктерімен тоқталып қалмай, өз білімімді көтеру арқылы әдістемелік шеберлігімді де шыңдай беремін.

Қорытынды. Жақсы, білімді, білікті, құзыретті педагог – қай кезде де, ең алдымен кәсіби деңгейі жоғары, интеллектуалдық, шығармашылық әлеуеті мол тұлға. Ол оқытудың жаңа технологияларын өмірге ендіруге дайын, оқу-тәрбие ісіне шынайы жанашырлық танытатын қоғамның ең озық бөлігінің бірі деп есептеймін.

Ұстаз болу – жүректің батырлығы,

Ұстаз болу – сезімнің ақындығы,

Ұстаз болу – мінездің күн шуағы,

Азбайтұғын адамның алтындығы. – деп,

Ғ. Қайырбеков ақын жырлағандай, «ұстаздан шәкірт озар», «ұстазы жақсының – ұстамы жақсы» ұстаз кішіге де, үлкенге де пір тұтар тұлға болғандықтан, педагог жаннан алған тәлім сапалы болмақ және тәрбиеленген шәкіртте қашанда өз ұстазына еліктеп, келешекте ұстазынан да білімді, талантты, әрқашан белсенді түрде танылады.

Ақырын жүріп анық бас.

Еңбегің кетпес далаға

Ұстаздық еткен жалықпас,

Үйретуден балаға. – даңқты да, әйгілі ақын Абай Құнанбаев атамыз айтқандай, педагог, яғни соның ішінде тәрбиешінің әр сөз тізгінін ұстап, талмай еңбек ету, балаларға жақсы деңгейде ізденіп, жаңашылдықпен және XXI ғасыр ғылым мен техниканың дамыған шарықтаған кезі болғандықтан, заман талабына сай жаңаша сабақ беру, оқыту әдісін ұйымдастырып, компьютер, интербелсенді тақтаны әр түрлі идеялармен безендіру арқылы, балаларға қызықты ғып үйрету – бұл жаңашыл, ізденімпаз ұстаздың басты міндеті деп ойлаймын. Осыдан бастап, сабақ берудің нәтижесі – бойына білім нұрын, шуағын сіңірген шәкірт бойынан көрініп тұрады.

Алға қойған мақсатым – жалпы мұғалім менің ойымша, ізденімпаз, білікті,жан-жақты, барлық жаңа технология бойынша сабақ өткізуге қабілетті, яғни құзыретті болу қажет. Сонда ғана, қызғылықты өткізілген сабақ нәтижелі болатыны белгілі.

        Қорыта айтқанда, тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні – ұстаз деген ұлағаттың шайыры, беделі жоғары, шуағы мол шапағат, ол төккен нұрды тәлім алған шәкірт босқа жібермей, бойға сіңіре беру қажет.                                                       

Маңғыстау облысы, Түпқараған ауданы,Ақшұқыр ауылы

М.Әбдіхалықов атындағы орта мектебінің

даярлық сынып мұғалімі,

Өтегенова Әйгерім  Жаналықызы           

Шығармашылық эссе тақырыбы: «Менің сүйікті мамандығым»

Білімдіден шыққан сөз -

Талаптыға болсын кез.

Нұрын, сырын көруге

Көкірегінде болсын көз.

                                       (Абай Құнанбаев)

    Арман. Қиял. Балалық шақ. Абай атамыз айтқандай, адам баласы қай уақытта да оқу, білім, ғылым  деген нәрселермен озады деген ой босқа айтылмағаны мәлім.

Мен, мектеп қабырғасында оқып жүргенімде әр түрлі армандарым болды. Соған байланысты теледидардан тәрбиелік мәні зор бағдарламалар мен әлемдік жаңалықтарды көп тыңдап, арнайы дәптерге түртіп алу дағдыға айналып кеткен-ді.

Сөйтіп, тоғызыншы сыныпты жақсы деңгейдегі бағаға бітірдім. Әрі ойланып, бері ойланып, осы сыныпты бітірісімен оқуға түсуге бел будым. Осылайша, өз өлкемдегі Педагогикалық колледжде «Тәрбие ісі» мамандығына қабылдандым. Осы мамандықты таңдауда өз арманым болмаса да, өз қалауыма сай келетінін түсіндім әрі бұдан асқан қадірлі де, қызықты мамандық маған таптырмасын ұғындым, әйтсе де қателелеспеппін. Өзімнің де балалық шағымды, ең алғаш мектеп табалдырығын аттап, әріп, сан тануымды көз алдыма елестете отырып, бүгінгі таңда М. Әбдіхалықов атындағы орта мектепте енді ғана сауатын ашуға келген әр үйдің ерке бүлдіршіндерін қамқорлықпен және балдырғандарды психологиялық тұрғыдан жанын түсініп, қызғылықты сабақ ұйымдастыруға, өткізуге барынша тырысудамын десем артық айтқандық болмас.

Менің алға қойған мақсатымның бірі – жақсы, сапалы білім алып, оны іс жүзінде пайдаға асыру болатын. Енді, міне сол арманымның алғашқы сатыларына да қиын да, қызықты сәттерді жеңіп, қадам бастым. Осылайша, мен сапалы маман болып, өте жақсы деңгейдегі дипломды қолға алып, осы өзімнің Ақшұқыр ауылы М. Әбдіхалықов мектебінде қазіргі таңда «мектепке дейінгі даярлық тобының тәрбиешісі», яғни өз мамандығым бойынша жұмысқа орналастым. Ендігі мақсатым - әлі хат танып, сауатын аша қоймаған, ақ парақтай, мұнтаздай тап-таза әр үйдің кішкентай ерке балапанадарына сапалы білім нәрін, шуағын бойына дарытып, тәрбиелеу. Адамгершілік қасиеттерін жетілдіріп, мектепке және алғашқы өмір қадамына аяқ басып, жан-жақты даярлау.

  «1 қыркүйек – білім күнінен» бастап, мен өзімнің бойыма сіңірген теориялық және оқып жүрген кездегі тәжірибелік әдіс-тәсілдерімді қолданып, балаларды ұйымдастыруға кірістім. Сол кездегі менің жүрегімнің лүп-лүп соғып, аяғымның діріл қаққанын ешқандай сөзбен жеткізе алмаспын, сірә. Ата-аналар да маған сол сәтте сынай қарайтын секілді ме, қалай өзі?! Әлде маған солай сезілді ме, кім білсін? Алайда, өзімді балалар мен ата-аналардың ортасында ұстаз екенімді сезініп, өзімді сондай шешуші сәтте тез арада жинақтап ала алдым. Алдыма келген бүлдіршіндер қолыма берген құшақ гүлі үйге барған сәтімде еш солмастан және дәл сол балдырғандардың иісі, әр ерке қылықтары еш өзгерместей сезілді және көз алдыма айқын, әдемі елестеттім. Сол ерекше күнді, алғашқы қоңырау, балаларды қабылдау сәтін, қаншалықты дайындықпен бастағанымды есте сақтап, ешқашан ұмыта алмастай ерекше із қалдырды. Мінеки, одан соң, жаңа оқу сабағымды жүргізіп, әр күні оқу іс-әрекетімді қызыққа толы қылып ұйымдастыруға барынша тырыстым.

  «Мұғалім – оқушы айнасы» дегендей, әрқашанда тәрбиеші ұстанымы көңілді жүру, белсенді болу, жаңашылдыққа жаны құмар болуды түсініп, жаңа нәрсені үйретуге деген құлшыныс пайда болып, ізденімпаз болуға бет бұрдым десем де болады деп, -

Жүзің сенің жылы

Көзің мейірімді,

Сенің жарқын жүзің

Нұрға толады.

«Бала - өмір гүлі» - деймін де, мен өзіме ұдайы бейне бір кітаптағы кейіпкер тәрізді қарап, іштей үн қосамын.

Тәрбиеші, тәрбиеші

Махаббат пен мейірімнен жаралған.

Тәрбиеші, тәрбиеші

Бәрі сенен нәр алған.

Балаларды бағып, өсіресің өзің

Анасындай күтіп, қамқор боласың.

«Ана – тәрбиеші» - деп атайды сені

Осы есімге лайық болып жүрші, кәні.

Жақсы, білімді, білікті, құзыретті педагог – қай кезде де, ең алдымен кәсіби деңгейі жоғары, интеллектуалдық, шығармашылық әлеуеті мол тұлға. Ол оқытудың жаңа технологияларын өмірге ендіруге дайын, оқу-тәрбие ісіне шынайы жанашырлық танытатын қоғамның ең озық бөлігінің бірі деп есептеймін.

Ұстаз болу – жүректің батырлығы,

Ұстаз болу – сезімнің ақындығы,

Ұстаз болу – мінездің күн шуағы,

Азбайтұғын адамның алтындығы. – деп,

Ғ. Қайырбеков ақын жырлағандай, «ұстаздан шәкірт озар», «ұстазы жақсының – ұстамы жақсы» ұстаз кішіге де, үлкенге де пір тұтар тұлға болғандықтан, педагог жаннан алған тәлім сапалы болмақ және тәрбиеленген шәкіртте қашанда өз ұстазына еліктеп, келешекте ұстазынан да білімді, талантты, әрқашан белсенді түрде танылады.

Ақырын жүріп анық бас.

Еңбегің кетпес далаға

Ұстаздық еткен жалықпас,

Үйретуден балаға. – даңқты да, әйгілі ақын Абай Құнанбаев атамыз айтқандай, педагог, яғни соның ішінде тәрбиешінің әр сөз тізгінін ұстап, талмай еңбек ету, балаларға жақсы деңгейде ізденіп, жаңашылдықпен және XXI ғасыр ғылым мен техниканың дамыған шарықтаған кезі болғандықтан, заман талабына сай жаңаша сабақ беру, оқыту әдісін ұйымдастырып, компьютер, интербелсенді тақтаны әр түрлі идеялармен безендіру арқылы, балаларға қызықты ғып үйрету – бұл жаңашыл, ізденімпаз ұстаздың басты міндеті деп ойлаймын. Осыдан бастап, сабақ берудің нәтижесі – бойына білім нұрын, шуағын сіңірген шәкірт бойынан көрініп тұрады.

  Қорыта айтқанда, тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні – ұстаз деген ұлағаттың шайыры, беделі жоғары, шуағы мол шапағат, ол төккен нұрды тәлім алған шәкірт босқа жібермей, бойға сіңіре беру қажет.

  Пайдаланылған әдебиеттер:

1) Мұхтар Әуезов энциклопедиясы - Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011

2) Ғаламтордағы сайттар: http://kk.wikipedia.org, http://kz.abyroi.kz

3) Қазақ әдебиеті – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2003

Қызылорда қаласы №212 мектеп-гимназиясының

Мектепалды даярлық топ жетекшісі:

Смағұлова Салтанат Сапарқызы

Сауат ашу

Оқу іс- әрекетінің тақырыбы: Г дыбысы мен әрпі

Оқу іс- әрекетінің  мақсаты:

Білімділігі: Г дыбысы мен әрпін таныстыру.Дыбыстар туралы балалардың ұғымдарын кеңейту. Г дыбысы бар сөзді буынға бөле отырып Г дыбысы сөздің басында, ортасында келетінін түсіндіру. Сөзге дыбыстық талдау жасату. 

Дамытушылығы: балалардың ой - өрісін, шығармашылығын дамыту. Сөздік қорын, сөйлеу жүйесін жетілдіру.

Тәрбиелігі: Өз ана тілін,елін,жерін сүюге тәрбиелеу.

Түрі:аралас

Әдіс-тәсілдер:сұрақ-жауап,түсіндіру,көрнекілік

Оқу іс- әрекетінің көрнекіліктер:суреттер,текшелер,

Оқу іс- әрекетінің барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі.

Шаттық  шеңбері.

Қуанайық, шаттанайық  бәріміз!

Күліп  шықты  күн  бүгін.

Бәріміз  бірдей  жарқырайық!

Бәріміз  тату  болайық!

Бәріміз  дос  болайық!- деп  бір -бірімізге  жылы  лебіздерімізді  білдірейік. 

-Енді жақсы көңіл күймен сабағымызды бастайық.

II.Өткен сабақты пысықтау.

-Алдыңғы сабақта біз қай әріппен таныстық?

Ү дыбысы мен әрпі.

Ү дыбысы қандай дыбыс балалар дауысты ма, дауыссыз ба?

-Қане айтып көрейік. Дауысты дыбыстар қалай айтылады?

-Ү дыбысы дауысты, айтылғанда созылып, еш кедергісіз айтылады.

- Балалар дыбыс дегеніміз не? Әріп дегеніміз не?

-Дыбысты естиміз, айтамыз.

-Әріпті жазамыз, көреміз, оқимыз.

 -Ү дыбысы кездесетін сөздерді айтайықшы.

-Үйрек,үй,үйеңкі,үзеңгі,үміт,үкі,күрек,күз,т.б. Енді осы сөздерді буынға бөліп,сөйлем құрайық.

III.Жаңа сабақ

-Енді мына бір өлеңге құлақ түріңдерші.

«Гүлдер,гүлдер,көп гүлдер,

Қызыл гүлдер,көк гүлдер» деген өлең жолдарында не туралы айтылған?

-Гүлдер.

-Гүл сөзінің басында қандай дыбыс естіп отырмыз?

Олай болса бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Г дыбысы мен әрпі»

- Г дауыссыз дыбыс, тіл арқылы жасалады, шұғыл айтылады.Көк текшемен белгіленеді.

  Г дыбысының баспа, жазба түрін көрсету.

  Г хормен айтқызу

- Г - дан басталатын сөздер айтқызу

- Г дыбысы сөздің басында, ортасында келеді.

-Гитара,көгершін,егін,кереге сөздеріне дыбыстық талдау жасатып,ондағы г дыбысының орнын ажыратқызу.Сөйлем құратқызу.

Енді балалар шаршағанымызды басып сергіту сәтін жасап жіберейік.
IV.Сергіту сәті
Гүлге ұқсап ырғалып,
Шаршағанда демалам.
Қолымызды қозғалтып,
Гүлдей болып жайқалам.

V.Дәптермен жұмыс. 

Г әрпін ауада және тақтада жазып көрсету.

Дәптерге үлгі бойынша г дыбысының кіші және бас әрпін бастырып жазады.

Сөзжұмбақты шешкізу.Ай+нұр,Гүл+сім,Ай+гүл.

«Балықшы» дидактикалық ойыны.Ойынның шарты:балалар аквариумнен магниттік текшелерді қармақпен аулап алады да,текшедегі қандай әріп,қандай дыбыс екенін тауып, сол дыбысқа сөз,сөйлем құрау.

VI.Қорытындылау.

«Адасқан әріптер»дидактикалық ойыны.Ойынның  шарты:тақтаға кейбір әріптердің орындары ауысып кеткен сөздер жазылған қағаздар ілінеді.Балалар «адасқан әріптерді»орындарына қойып,сөздерді оқиды.Мысалы:лүг-гүл,іген-егін,т.б.

Сұрақ-жауап әдісі  арқылы г дыбысы туралы білімдері бекітіледі.

Балаларды мадақтап,гүлмен марапаттау.

Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:Тіл дамыту

 Дамытушы орталықтар:Қатынас.

Тақырыбы:Үй жануарлары  мен үй құстары

Мақсаты:

Білімділігі:Үй жануарлары мен үй құстары және олардың адамға келтіретін пайдасы туралы түсініктерін қалыптыру.

Дамытушылығы:Үй жануарлары мен үй құстарына деген қамқорлық сезімін ояту және оларға жағдай жасауға үйрету.

Тәрбиелігі:Үй жануарлары мен үй құстарына қамқорлық жасауға баулу.

Әдіс-тәсілдер:сұрақ-жауап,түсіндіру,әңгімелеу

Көрнекілігі:үй жануарлары мен үй құстарының суреттері,ойыншықтар,үнтаспа.

Күтілетін нәтиже:төрт түлік мал мен үй құстарының пайдасы туралы түсініктерін жетілдіру.

Білуі тиіс:үй жануарлары мен үй құстарының келтірер пайдасын және оларды күтіп –баптауды біуі тиіс.

Түсінігі: үй жануарлары мен құстардың пайдасын білу.

Көрсете білуі:үйіндегі жануарларды күтіп-баптау.

Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:Қоршаған дүниемен таныстыру.

Дамытушы орталықтар:Таным

Тақырыбы:Көрікті көктем

Мақсаты:

Білімділігі:Көктем мезгіліндегі табиғи құбылыстар,өсімдіктер мен жануарлардағы маусымдық өзгерістер,адамдардың көктемдегі пайдалы іс-әрекеттері туралы мағлұмат беру.

Дамытушылығы:Үлкендер еңбегін бақылау арқылы бағалай білу,бақылағандарын есте сақтай білу дағдыларын қалыптастыру.

Тәрбиелігі:Еңбексүйгіштікке,табиғатқа деген қамқорлық жасай білуге тәрбиелеу.

Әдіс-тәсілдер:сұрақ-жауап,түсіндіру,әңгімелеу,көрнекілік

Көрнекілігі:көктем мезгілі жайлы суреттер,бүр жарған ағаштардың суреті

Сөздік жұмыс:ұя,жер,егін,гүлзарлар

Күтілетін нәтиже:көктем мезгіліндегі табиғат құбылыстары туралы түсінігі болуы.

Білуі тиіс:көктем мезгілінің ерекшеліктерін білу.

Түсінігі: адамдардың көктемгі пайдалы іс-әрекеттерін білу.

Көрсете білуі:суретті ретімен орналастыру.

Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:Экология негіздері

Дамытушы орталықтар:Әлеуметтік орта

Тақырыбы:Құстар- біздің досымыз

Мақсаты:

Білімділігі:Құстар және олардың көктемдегі тіршілігі,табиғатқа келтіретін пайдасы туралы түсініктерін қалыптастыру.

Дамытушылығы:Құстардың тіршілігінде болатын өзгерістерге мысалдар келтіре отырып түсіндіру арқылы есте сақтау қабілеттерін және зейіндерін дамыту.

Тәрбиелігі:Құстарға қамқорлық жасауға баулу және оларға қалай жағдай жасау керектігін үйрету.

Әдіс-тәсілдер:  Әңгіме, түсіндіру, көрсету,   сұрақ – жауап, ойын

Көрнекілігі: Бейнелі суреттер, үнтаспа, таратпа материалдар (жұмыртқа қабығы, желім,қағаз қиындылары.

Күтілетін нәтиже:құстар және оның табиғатқа келтіретін пайдасы жөніндегі ұғымының қалыптасуы.

Білуі тиіс:жыл құстарын ажырата білу.

Түсінігі: құстардың тіршілігі,немен қоректенетіні туралы түсінігі.

Көрсете білуі:құстарға қамқорлықтжасап, оларды қорғау.

Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті:Қарапайым матемтикалық түсініктерді қалыптастыру

Дамытушы орталықтар:Таным

Тақырыбы:8 саны мен цифры

Мақсаты:

Білімділігі:8 санының пайда болуы,8 цифрымен таныстыру,8 санының құрамын анықтау.

Дамытушылығы:тура және кері санау, «+»пен  «-»пайдаланып,сегізге дейінгі көлемде жазбаша,ойша есептер құрастыру.Ойын арқылы балалардың ойлау қабілеттерін анықтау,қызығушылығын арттыру.

Тәрбиелігі:Алғырлыққа,тапқырлыққа,жылдамдыққа тәрбиелеу.

Көрнекілігі:сандар,суреттер,ойыншықтар.

Әдіс-тәсілдер:түсіндіру,сұрақ-жауап,ойын

Күтілетін нәтиже:8 санының пайда болуы туралы түсінігі болуы.

Білуі тиіс: 8 саны мен цифрын, қосу және азайту белгілерін

Түсінігі: амалдарды орындауды

Көрсете білуі:8 санын танып,есептер құрастыруды

Қызылорда облысы Арал ауданы Сазды ауылы

№60 Ж.Түменбаев атындағы орта мектеп

Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі:Оразова Бақыткүл

Тақырыбы: «Аттанайық,балашақтан- болашаққа!»

Мақсаты;А.Білімнің кең дүниеге есік ашатынын сезіндіру,білімге деген құштарлығын арттыру,оқуға,білімді болуға шақыру.

Ә.Мектепті,ұстаздарды,ата-ананы құрметтеуге,Отанының адал ұл-қызы болуға тәрбиелеу.

Б.Ақыл,ой-өрісін дамыту,бастауыш сыныбымен,білімнің алған есігін ашқан ұстаздарымен қоштасарда,жоғарғы сынып мұғалімдеріне әр баланы өз ерекшелігімен таныта отырып сәт-сапар тілеу.

Көрнекілігі:Слайд,суреттер,нақыл сөздер

                          Барысы.

1-жүргізуші:

Армысыздар мұғалімдер әз жандар,

Білім іздеп,инемен құдық қазғандар

Сан ұрпақты тәрбиелеп оқытқан

Өмір деген ұзақ жолда тарландар.

Бүгінгі күн қоштасады бастауышпен балалар

Әні менен жырына,тарландарым,ссал құлақ

Кеше сәби,бүгін міне жас ұлан

Лаулап жансын болашағың шамшырақ.

2-жүргізуші:

Қош келіпсіздер,ақ жаулықты аналар,

Жүздеріңнен мейірім нұр тамар

Алдарыңызда жауқазындай құлпырған

Біэ алаңсыз балғын шақты балалар

Қош келіпсіздер,ар тұлғалы әкелер

Қыран құстай болашағын мәпелер

Бүгінгі күн бастауышпен қоштасады

Азамат боп кеше сәби-еркелер.

Жүргізушілер:Қош келіпсіздер,құрметті қонақтар!

Білімділік тіршіліктің тірегі,

Раушан апай тереңнен түсіндіреді

Сөйлегенде мәдениетті тілменен

Барлық жанның елжіреген жүрегі.

Келесі кезекте ұстазымыз Раушан апай мен 4 сынып оқушыларын шақырамыз.

Хормен:Мектеп- кеме,Білім-теңіз,

                Барар жолға тез жетеміз.

                 Адаспаймыз ұлы жолда

                 Ұстаз берген білім қолда.

Ән: Ақылшы мұғалім  Рамазан

1-оқушы:Гүлім

Жазуларымды қаттаған,

Жақсы көріп мақтаған

Ардақты ұстаз-жақсы адам,

Айтқанын ұғып,жаттаған.

Жетелеп әрі сыныпта,

Жеткізген мені мұратқа

Ұлағат ісін сүйемін,

Ұстазға басымды иемін

2-оқушы:Азиза

Есімде ұстаз алғаш қарсы алғаны,

Мектебің-өз үйің!-деп жар салғаны.

Бір мереке думан боп осы маңда

Жетелеп бір сыныпқа алып барғаны.

Сол күндер сағымдай боп өте шықты

4 жыл уақыт аз ба екен,кім біліпті?

Ұстаз ана жасады мына бізден

Ел таңғалар азамат бір-бір мықты.

3-оқушы:Рамазан

Үйретіп бізге алғаш әліппені,

Ұстазым ғылымға жол салып берді.

Адамның ой-арманы,мақсаттары,

Оқудың сәулесімен жарық көрді.

4-оқушы:Қарашаш

Өмірге жол бір өзіңнен бастадым,

Алфавитті алғаш сенен жаттадым.

Ұстаз-ана естен кетпес мәңгілік,

Мейіріммен жаурынымнан қаққаның.

5-оқушы: А.Дильназ

Жүзің жылы,құшағың кең

Сенен түлеп ұшамын мен

Өзің берген біліміңмен

Биіктерге шығамын мен

6-оқушы:Ж.Дильназ

Сен менің әкемдейсің анамдайсың

Мен үшін армандайсың алаңдайсың

Ұстазым сенен асқан ақылшым жоқ

Адалдық пен парасаттан жаралғансың

7-оқушы:Әдемі

Байсалды мінезіңнен бір қалыпты,

Менің де көкейімде із қалыпты

«Қоссаңдар бірді екіге үш болады,»

Деуші едің «Біліммен күш толады»

Алғыр бол,әдепті бол,сабырлы бол,

Ақылмен іс істесең,іс болады.

Беруші ең бізге айтып өлең тақпақ,

Таласып алушы едік біздер жаттап,

Өзіңіз баға қойғен күнделікті,

Жоғалтпай өмір бойы жүрем сақтап.

8-оқушы: Алмажан

Мектебім,алтын ұям,нұрың жарқын

Жайнаттың үмітімнің гүлін жарып

Сүйкімді сенің күміс қоңырауың

Тұрады құлағымда сыңғыр қағып.

9-оқушы:Жауқазын

Өткіздім мұнда балғын жасымды мен

Жаныма сіңді сенің асыл киең

Сарқылмас бастауысың ұлылықтың

Мектебім саған мәңгі басымды ием.

10-оқушы: Ақбота

Мектеп үйім,ұстаздарым,ата-анам

Сенен өсіп сенен ғана нәр алам

Саяң ыстық,сен мәуелі бәйтерек

Тамырланып сан тарапқа тараған.

Ән: Ұстазым  Гүлім,Алмажан

1-жүргізуші:

Құттықтаймын, достарым,

Құтты болсын ұлы күн

«Білім-аққан сел»дейді

Бірақ оңай келмеді

Ала білсең білім көп

Ақыл ойға кен дейді

Менің терең пәндерім

Мерейінде пәндердің

Мерекеде сөйлесіп

Мектептегі пәндерім

2-жүргізуші:

Мәре болған білімге,

Мән боп «Ана тілінде»

Сөз беремін алдымен

Сөзшең қазақ тілінде

1-оқушы: Қазақ тілі-Әдемі

Сәлем,достар,аман ба?

Аман болғын әманда

Ана тілін ардақтар

Ата-бабаң,анаң да

Елдің атын сақтаған

Қазақ тілмін мақтанам,

Ұлы халық тілі деп

Ұрпақтарым жаттаған

Тілсіз ойың толмайды,

Ойсыз білім болмайды

Қазақ тілін білмесең

Ақыл миға қонбайды.

1-жүргізуші:

Өнегелі, өзекті

Өмір жайлы сөз етті,

«Ана тілі »пәніне

Берем енді кезекті.

2-оқушы:Ана тілі-Гүлім

Адамға мол тәлімім

Ақыл ойдың кәрімін

Әдеп,тәртіп үйреткен

Әдебиеттік оқу пәнімін

Естілердің арымын.

Естілер мұң-сарыным

Әңгіме,жыр,роман

Әсері мол бәрінің

Батырлық,жыр ертегі

Батыл жан ғып ертеді

Әр елдік бір шығарма

Әлемдік сыр шертеді

Мақал-мәтел,санамақ

Маңызын біл саралап

Оқысаң,көп білесің

Ойлы әлемді аралап.

2-жүргізуші:

Дүниенің жарық көзі анамыз

Дана болсақ  анамен данамыз,

Алдымен тыңдаңыздар ағайын,

Аналарға арнап бір ән саламыз.

Ән:Анашым Әдемі
1-жүргізуші:

Ендігі кезекті «Математика»пәніне берейік

3-оқушы:Математика-Ақбота

Сәлем,достарым!

Сабағы боп жоспардың

Еңбек мәнін есептеп

Еліме көп қосқаным

Асылымен білімнің

Амалымен біліндім

Төрт амалды қолданған,

Төресімін ғылымның

Есеп істің әр қилы

Есеппен ой артады.

2-жүргізуші:

Табиғаттың сәніне

Таңғалтып мол әніне

Жақсы лебіз айтайық

«Дүниетану»пәніне де

4-Оқушы:Дүниетану-Алмажан

Сәлем жасқа ,кәріге

Сән қостыңдар әріме!

Табиғаттың бөлшегі

Жамиғаттың бәрі де

Жарқырап күн нұрланып,

Жайнады тал бүр жарып.

Байқалып тұр бар даму

Жайқалып гүл ырғалып

Жасалмасын дұшпандық!

Бақ көп,тоғай  ормандар

Таңғажайып көгерсін

Табиғатты қорғаңдар.

Ән:Ақ көгершін Қарашаш,А.Дильназ

1-жүргізуші:

Ортаға орыс тілін шақырайық

5-оқушы:Азиза

«Здраствуйте!»деп бүгін

Амандасар бәріңмен

«Орыс тілі»мен болам

Достастырар өзге ұлтпен

Еңбек,достық,тыныштық,

Елге қосып ырыс-құт

Достасады халықтар

Достар сәні-туыстық!

Тақпақтар:Ж.Дильназ,Әдемі,Алмажан,Азиза.

2-жүргізуші:

Әр алуан салалы

Әлем сурет салады

«Бейнелеу өнері»сабағы,

Пәндік кезек алады

5-оқушы:Бейнелеу-Жауқазын

Сәлем шәкірт балалар,

Сурет ,сызу сала алар

Оқушылар дарынды

Ойлантамыз бәріңді

Бар дүние әсемдік,

Барлығын да әсем ғып,

Суретшімін жайнатар

Суретім нұр ойнатар,

Ақиқатты,өмірді

Аспан мен гүл өңірді

Сүйкімді етер,

Көр зерттеп.

1-жүргізуші:

Қызыққа жұрт кенелді

Қуанышқа бөленді

Шынығуды бастауыш

Шынықтырғыш келеді

7-оқушы:Дене тәрбиесі-Рамазан

Сәлем достар білімдер

Қане ,түзу тұрыңдар!

Мәнді қимыл жасаймыз

Маған назар бұрыңдар!

Демалыңдар бір,екі

Демалыңдар біркелкі,

«Үш,төрт,бес»деп біз енді

Бүгейік қос тізені

Көтер ал да қолға гир

Көтер оңға, солға бір

Терең дем ал,бір,екі,үш,

Терең дем ал жүре түс

Жаттығулар не түрлі

Денсаулықтың кепілі.

Би:Танец с шарфами

2-жүргізуші:

Ердің құты сәні де,

Елдің күй мен әнінде

Кезек бере  ән-күйге

«Музыка» дейтін пәніме

 8-оқушы:Музыка-А.Дильназ

Сәлем,әнші халайық!

Кәне,көпке лайық

Әуезді де көңілді

Әсем әнге салайық

Өмірдің мағынасы ән менен күй

Одан артық болмайды ешқандай сый

Көрініс: Шешендік сөз

1-жүргізуші:

Әкелерді құрметтеп,

Сүйеміз шын жүректен

Әке-асқар тауымыз,

Көңілдерге гүл еккен

Өсіреді сананы,

Тура жолға салады

Әкелерге мың алғыс

Әлпештнген баланы

2-жүргізуші:

Ойында мейірім ,ақ тілек

Бойында ақ сүт тәтті леп

Анадай пейіл қайда бар?

Бәріне тұрған ақ тілеп

Келесі әнімізді ата-аналарға арнаймыз.

Ән: Ақ мамам

Ойын:

1-жүргізуші:

Ерке өсіп,ел жайлаған ұл менен қыз

Жүрекке сәлем жолдап біздер тұрмыз

Асқақ ән,шын көңілмен әсем биді сіздерге,

Тарту етіп, біздер тұрмыз

Ән:Ұстаз-Ж.Дильназ

Би:Корей

Ән:Песинка крокадила

Би:Қазақ биі

Ән.Үкілі қыз-Азиза

Би:Индиский

Ән:Жау жаңбыр-Гүлім

2-жүргізуші:

Нұр жүзінен жылы шуақ төгілген,

Шәкірттерді сүйген таза көңілмен

Тағылым беріп жас ұрпаққа қашанда,

Өз соқпағын тапқан мына өмірден.

1-жүргізуші:Ендігі кезекті мектеп директорына сөз кезегін береміз.

Күндіз-түні ойладыңыз бала қамын,

Тынымсыз атып жатыр әрбір таңың

Басқарып директор боп осы ұжымда,

Баршаны аялаған алақаның.

(Мектеп басшысы Ақәбіл ағайды ортаға шақырамыз)

1-жүргізуші:

Тойымызға бүгінгі

Ақ тілегін арнап

Келді ата-анамыз

Кезек беріп соларға

Сөзіне құлақ саламыз

(Ата-аналар тілегі)

Оқушылар тілегі

Хор:Ұстаз деген ұлық атты сыйлымыз,

        Жақсы әдетті сол адамдардан жинаймыз

       Болашаққа ұмтыламыз үмітпен,

       Әйтсе әлі бастауышты қимаймыз.

Хор:Дос болайық бәріміз.

2-жүргізуші: «Аттанайық,бала шақтан-болашаққа»атты бастауыш мектеппен қоштасуға арналған ертеңгілігіміз аяқталды.Келіп тыңдағандарыңызға рахмет!

Ғ.Абдуллин атындағы орта жалпы білім беретін мектеп

Мектеп дефектологі Сейтекова Жанна Александровна

Мектепкі дейінгі балаларға арналған ұсақ моторикасының дамуы.

Есіңізде ме балаңыздың дүниеге келген күні? Оның ғажайып көздеріне қарағанда, сізден тәуелді болғанын түсінесіз. Содан бері сіз баланың өмірін кинопродюссер секілді «табысты жеке тұлға» кинофильмі сияқты қадағалап, бағыттайсыз. Ең бастысы әрине баланың бірінші жылдағы дамуын бақылау. Табиғи қызығушылығын сақтап қалуы, жаңа ситуацияларда өзін ұстамды болуы, осының бәрі тура қалпында әсерін тигізетіні сіздің кішкентай адамға әртүрлі күнделікті қимыл – қозғалыстарын, кұрделі міндеттерін жеңуіне көмектескеніңіз.

Қысқаша айтқанда, баланың бірнеше жыл өмірі бұл сіздің мүмкіндігіңіз, балаңыздың алдағы уақытта кім болатынына.

            Сәбидің болашағы олардың қандай және қалай өсетіндігі алаңдатады. Психологтар ата-аналарға түсінік жұмыстарын жүргізу арқылы, баланың белсенді, зейінді болатынын түсіндіре алады. Жатарда балаңызды құшақтайсыз ба? Аспандағы ұшақты көрсетесіз ба? Ертегіні оқисыз ба? Осының барлығын ми информацияны өңдейді, яғни дамытады. Бірақта сәбидің дамуын бірінші орында арнайы сабақтар және ең маңыздысы бұл ұсақ моторикасының дамуы.

           Бұрыңғы ғасырдағы, бүгінгі заманға танымал Мария Монтесори қолдың қимылымен баланың сөйлеуінің арасындағы байланысы туралы айтқан. Мария Монтесори 1870 жылы Италияда дүниеге келген. Ол өзінің елінде ең бірінші әйел – дәрігер болған. Бүгінгі таңда методикасы бойынша көптеген Европа елдерінде бастауыш сыныптарды оқытады. Монтесори методикасының дивизі «Өзіме жасауыма көмектес!». Оның айтуы бойынша егерде баланың тіл кемістігі болса, бұған кінәлі ұсақ моторика. Ғалымдардың айтуынша сөйлеу және саусақтардың қозғалысына жауап беретін адамның бас миындағы центрі жақын орналасқан. Егерде біз ұсақ моторикамыз дамыса сонымен қатар сөйлеуге жауап беретін көрші зона миының белсенділігі көтеріледі. «Қалай біз баланың ұсақ моторикасын дамытамыз? Екі – үш жастағылармен әртүрлі ойындар ойнаймыз. Мысалы, жармаларды іріктейміз, сауысқан – қарға ойыны», - Монтесори методикасы бойынша жұмыс жасайтын балабақша психологі өзінің тәжірбиесімен бөлісіп отыр. – «Үлен топ балаларын тиектерін тағуға және тиектерін шешуге, бауларын байлауға, контур бойынша суреттер бояуға үйретеміз. Егерде баланың тілі дамыса да, ұсақ моторикасының дамымауы да мүмкін болады».

        Егерде баланың тіл кемістігі болса көбірек дамытатын ойындарын ойнауына.  4 жастағы бала тиегін өздігінен таға алмаса, 5 жастағы ермексаздан «бауырсақтан» басқа ештеңе жасай алмаса, 6 жастағы – тиегінің тігуі қиындық әкелсе бұның бәрін ескеріп,  «дабыл қағу» керектігін білдіреді. Өйткені балалардың  ұсақ моторикасының дамуы мектепке барғанда, жазуға дағдыланған кезде маңызды болып табылады.

Бірақ сіз бірінші сынып оқушысының жазуының қиындығын, үш жастағы баланың тіл кемістігін қаламасаңыз дамытатын ойындарды, сабақтарды ерте кезден бастау керек, баланың дүниеге келгеніне бір – екі ай өткен соң. Ұсақ моториканың методикасы  кішкентайларға жай болып келеді. Емшектегі балаға саусақтарына массаж жасауға болады (саусақ гимнастикасы), жарты айлық баламен «сауысқан-қарға» және басқа да саусақ ойынын ойнауға болады. Мысалы: үлкен саусағын сипап: «бала-саусақ қайда болдың?». Содан соң үлкен саусақты,  саусақпен  біріктіріп «Осы саусақпен орманға бардым». Ортаңғы саусаққа жақындатып «Мына саусақпен кеспе пісірдім». Осындай бағытта басқада саусақтармен жұмыс жасап, айтуға болады: «мына саусақпен тамақ жедім, ән салдым». Бұл жаттығулар көп уақыт алмайды, бірақ көптеген пайдасын тигізеді.

Бір жасқа толған балаларға ұсақ моторика методикасының бірі бұл саусақ бассейіні. Бір ыдыстың ішіне 1 кг горох әлде гречканы саламыз, ішіне бір қызықты затты (доп, жануарлардың бейнесін) саламыз да, тауып беруін сұраймыз. Бұл ойын кезінде баланың жанынан кетпеу керек, ұсақ заттардың аузына салмауын қадағалау үшін. Есіңізде болсын ұсақ моторика – бұл мақсат емес, баланы ойындарға зорламаңыз. Басқа ойындарды қолданыңыз. Мысалы: әртүрлі жануарлардың, заттардың бейнесін саусағымен көрсету. Екі алақанды арқаға қоямыз, саусақтарды жоғары көтеріп, теңіздегі су толқыны тәрізді қозғалтамыз.

            Ұсақ моториканың методикасына мозайка ойындары, тиектерді көлеміне қарай жинастыру, құрастыру ойындарын жатқызуға болады. Барлық осы ойындар ұсақ моторикасын дамыту үшін арналған. Балаға қағаздарды жыртуға үйретіңіз (оған да оларды үйрету керек), ұсақ заттарды жіңішке ауыздары ыдыстардан кең ауызды ыдыстарға салғызу, саусақтарын бірге санаңыз:

Бір, екі, үш, төрт, бес,

Шықты саусақтар серуенге,

Бір, екі, үш, төрт, бес,

Қайта тығылды үйшікке.

        Қолмен жейтін тамақты да пісіруге болады, осы барлық жаттығулар аз ғана уақытты қажет етеді. Сондықтан, құрметті ата-аналар балалардың ұсақ моторикасын кішкентай кезінен дамыта бастайық.

Искакова Ұлмекен Ысқаққызы
Алматы қаласы №176 мектеп-гимназия

Сабақтың  тақырыбы:  Һ дыбысы  мен  әрпі

Сабақтың   мақсаты:

     1.Білімділік: Һ дыбысы  мен  әрпін  таныстыру. Һ дыбысына  байланысты  сөздер  ойлауға  дағдыландыру,  дәптерге  һ  дыбысының  жазба  түрін  жаздырып  үйрету, буыннан  сөз, сөзден  сөйлем  құруға  дағдыландыру.

     2.Дамытушылық:  Оқушылардың  ойлау  қабілетін  дамыту,  көркем  жазуға  үйрету, тілін дамыту.

     3.Тәрбиелік: Ұлтжандылық тәрбие беру, ұлттық сана сезімін ояту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, интерактивті тақтамен жұмыс, электронды оқулық,  сын тұрғысынан ойлау әдістері

Көрнекілігі: Оқулық, Б.Момышұлы бейнесі, журнал беттері, суреттер.

Сабақтың  барысы:

           I Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды  түгендеу, оқушы назарын сабаққа аудару

        Амансың   ба,алтын  күн

       Амансың ба  достарым

       Жамандықты  тастайық

       Сабағымызды  бастайық

           II Үй  тапырмасын  еске  түсіру

Үйге  берілген  тапсырма «П»  дыбысы  мен  әрпі

П дыбысы  қандай дыбыс?

П дыбысы  сөздің  қай  жерінде  кездеседі?

П   дыбысына  байланысты  буынды, сөзді  оқыту,сөз  құрау,сөйлем  құрау.

Үйге берілген мәтінді мәнерлеп оқыту.

                   Парызың – ақыл қосу кісіге

                   Парызың – сәлем беру кісіге

                   Парызың – халін сұрау ауырса

                   Парызың - көмек тесу кісіге

Сонымен, П дыбысы  дауыссыз дыбыс                 

№187 Мұстафа Шоқай атындағы мектептің

даярлық тобының мұғалімі Бакирова Сәулеш.

Сауат ашу

Сабақтың тақырыбы: Ю ю дыбысы мен әрпі

Сабақтың мақсаты: Ю дыбысы және оның әріп таңбасымен таныстыру. Балаларды "ю" дыбысы бар сөз, сөйлем ойлап табуына көніл  

бөлу, олардың сөздік қорына мән беріп, байланыстырып сөйлеуге үйрету, ұғымталдыққа тәрбилеу. Дидактикалық материалдарды пайдаланып балалардын ойлау қабілетін, қиялын зейінін дамыту.

Сабақтың көрнекіліктері: кеспе әріптер, суреттер, текшелер.

Сабақтың барысы:

—  Қазір қай мезгіл?

— Көктемнің қай айы?

— Аптаның қай күні?

— Бүгін біз сауат ашу сабағында "ю" дыбысымен, әрпімен танысамыз. Біз, алдымен дыбыс деген не? Соған тоқталайық. Біз дыбысты естиміз, бірақ көрмейміз. Дыбыстар нешеге бөлінеді?

— Дауысты дыбыстар қалай айтылады?

— Ал дауыссыз дыбыстар ше?

— Дауыссыз дыбыстарға нелер кедергі жасайды?

— Дауысты және дауыссыз дыбыстар қандай текшелермен белгіленеді?

— Дауыссыз дыбыстар көк текшелермен белгіленеді.

—  Өте дұрыс. Өткен сабақты қайталап шықтық, ал бүгін біз "ю" дауыссыз дыбыспен танысамыз. Ю дыбысы бар сөздерді айтып көрейікші: аю, ою, жию, тою, тию, юла, қию.

—  "Ю" дыбысы дауысты ма, дауыссыз ба?

—  Неліктен дауыссыз, кане бәріміз қайталап айтайык.. Әлім, тактаға "аю, ою" сөздерін текшелер арқылы жазады. Қалған балалар орындарында дауыстап айтады. Аю, ою сөздерінде неше буын бар?

Балалар секіру арқылы екі буынға бөледі: а-ю, о-ю.

—  "Ю" дыбысына байланысты өлең және жаңылтпаш айтайын:

Ормандағы аюдың

Құлпынайы көп екен.

Теріп-теріп алайық,

Қалтамызға салайық.

Қане, кім "ю" дыбысына байланысты өлеңдер, сөздер айтып береді?

Алмас: — Жаю, ою, аю, Юра, Юнеско.

Олжас:    Аю отыр партада,

Екі қолы калтада

А дейді, Б дейді

Ю-ға тілі келмейді.

— Енді, балалар, біз "Кім жылдам?" ойынын ойнаймыз. Бұл ойында жылдам сөйлем құрауымыз керек.

— Теледидардан аю көрдім.

— Әже ою ойды.

— Аю, ою, ұю, қүю, жию сөздерінде "ю" дыбысы сөздің қайсы жерінен естіліп тұр?

Ұлан: — Ұю, құю, жию сөздерінің соңында естіледі.

—  "Ю" дыбысы сөздін басын, соңында естілетінін білдік. "Ю" дыбысының баспа және жазба түрі көрсетіледі, ауада жазып қолды жаттықтыру.

-  Балалар, дәптерге жазар алдында бой сергітіп алайық.

Көжектерім тұршы,

Беті-қолды жушы.

Айнаға қарашы,

Шашыңды тарашы

Сөмкенді алшы,

Сабаққа баршы.

Орныңа отыршы,

Сабағынды оқышы.

-  Өте жақсы, бойымыз сергіп қалды. Қазір дәптерді ашып,   үлгіге қарап үзік сызықтарды қосып, "Ю" әрпінің баспа түрін жазамыз.

 Сабақ әрі қарай сурет салумен жалғасады. Аюдың түр-түсін еске түсіру. Суретке қарап салу. Балалардан "Ю" дыбысына байланысты сөздерді қайталап сұраған соң, пысықтап қорытындылау және жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

№187 Мұстафа Шоқай атындағы

мектептің даярлық тобы мұғалімі

Бакирова Сәулеш Зікірияқызы

Тіл дамыту.

Сабақтың  тақырыбы: Құстардың тіршілігі.

Мақсаты:

І. Құстардың қысқы тіршілігі туралы түсінік беру.

2.Сабақ барысында орындалған тапсырмалар арқылы ойлау қабілеттерін дамыту.

3.Құстарға қамқорлықпен қарауға тәрбиелеу.

Көрнекіліктері: қыстап қалатын құстардың суреттері, үнтаспаға жазылып алынған құстар үні.

Оқу іс - әрекетінің барысы:

1. Шаттық шеңберін ұйымдастыру.

Балалар дөңгелене тұрып, бір - біріне құстардың атына бай - ланысты еркелетіп айтатын сөздерді айтады.

 - Көгершінім.

 - Балапаным.

 - Қарғам.

 - Қарлығашым.

 - Тотым, т.б.

2. Кіріспе бөлім.

а) Қыс мезгілінің өзгерістерін сұрақ - жауап ойыны арқылы суреттеу, әңгімелеу. Балалардың жауаптары тыңдалып, педагог олардың жауаптарын қорытындылайды.

 - Қыс мезгілі суық, қарлы, боранды болады. Қыста суыққа төзе алатын құстар ғана қыстап қалады. Олар мына құстар (суреттерін көрсету): торғай, қарға, кептер, сауысқан. Басқа құстар жылы жаққа ұшып кетеді. Қыста құстар ағаштардың бұтақтарын паналап күнелтеді. Қарны ашып тоңған, жаураған құстар адамдарға жақын ұшып - қонып жүреді. Адамдар жем - шашар жасап, оған жем салып, ағаштың бұтағына іліп қояды.

ә) Балалар құстар, ұя деген сөздерге сөйлем құрастыру.

б) Сергіту сәтін өткізу.

Құстар біздің досымыз, бау - бақшаны қорғайды,

Ұя жасап қарсы алсақ, құстар бізді қолдайды.

2. Негізгі бөлім.

а) «Құстар қалай қыстайды?» деген ертегіні оқып беру. Қыстың бір суың күні Суықторғай, Қарға, Торғай, Тоқылдақ, Құр, Сауысқандар кездесіп, әңгіме - дүкен құрыпты.

Қарға: Адамдар тұратын жерлерге жақын келіп орналасқанымыз жақсы болады. Бізге дастарқан дайындап қойыпты. Тіпті жеміс те бар екен.

Құр: Бірдеңе таптың ба? Маралдар да келмей қойды. Олардың ізіндегі қардан ашылған шөптің дәнін теріп жеп, бір тоятын едім.

Торғайлар: Мынандай қалың қарда дән қайдан табылсын. Ағаш бүршігімен күн көре тұрамыз да.

Сауысқан: Ей, Қаздар сендер жылы жаққа кетпеп пе едіңдер? Қыс түскенде мұнда неғып жүрсіңдер?

Қаздар: Әй, Сауысқан - ай, танымадың ба? Біз отырықшы Қаздармыз. Кейбір жабайы Қаздар ғой жылы жаққа ұшып кететін. Сендер өздерің неге жылы жаққа кетпедіңдер?

Сауысқан: Мен туған жерде қыстайтын отырықшы құспын ғой. Мен сияқты Алақарға, Шымшық, Тоқылдақ, Торғай қыста өз туған жерлерінде қыстайды.

ә) Суретпен жұмыс.

«Құстарға көмек» тақырыбында әңгіме құрастыру. Тірек сөздер: жемшашар, суықтан тоңған құстар, сарышымшықтар, жем салды, т.б.

б) Сөздік жұмысын жүргізу.

Сарышымшық — сұр, қоңыр түсті, бауыры сары, қауырсынды кішкентай құс.

Құр - тауық тұқымдас жабайы құс.

3. Оқу іс - әрекетін қорытындылау.

а) «Қайсысы артық» дидактикалық ойыны. Шарты: Мұғалім тақтаға құстардың суретін іледі. Мысалы: суықторғай, тоқылдақ, қарға, жабайы үйрек. Балалар суреттерден қыстап қалатын құстарды атайды, ал жабайы үйректің артық екенін айтады.

ә) Сұрақтарға жауап беру.

 - Қандай құстар қыста қыстап қалады екен?

 - Біздер құстарға қандай қамқорлық жасауымыз керек?

 - Қандай ертегі тыңдадыңдар? Ол не туралы?

Сабақтың тақырыбы:“Ұ ұ" дыбысы мен әріпі.

Сабақтың мақсаты:  Ұұ дыбысымен әріпімен таныстыру.

Сабақтың міндеттері: Ұұ әріпінің жазылуын, оқылуын меңгерту.

Ұқыптылыққа, әдемілікке, тазалыққа тәрбиелеу.

Әдіс-тәсілдер: көрнекілік, сұрақ-жауап,  

Пайдаланылатын көрнекі-құралдар: кеспе әріптер, текшелер, электронды оқулық суреттер.

Пайдаланылған  әдебиеттер:Оқулық, әдістемелік  құрал, «Әліппе  серігі», «Бастауыш  мектеп» журналдары. Сауат ашу дидактикалық материалы

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.

Сабақтың барысы:

IҰйымдастыру .

Оқу  құралдарын  тексеріп, шаттық  шеңберіне  тұрғызу.

Шаттық  шеңбері

Мейірімді жүрекпен,

Ақ пейілді тілекпен,

Амандасып алайық,

Бір жадырап қалайық!

IIӨткен сабақты еске түсіру.

• Алдыңғы сабағымызда  қандай  әріппен  таныстық?
• Ү дыбысымен
• Ү дыбысы  қандай  дыбыс?
• Дауысты дыбыс.
• Ү дыбысы  бар  сөздер  айтайық?
• Үкі, үйрек, үш,күшік,күрек.Сөздерді буынға  бөлгізу.

IIIЖаңа  сабақ.

Электронды оқулықпен жұмыс Ұұ әріпімен танысу

 Жұмбақтар

 Құс сияқты құс емес,

Самғап ұшқан биікке.

Қақпайды бір қанатын,

Жүрсе де тым биікте.

                                 (Ұшақ)

Кеше жіптей 

Бүгін күптей.

                          (ұршық) 

Енді бүгінгі өтетін сабағымыздың тақырыбы «Ұ дыбысы мен әрпі».

• Балалар, мына тақтадағы суретке қарайықшы.
• Мынау не?
• Ұшақ.
• Мынау не?
• Ұршық.
• Жақсы. Осы «Ұшақ» деген сөзде бірінші қандай дыбыс естіліп тұр. «Ұ» дыбысы.
• Дұрыс балалар Ұ дыбысын айтқанда тіліміз көмейге қарай тығылады солайма? Қане балалар барлығымыз бірге айтып көрейікші, ия дұрыс ал ауызымыз дөңгеленеді.
• Ал енді балалар Ұшақ, Ұя, Ұршық Ұлу деген сөздерді буынға бөліп көрейік.Жақсы балалар бүгінгі өткен «Ұ» әріпін енді дәптерімізге  жазып алайық

Дәптермен жұмыс

Қолға қалам алайық,

Дәптерімізді ашайық,

Дәптерімізді ашқан соң,

Әдемі етіп жазайық

Сергіту сәті:

Орнымыздан тұрайық,

Қолды белге қояйық.

Иіліп солға бір,

Иіліп оңға бір,

Алға қарай бір адым,

Артқа қарай бір адым,

Жоғары, төмен қарайық

Орнымызды табайық.

Өлең жолдарын бірге оқимыз

 Ұя,  ұлу, ұшақтың

Басын бастап беремін.

Құс, жұмыртқа, бұтақтың

Ортасында келемін.

Сурет бойынша әңгіме құрастыр.

Қоштасу шеңбері

Қол ұстасып тұрайық,

Жарты шеңбер құрайық.

Көріскенше күн жақсы,

Сау-саламат болайық!

Сабаққа қатысқан оқушыларды мадақтап, бағалау. Қызыл, жасыл жұлдызшалар тарату.

Тәрбие сағаты.Мектепалды даярлық

тобының тәрбиеленушілері.

Тақырыбы: Мерекеңмен Анашым!

Мақсаты:Оқушыларға 8-наурыз туралы түсінік беріп,аналарға деген сүйіспеншілікке  баулу,ана еңбегін,үмітін ақтап,есімін ардақтап,құрметтеуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі:  Мерекелік шараға сай безендірілген сахна.Плакаттар құттықтау сөздер жазылған.

Сабақ барысы:

І.Кіріспе .

Мұғалімнің құттықтау сөзі.

- Ақ жаулықты аналар!
Мейірімі мол, білім мен тәрбиенің қайнар бұлағы – аяулы ұстаз апайлар! Қыр гүліндей құлпырған ару қыздар!
Сіздерді Көктемнің мейірімді де әсем салтанатты да сезімге толы 8-наурыз аналар мерекесімен шын жүректен құттықтаймыз!

Бүгін біз аналарымызды мерекемен құттықтау үшін «Мерекеңмен Анашым!» атты тәрбие сағатымызды бастаймыз.

1-жүрг:
Көктем келді! Нұр шуаққа бөледі
Әрбір жанды қуанышқа теңеді.
Міне, бүгін құлын болып құйғытып,
Көк аспанға құс боп ұшқын келеді.
2-жүрг:
Көктем-думан! Бар қызыққа бөледі,
Айдын көлде жүзсе және демеді.
Нұр көктемді дария – суға теңесең
Сәукелелі құрақ болғың келеді.
1-жүрг:
Неткен жылы, неткен ғажап ел еді
Құшағыңа қуаныш боп енеді.
Нұр сәулелі әркез көктем шуағын
Мейірлене аймалағың келеді.
2-жүрг:
Ана –әрбір адамның жарық дүниедегі ең жақыны, жанашыры, қадірлісі, қамқоршысы, ақ сүтін емізіп аялаған, жанын да аямаған ардақтысы.
1-жүрг:
Ана – жүрек. Ана – тірек, тіректі құрметте. Ана – шыңың, шыңына сағынып жет. Ана – күнің, күніңе табынып өт.
Иә, шынында да Ана – құдірет Бар игі жақсының бастауы –Ғазиз Ана, Асыл да ардақты Аналар!

Ән: «Айналайын, ақ мамам!»

Орындайтын: Ануар Назарбек.

1-жүрг:
Шуақты көктем келді гүлін алып
Көктемнің мерекесі бүгін анық.
Өмірдің көктемі де, гүлі –Аналар
Ана деп бас иеді күллі халық.

Гүлназ:Сенен өскен балалар.

Батырлар мен даналар,

Құттықтаймыз мейраммен

Құрметті біздің аналар!

Бәрімізге анасың,

Біз үшін күн боп жанасың.

Аружан:Құтты болсын мейрамың,

Құттықтаймын анашым!

Ақ жүректі сақтаған,

Жарқын күлкі бақ маған.

Ақ бетіңнен сүйейін,

Келші,келші ақ мамам!

Аяулым: Біз доспыз гүлдермен

Текке оны жұлмаймыз

Той күні бір-бірден

Анамызға сыйлаймыз.

Ернар: «Күнім»-дейсің мені,

Күн мейірі сенде,

Күннің ыстық лебі,

Құшағыңа тең бе.

Нұрдәулет: Ақ қабақты анашым,

Күн көкірек мамашым.

Ақ сүтіңмен суардың,

Бөбегіңнің санасын.

Нұржол:Наурыз күні – Ана күні,әлем күні

Әлемді тебірендірер ана үні.

Анасыз жан туған жоқ жер бетінде,

Ұғып ал,бөбектерім сендер мұны.

Сұлтан:Ерлік,еңбек атқарған,

Еңбегімен мақталған.

Ел сенімін ақтаған,

Айналайын ақ мамам!

Жанайым: Сен жалықпай жетелеп,

Мен бақытқа жетермін.

Айтқаныңды екі етпей

Ақ сүтіңді өтермін.

Ақерке:Адамзат қуат алар ақ сүтіңнен,

Мәпелеп әлдилеген көңілің кең.

Аналық махаббатың кәусар бұлақ,

Сөнбейтін ақ жүрегің мәңгі шырақ.

Дидара:Ерлік еткен біз үшін,

Еркелеткен біздерді.

Еркіндеткен біздерді,

Анамызға мың алғыс!

2-жүрг:
Әсем би әрбір елдің рәсімі екен
Өнерпаз ортамызда басым екен.
Өнерін қуаныштан кім аяған,
Жаңа биді сіздерге шашу етем.
Сіздердің алдарыңызда «Бөбектер» би тобы

Би: Ертегілер

1-жүрг:
Ана дейміз бәріміз де аңқылдап,
Ана дейді жас сәби де жарқылдап.
Ана деген – бәйтерегі өмірдің,
Ана деген – алтын қазық, алтын бақ.

Ән: Бала тілегі

Орындайтын:  Амангелді Гүлназ

1-жүрг:
Ана десем сезім билер тым ыстық,
Жарасымды адамдарға туыстық.
Бар адамға берсе ананың мейірін
Орнап еді бар әлемге тыныштық.

Би:«Қара жорға»

«Балдырғандар» би тобы

Ойын: «Кім көп сөз біледі?».Ортаға 4 ана шығады.Оларға қарама-қарсы балалары тұрады.Анасын баласына дейін әр қадам басқан сайын жылылық сөзлер айтуы керек.Мысалы,айым,күнім,жұлдызым,алтыным,күмісім,…,…,Көп сөз айтқан бала жеңіске жетеді.

2-жүрг:Орындалсын арман –тілек ойдағы
Тағат төзім таусылмасын бойдағы
Шағаладай шәкірт үшін «шарқ» ұрып
Аман болған күндеріңнің той бәрі,- дей отырып, келесі әсем әнді қабыл алыңыздар!
Ән: «Қуыршағым!»

Орындайтын: Төлепберген Аяулым.

Мұғалім:Ақ тілеген жат-жақын жуығына,
Өмірдің көніп ыстық-суығына.
Алпыс қанат орда бұл елімнің,
Шаңырағы сендерсің, уығы да.
Ақ жүректі аналар берекеміз,
Құтты болсын көктемгі мерекеңіз! –дей отырып, көгілдір көктемнің ең алғашқы мерекесі отбасыларыңызға береке, бірлік, мол несібе ала келсін!
Аналар мерекесіне арналған  «Мерекеңмен Анашым» атты мерекелік жиынды жабық деп жариялаймыз!
Мерекелеріңіз тағы да құтты болсын!

Күні:            

Пәні:             Сауат ашу

Мұғалім :     Айғараева  Э.М

Сабақтың тақырыбы:   Ы дыбысы және  әрпі.
Сабақтың мақсаты:

Білімділік:   Ы дыбысы мен әрпін таныту,ол арқылы берілген сөздерді оқу мен жазуды үйрету. Дыбыстық талдау жасату арқылы оқушы білімін  арттыру.

Дамытушылық: Ы дыбысына қатысты жаңа сөздерді білдіру арқылы

оқушылардың ой-өрісін,тілін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушы бойында  адамгершілік қасиеттер  қалыптастыру,

табиғатты сүюге,оларды қорғауға,қамқорлық жасауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:                 Жаңа сабақты игерту.

Сабақтың әдісі:                 Түсіндіру,ой-қозғау,сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс:    Дүниетану,математика

Сабақтың көрнекілігі: Интербелсенді тақта, суреттер, Ы әрпінің баспа,жазба түрі, бағалау үшін  бидай суреттері

 Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылардың сабаққа әзірліктерін тексеру.

-Балалар, бүгінгі көңіл- күйлерің қалай?

Қанекей  мына смайлик секілді күлейікші. Тамаша!

-Ендеше, балалар, қазір қай мезгіл?

Балалар жауабы.

-Күз мезгілінде қандай табиғат құбылыстары болады.

Балалар жауабы.

 Жапырақ түседі.

«Жапырақ  теру» ойыны

1. Үй тапсырмасын сұрау

Үй тапсырмасы ауызша сұралады.

III. Үй тапсырмасын бекіту

 «Жапырақ теру»

Әр бала жапырақ артына жасырылған  әріптер туралы айтады, сөз құрайды.

-Балалар, бүгінгі сабақта  біз астық  жинаймыз. Бидай суретін көрсету. Әр баланың  жауабына бидай таратып  отырамын.

ІV. Жаңа сабақ

Электрондық  оқулықты  қосамын.      

Балалар  сұрақтарға жауап беріп, бүгінгі сабақтың  тақырыбын  ашады.

Ы дыбысы  туралы мағлұмат беру.

Оқулықпен жұмыс.

Қарбыз суреті  шығады.

-Бұл не?

-Бұл қарбыз.

-Қарбыз  сөзінде  «ы» дыбысы бар ма?

-Ортасында  «ы» дыбысы бар. Қарбыз  жинау үшін  суретке қарап сөйлем құрастыруымыз керек.

66-беттегі  суретке қарап, балалар  сөйлем құрастырады.

Апам ыдыстарды жуды.

-Сөйлеміңде неше сөз бар?

Балалар сөз сандарын  санайды.

Ыдыс  сөзіне дыбыстық  талдау  жасау.

Қауын суреті шығады. (Қауын  жинау  үшін  буындап оқылатын сөздерді оқимыз.)

Бүгінгі  танысатын жаңа сөздерге назар аударайық.

Кітаптан  хормен оқыту.

-Қауын сөзінде «ы» дыбысы естіле ме?

Қызанақ жинайық.

Қайық-қайығы

Тауық-тауығы

Тарақ-тарағы

Қап-қабы

Топ-тобы

Доп-добы

Балаларға жеке-жеке оқытамын.

Қасық,шыны,торсық-ыдыстар.

Домбыра,сырнай-аспаптар.

Шырын-сусын.

-Бұрыш  (тәтті) жинайық.

Жаңа сөздерді есте сақтаймыз.

         Мақал жаттау. Ырыс алды-ынтымақ.

(Екі сөздің байланысын ұғындыру)

Жазу жолындағы  сөздерді оқыту

Сергіту сәті

Жемістер мен көкөністер биін қайталау.

Қызылша суреті шығады.

Қызылша жинау үшін  «Ы» дыбысының әрпімен танысамыз.

Электрондық оқулықты пайдалану

Қызылша жиналды.

Алхоры  суреті шығады.

Алхоры жинау үшін 67-бетке назар аударамыз. Буындап оқылатын сөздерді хормен оқыту.

Жаңа сөзбен танысу.

Қақпашы мәтінімен танысу.

Жазу жолындағы сөздерді  оқыту.

-Бұл не? Ал алхоры сөзінде  «ы» дыбысы бар ма?

1. V. Жаңа сабақты бекіту

Электронды оқулық «Ы» дыбысы қандай дыбыс. Үйге орналастыру.

Ал біздің қорыжынымыз толды. Ынтымақтасып астық жинап алдық, енді   ырысты боламыз.

1. Жаңа сабақты қорытындылау.

-Әріп дегеніміз не?

-Дыбыс дегеніміз не?

-Дыбыстар нешеге бөлінеді?

VII. Бағалау.

Жиналған бидайларымызды санайық. Кім көп бидай жинаса, сол бала білімді,әрі еңбекқор бала.

(Оқушыларды  бидай сандарына байланысты  бағалау.)

VIII. Үйге: 

66-67 бетті  оқып келу. Дәптердегі тапсырмаларды жазып келу.

ТОЛЫҚ ЖҮКТЕУ

Сыныбы: 1 «А», 1 «Б», 1 «В».

Мұғалім: Айғараева Э.М

Тақырыбы: Тапқыр достар

Қажетті құралдар:

Интербелсенді тақта,жалаушалар,түрлі-түсті  қағаз, желім, плакат.

Мақсаты:

Оқушылардың  бірінші  жарты жылдықта  алған  білімдерінің  көрсеткішін  байқау. Балаларды  оқуға, білімге деген құштарлығын арттыру, көпшілік  ортасында  өзін-өзі  тәрбиелі  ұстау, ұстазды, құрдастарын  көре отырып, өзін  тани білу;   Оқушылардың  логикалық ойлауын, есте сақтауын, сөздік қорын дамыту.Топпен жұмыс жасауға, бірін-бірі тыңдауға, ұйымшылдықпен әрекет етуге тәрбиелеу.

Барысы:

Жүргізуші:

Уа, халайық, халайық!

Бәріңе жар салайық,

Бүгінгі кеш төрінде

1 сыныптар ішінде

Сұрақ шешіп жарысып,

Жұмбақ шешіп аңдысып.

Шабыттасып шалқысып.

Көңілді кеш жасайық.

Ал, сайыскер балалар!

Білімдерін сынайық,

Тапқыр достар ішінен

Көшбасшысын табайық!

-Құрметті ұстаздар, оқушылар   «Тапқыр достар» атты  сайысқа  қош келдіңіздер!

І топ     1 «А» сынып

1.Төлепбергенова Гүлім

2. Бәйменова Аружан

3.Кулумбаева Айжан

ІІ топ    1 «Б» сынып

1.Мырзабекова Тоғжан

2.Арыстанбеков Аңсат

3.Тасболат Аяулым

ІІІ топ   1 «В» сынып

1.Жандос Батыржан

2. Рахымтайұлы Рамазан
3. Мирамбек Мейірбек

Әділқазылар алқасымен таныстыру

1.

2.

Сайыс 5 кезеңнен  тұрады.

1 . Жылдам сұрақтар

Әр топқа 5 сұрақ қойылады.

2. 2. Бейнелер сыр шертеді

Оқушылар көрсетілген   мультфильмнің мазмұны туралы айтады.

3. Қай жемісті таңдайсың?

Жемістерге  жасырылған тапсырмаларды орындайды.

4. Кімнің есінде қалды?

Естерінде қалған сөздерді теріп жазады.

5. Келші, досым,көмектесші!

Топ болып бірлесіп, саңырауқұлақ  жапсырады.

1- кезең  Жылдам сұрақтар

І  топ

1.Қазақстан  Республикасының  Президенті кім? (Н.Ә.Назарбаев)

2.5+3- тің қосындысы нешеге тең? (8)

3.Түйе сүтінен жасалатын сусынды не деп атайды? (Шұбат)

4.Жуан дауысты дыбыстарды  ата (а,о,ұ,ы)

5. Жұмбақтың шешуін тап

Тұмсығымен қозғалар,

Соңында аппақ із қалар. (Бор)

ІІ  топ

1. Жылқы сүтінен жасалатын сусынды не деп атайды? (қымыз)

2.6+4- тің қосындысы  нешеге тең?  (10)

3. Жіңішке дауысты дыбыстарды ата (ә,ө,ү,е,і)
4. Жұмбақтың шешуін тап

Тікен-тікен тік пісте,

Қысы- жазы бір түсте. (Шырша)

5.Біздің ауданымыз қалай аталады? (Қармақшы)

ІІІ топ

1. Қазақстан Республикасының рәміздерін атап көрсет.(Ту, Елтаңба, Әнұран)

2.Жұмбақтың шешуін тап

Табаныма байладым,

Қос таяқпен айдадым. (Шаңғы)

3.6+2-нің  қосындысы нешеге тең ?(8)

4.Сиыр төлі қалай аталады ? (Бұзау)

5. Жылдың төрт мезгілін ата (Қыс, көктем, жаз,күз)

2-кезең  Бейнелер сыр шертеді

Көрсетілген   мультфильм туралы әңгімелейді.

3-кезең   Қай жемісті таңдайсың?

Алма

 Үй жануарларын ата

Алмұрт

Жабайы жануарларды ата

Банан

Бейне сұрақ

 Шие

Сурет арқылы әңгімені тап

Құлпынай

Бұл ненің дыбысы?

Жүзім

Жасырылған затты сипап сезу арқылы табу

Ананас

Бұл заттардың жалпы атауы қалай?

Анар

 Сиырдың пайдасы қандай?

Таңқурай

Бұл ертегі қалай аталады?

4-кезең   Кімнің есінде қалды?

  Қой, парта, қар, ай, ешкі, қағаз, кітап,ит, сағат, шана.

Естерінде қалған сөздерді теріп жазады.

5. Келші, досым, көмектесші!

Электронды оқулықта көрсетілген   киылған мозаика құрастырады.

Топ болып бірлесіп, саңырауқұлақ жапсырады .

Қорытынды бөлім

Әділқазыларға  сөз беріледі.  Жеңімпаз  анықталады.